Pijnlijke steken in enkel

De enkel is een gewricht dat het onderbeen met de voet verbindt. De enkel maakt de voet beweeglijk ten opzichte van het been. Hierdoor kunnen we lopen, springen, rennen en draaien. Maar een te grote belasting van de enkel kan voor blessures zorgen. Een lichte blessure is snel weer genezen maar een zware blessure heeft soms meer dan een jaar nodig om te herstellen. In een aantal gevallen is er zelfs een operatie nodig. Ook kan er schade ontstaan zonder dat er sprake is van overbelasting, zoals bij enkelartrose. Een stekende pijn is een veel gehoorde klacht bij letsel of beschadiging van de enkel. Niet altijd is duidelijk waar deze pijn vandaan komt.

Het enkelgewricht

Met de enkel bedoelen we het gedeelte dat het onderbeen met de voet verbindt. De enkel bestaat uit het enkelgewricht. Aan de buitenkant herkennen we de enkel door twee zichtbare knobbels aan weerszijden. Deze knobbels zijn de uiteinden van het scheenbeen (binnenzijde enkel) en het kuitbeen (buitenzijde enkel).

Het enkelgewricht bestaat uit het bovenste spronggewricht en het onderste spronggewricht. Met het bovenste spronggewricht kunnen we de voet op en neer wippen en bewegen. Hierdoor is een loopbeweging (afwikkeling van de voet) mogelijk. Met het onderste spronggewricht kunnen we de voet kantelen, dus naar binnen en naar buiten kantelen. Deze beweging is minder groot dan die we met het bovenste spronggewricht kunnen maken. De achillespees en de kuitspier zorgen ervoor dat het hielbeen omhoog getrokken wordt. Aan de binnen- en buitenzijde van de enkel bevinden zich enkelbanden. Ze hebben als doel het opvangen van grove bewegingen.

Steken in de enkel

Pijn in de enkel kan altijd ontstaan. Pijn kan plotseling ontstaan maar ook langzaam erin sluipen. Ook kennen we de pijnlijke steken. Hierbij lijkt het alsof er een scherp voorwerp in de enkel wordt gestoken. Deze pijnlijke steek kan eenmalig zijn maar ook steeds weer terugkeren. Wanneer het om een eenmalige steek gaat, is er niets aan de hand. Maar wanneer de steken terug blijven komen kan er toch meer aan de hand zijn. Hier zijn verschillende oorzaken voor te vinden, die niet altijd even duidelijk zijn. Hieronder staan er een aantal beschreven.

Lokale peesontsteking

Pezen verbinden de spieren met de botten. De kracht van de spieren worden via de pezen op het bot overgebracht. Spieren kunnen overbelast raken, maar pezen ook. Dit zien we bij een continue aanwezige druk op het bot, waarbij de pees als het ware wordt samen geduwd. Te strakke of verkeerde schoeisel of overgewicht kan hier mee te maken hebben. Symptomen zijn een stekende pijn of een continue aanwezige pijn, zwelling en vaak roodheid. Vaak ontstaat een lokale peesontsteking aan de buitenzijde van de enkel. Een peesontsteking geneest vaak vanzelf weer, met voldoende rust om de pees te ontlasten. Soms worden ontstekingsremmers toegediend.

Letsel aan de buitenste enkelband

De buitenste enkelbanden kunnen beschadigd raken. Bijvoorbeeld door het omzwikken van de voet, het verstappen of een te langdurige belasting. Er komt dan net wat teveel rek op de enkelbanden te staan, waardoor er scheurtjes hierin kunnen ontstaan. De voet zwikt vaak naar binnen toe terwijl de enkel juist naar buiten toe zwikt. Deze beweging kunnen de buitenste enkelbanden niet aan. De symptomen zijn pijn, soms een stekende pijn, moeite om de voet normaal te gebruiken, zwelling, roodheid en het gevoel dat de voet niet meer stabiel is. Nog een keer omzwikken gebeurt dan ook vaker. De klachten zijn voelbaar aan de buitenzijde van de enkel. Het komt vooral voor bij mensen die veel sporten en daarbij onverwachtse bewegingen maken zoals draaien, rennen, springen en vallen. Behandeling bestaat eerst uit rust in combinatie met het elastisch inzwachtelen, later een enkelverband. Daarna fysiotherapie om het herstel te bevorderen. Bij een volledige scheuring is een operatie nodig. Het herstel duurt gemiddeld zes weken, maar kan ook een jaar duren. De belasting wordt daarna weer langzaam opgevoerd.

Letsel aan de binnenste enkelband

Dit trauma komt minder vaak voor en zien we vooral bij mensen die plots vallen. Ook kinderen krijgen hier vaker mee te maken. De voet zwikt dan plots naar buiten toe terwijl de enkel naar binnen toe beweegt. De binnenste enkelband krijgt hierdoor teveel rek en scheurt. Ook nu weer zijn de klachten pijn, soms een stekende pijn, de voet niet normaal kunnen gebruiken, roodheid, zwelling en een instabiele voet. Behandeling bestaat uit het ontlasten van de gescheurde enkelband. Het been hoger leggen bevordert de genezing. Bovendien kan de enkel ingezwachteld worden. Fysiotherapie helpt de enkel herstellen. De belasting moet weer langzaam opgebouwd worden.

Peroneus-pees luxatie

Over deze aandoening is niet zo heel veel bekend. Vaak wordt er gedacht dat het om een gescheurde enkelband gaat. Hierbij verschuift de pees. Af en toe is dit voelbaar doordat de pees als het ware over het bot heen schuift of klikt. Er is sprake van pijn, soms een stekende pijn, zwelling en soms roodheid. Vaak is de pijn voelbaar achter het kuitbeen, maar ook eronder. De peroneuspezen lopen altijd aan de buitenzijde van de enkel, door een groeve waar deze op hun plaats worden gehouden. Bij een peroneuspeesluxatie is de pees uit zijn groeve geschoten. De oorzaak is vaak te vinden in verzwikking van de enkel of een holvoet, waardoor de stand van de voeten niet goed is en er overbelasting ontstaat. In tegenstelling tot andere problemen met de enkel, zal deze aandoening nooit uit zichzelf genezen. Operatie is dan ook altijd noodzakelijk.

Enkelartrose

Artrose is een aandoening waarbij er slijtage aan gewrichten optreedt. Het kraakbeen wordt dunner en zachter. Hierdoor zullen de gewrichten steeds meer tegen elkaar gaan schuren, doordat het kraakbeen er niet meer tussen zit. Dit heeft tot gevolg dat het gewricht aan slijtage onderhevig is. Artrose behoort tot de reumatische aandoeningen. Enkelartrose is niets anders dan artrose aan het enkelgewricht. Het komt het meest voor bij mensen vanaf de middelbare leeftijd. De oorzaak kan ook te vinden zijn in een eerder enkelband letsel. Symptomen zijn pijn bij het lopen, vooral pijn in de ochtend en later stijfheid van het enkelgewricht. Behandeling bestaat uit pijn bestrijding, ontstekingsremmers, fysiotherapie, een steunzool en soms een operatie.