Enkelverzwikking - De oorzaak, symptomen en behandeling

Acuut enkelverzwikkingen is de meest voorkomende sportblessure in Nederland. Jaarlijks raken meer dan 600.000 mensen geblesseerd door een enkelverzwikking. In dit artikel vind je informatie over de kenmerken van een enkelverzwikking, de verschillende oorzaken, de 3 Gradaties en de symptomen die hierbij kunnen optreden en wat je moet doen wanneer je, je enkel verzwikt hebt.

Acuut enkelverzwikking

Een acuut enkelverzwikking is een aandoening die het oprekken van (meestal) de buitenste enkelbanden betreft. Jaarlijks hebben meer dan 600.000 mensen last van deze acute aandoening. Bij een enkelverzwikking worden de ligamenten (enkelbanden) talofibulare en calcaneofibulare opgerekt, ingescheurd of afgescheurd. De ligamenten aan de buitenzijde van de enkel worden zelden beschadigd. Omdat deze structuren 2-3 keer zo dik/sterk zijn en de beweeglijkheid in dit deel van de enkel beperkt is, is de kans op beschadiging hiervan veel kleiner.

Oorzaak

De oorzaak van een acuut enkelverzwikking is afhankelijk van meerdere factoren.

1. Het ontstaan van een enkelverzwikking gebeurt meestal doordat de actieve stabiliserende structuren (spieren en zenuwen) te laat zijn met het actief stabiliseren van de enkel. Door de vergrote krachten die op de passieve structuren (enkelbanden en gewrichtskapsel) terecht komen, kunnen deze structuren beschadigd raken. Denk bijvoorbeeld aan het stappen op een losliggende tegel, van een stoep afstappen maar dan verkeerd terecht komen, het stappen in een kuil(tje), etc.
2. Naast het te laat reageren van de actieve stabiliserende structuren van de enkel kan je ook een acuut enkelverzwikking oplopen als gevolg van een trauma of grof geweld. Denk hierbij aan een overtreding tijdens voetbal op de enkels, of een ongeluk met de fiets of auto, etc.

Symptomen

Acute enkelverzwikkingen kan je opdelen in 3 gradaties:

• Gradatie 1 kenmerkt zich door een lichte verzwikking waarbij een matige pijn en mogelijk een lichte zwelling ontstaat. De persoon is in staat om de enkel te belasten en is meestal binnen 2 weken weer in staat om normaal te functioneren. Men spreekt van een verrekking.
• Gradatie 2 kenmerkt zich door een zware verzwikking waarbij een forse zwelling rondom de enkel is ontstaan. Pijn is heftig aanwezig en de persoon is met moeite in staat om de enkel te belasten. Er kan ook een blauwverkleuring ontstaan als gevolg van het inscheuren van de enkelbanden.
• Gradatie 3 kenmerkt zich door een zware verzwikking waarbij er een zwelling van meer dan 4 cm rondom de enkel ontstaat. Er is meestal geen pijn aanwezig als gevolg van het volledig afscheuren van de enkelbanden. Meestal ontstaat er blauwverkleuring en de persoon is niet of nauwelijks in staat om de enkel te belasten.

Wanneer de persoon een Gradatie 3 letsel heeft en je twijfelt of er wellicht iets gebroken is, dan is het verstandig om door middel van de Ottawa Ankle Rules te besluiten om röntgen foto’s te laten maken. Hiermee probeer je aan te tonen of uit te sluiten of er eventueel een breuk (fractuur) is ontstaan.

Behandeling

Na het ontstaan van een acuut enkelverzwikking ontstaat er over het algemeen pijn en zwelling. Aangezien de enkelbanden zijn opgerekt of zijn beschadigd is het verstandig om in de eerste fase te koelen met ijs(pakkingen) om de zwelling te beperken. Hoewel de zwelling een natuurlijke fysiologische reactie is, kan de persoon er bij gebaat zijn wanneer er gekoeld wordt (al is het alleen maar om de pijn te dempen).

Ik raad het in de meeste gevallen af om in de vroege fase te gaan tapen of zwachtelen. Het nadeel van tapen en zwachtelen is dat er te veel druk op de enkel komt te staan. Wanneer er een forse zwelling ontstaat en de enkel wordt ingepakt dan kan de druk te hoog worden en kan de pijn toenemen. Mijn advies is om rust te nemen, been hoog te leggen, eventueel koelen en voorzichtig te mobiliseren waar het kan. Het fysiologische herstel zal hierdoor bevorderd worden.

Wanneer de persoon na zijn verzwikking weer in staat is om de enkel redelijk te belasten, is het van belang om de functie van de enkel en het gehele been weer terug te krijgen. Vroeg starten met coördinatie, kracht en stabiliteit oefeningen zijn een must om zo min mogelijk functieverlies te krijgen. Daarnaast is het belangrijk om te achterhalen of er een mobiliteitsbeperking is opgetreden. Indien deze aanwezig is, is het van belang dat deze wordt opgeheven.

Wanneer de persoon in staat is om maximaal te belasten is het verstandig om in de training een opbouw te creëren van hardlopen naar snelle en explosieve activiteiten/bewegingen die eventueel specifiek zijn voor zijn/haar sport. Zorg ervoor dat de enkel maximaal belast wordt om te concluderen of de persoon/sporter klaar is om de trainingen weer te hervatten en eventueel delen van wedstrijden weer mee te doen.

Lees verder

• Verschillende soorten voeten
• Behandeling - Goed voorbereid naar de Fysiotherapeut
• Anamnese - Goed voorbereid naar de Fysiotherapeut
• Patellofemoraal Pijnsyndroom
• Onderzoek - Goed voorbereid naar de Fysiotherapeut