CO-vergiftiging: symptomen en preventie

Koolmonoxide of koolstofmonoxide in onze leefomgeving is een dodelijk gas dat elk jaar de oorzaak is voor tientallen overlijdens in ons land. In tegenstelling tot andere giftige gassen wordt koolstofmonoxide geproduceerd door toestellen die zich in huis bevinden of door middel van industriële processen. Dit gas is kleurloos, geurloos en smaakloos en staat daarom ook wel als de stille doder. In eerste instantie zullen we een koolstofmonoxidevergiftiging niet gewaar worden aangezien deze wordt gekenmerkt door symptomen van verwarring en slaperigheid. Vreemd genoeg is dit uiterst giftige gas een normaal onderdeel van ons lichaam waar het gelukkig slechts voorkomt in kleine hoeveelheden en een belangrijke rol speelt bij de werking van het zenuwstelsel en functioneert als signalerende molecule.

Waar vinden we CO terug?

De chemische formule voor koolstofmonoxide is CO. Het is een eenvoudig molecuul die bestaat uit één koolstofatoom en één zuurstofatoom. CO komt tot stand bij een onvolledige verbranding van brandstof. Elk apparaat waarbij gas, olie, kerosine, houtskool of hout wordt verbrand kan koolstofmonoxide produceren en vrijgeven in de lucht, denk maar aan boilers, gasfornuizen, propaan kachels, houtskool barbecues, automotoren, open haarden, grasmaaiers aangedreven door benzine enzovoort.

Helaas sterven ieder jaar tientallen mensen door toedoen van CO. Meestal gebeuren dergelijke ongevallen tijdens de winter waar een stroomstoring de werking van de kachel verstoort. Daarom is het essentieel om verwarmingsapparaten regelmatig te laten controleren. Vooral ouderen en baby’s zijn meer vatbaar voor gezondheidsproblemen bij koude temperaturen.

Waarom is koolstofmonoxide gevaarlijk?

Onze rode bloedcellen bevatten een eiwit genaamd hemoglobine. Dit eiwit is verantwoordelijk voor het transport van zuurstof van de longen naar de andere cellen van het lichaam welke op hun beurt deze zuurstof omzetten in energie. Wanneer koolstofmonoxide zich verbindt met hemoglobine komt de chemische verbinding carboxyhemoglobine tot stand. Carboxyhemoglobine kan minder zuurstofmoleculen vasthouden dan gewone hemoglobine waardoor er ook minder zuurstof beschikbaar zal zijn voor de weefsels.

Daarnaast heeft onderzoek uitgewezen dat koolstofmonoxide niet enkel de zuurstofvoorziening in gedrang brengt, maar ook kan leiden tot algehele spierzwakte door de verbinding met myoglobine, een eiwit in de spieren. Tenslotte heeft CO ook een negatieve weerslag op de werking van de mitochondriën, celstructuren die zorgen voor de productie van de nodige energie.

Symptomen van koolstofmonoxidevergiftiging

De symptomen van een CO-vergiftiging zijn in eerste instantie vergelijkbaar met deze van griep of andere aandoeningen. Wanneer het slachtoffer gedurende een lange periode in de gevaarlijke omgeving vertoeft zal hij verwarring en vermoeidheid ervaren waardoor het moeilijker wordt om zichzelf uit de benarde situatie te bevrijden.
De meest voorkomende symptomen van een CO-vergiftiging zijn:

• hoofdpijn
• duizeligheid
• misselijkheid
• braken
• algemene zwakte
• pijn in de borststreek
• kortademigheid
• verwarring
• vermoeidheid
• bewusteloosheid

Iemand die lijdt aan koolmonoxidevergiftiging moet meteen worden verwijderd uit de ruimte en worden blootgesteld aan frisse lucht. Bij een medische interventie zal dan ook meteen extra zuurstof worden toegediend. Ook wanneer de patiënt klaarblijkelijk in goede gezondheid verkeert is een nader onderzoek in het ziekenhuis noodzakelijk

Preventieve maatregelen

Een vergiftiging met koolstofmonoxide kan fatale gevolgen hebben maar kan gelukkig worden voorkomen. De belangrijkste voorzorgsmaatregelen bestaan erin gebruik te maken van toestellen in veilige omstandigheden en het plaatsen van koolmonoxidemelders doorheen het huis.

Hier enkele tips:

• Plaats op elke verdieping van het huis een koolmonoxidemelder, vooral in de slaapkamers.
• Zorg ervoor dat detectoren voorzien zijn van een extra batterij wanneer deze zijn aangesloten op het elektriciteitsnetwerk.
• Vervang de batterijen in koolmonoxidemelders regelmatig en laat de werking van de melders controleren
• Laat boilers en kachels een keer per jaar nakijken en onderhouden.
• Zorg ervoor dat apparaten zoals kachels en open haarden regelmatig worden ontlucht.
• Laat de schoorstenen regelmatig schoonmaken.
• Laat de motor van de wagen niet draaien binnen een garage, ook al staan de deuren open.
• Gebruik geen op gas aangedreven apparaten in een afgesloten ruimte.
• Gebruik nooit propaan of kerosine kachels of een houtskoolgrill binnenshuis.