Onderzoek baarmoederhalskanker bij vrouwen: het uitstrijkje

Baarmoederhalskanker komt meestal voor bij vrouwen tussen de dertig en zestig jaar. Deze groep vrouwen krijgt dan ook om de vijf jaar een oproep om zich te laten onderzoeken op baarmoederhalskanker. De kanker wordt veroorzaakt door het HPV-virus, maar zelfs als iemand besmet raakt verdwijnt in de meeste gevallen het virus vanzelf. Als u tot de risicogroep behoort is het van belang dat u alert bent op ongewone bloedingen of afwijkende vaginale afscheiding. Een uitstrijkje kan veel narigheid voorkomen. Vooralsnog roept vaccinatie bij jonge meisjes vragen op.

Baarmoederhalskanker bij vrouwen tussen de dertig en zestig jaar

Ongeveer zevenhonderd vrouwen krijgen jaarlijks baarmoederhalskanker. Deze vorm van kanker komt vooral voor bij vrouwen tussen de dertig en zestig jaar. Daarom krijgen alle vrouwen die in deze leeftijdscategorie vallen om de vijf jaar een oproep om zich te laten onderzoeken. Met dit onderzoek kan in een vroeg stadium worden ontdekt of een vrouw baarmoederhalskanker heeft of een voorstadium van baarmoederhalskanker. Dit gebeurt door middel van een uitstrijkje.

Bij kanker spelen meestal meerdere factoren een rol en kun er niet één oorzaak worden aangewezen. Dat geldt eveneens voor veel ziekten. Door al in de voorfase te behandelen kan baarmoederhalskanker meestal worden voorkomen. Omdat het een hele tijd duurt voordat de afwijkende cellen veranderen in kankercellen, volstaat het dat vrouwen zichzelf eenmaal in de vijf jaar laten onderzoeken.

Hoe krijgt u baarmoederhalskanker?

Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door het humaan papilloma virus (HPV), het wordt overgedragen met seks of via huid-op-huidcontact. Er zijn verschillende soorten HPV-virussen, de meeste zijn ongevaarlijk. Er zijn slechts bepaalde soorten die kankerverwekkend zijn en zelfs dan wil het niet zeggen dat een vrouw baarmoederhalskanker krijgt. Er is uitgezocht dat van de tachtig procent vrouwen die er een actief seksleven op na houden ongeveer zeventig procent een kankerverwekkend virus oploopt. Bij de meeste geïnfecteerde vrouwen verdwijnt het virus vanzelf en maar bij een klein deel van de besmette vrouwen zorgt de infectie voor baarmoederhalskanker.

Eigenlijk is het zo dat iedereen die seks heeft besmet kan raken met het virus. Het HPV-virus zelf is zeer besmettelijk, maar dat geldt niet voor baarmoederhalskanker. Vaak verdwijnen de afwijkende cellen vanzelf, maar soms is dat niet het geval en blijft het virus in het lichaam.

Het onderzoek

Het onderzoek doet de eigen huisarts of de doktersassistente, u moet zelf een afspraak maken voor een dag dat u niet ongesteld bent.

Er zal worden gevraagd naar uw menstruatiepatroon, of u anticonceptie gebruikt en ook wanneer u de laatste menstruatie heeft gehad. Daarna kunt u uw onderkleren uitdoen en op de onderzoekstafel gaan liggen. De arts brengt vervolgens een zogenaamde eendenbek in om de vagina te openen en worden er met een borsteltje wat cellen van het baarmoederhalsslijmvlies afgeschraapt. De cellen worden in een potje gestopt en in een laboratorium wordt onderzocht of er afwijkende cellen zijn.

De uitslag van het uitstrijkje wordt thuis gestuurd en ook naar uw huisarts. Als het nodig is dat er verder onderzoek plaatsvindt neemt over het algemeen de eigen huisarts contact op.

Wie lopen een verhoogde kans om baarmoederhalskanker te krijgen?

• Vrouwen die seks hebben met wisselende partners
• Vrouwen die roken
• Pilgebruikers
• DES-dochters
• Vrouwen die chlamydia hebben (gehad)

Risicofactoren

Omdat het HPV-virus zich kan nestelen in het smegma (huidsmeer) onder de voorhuid van de man lopen vrouwen van mannelijke partners die zijn besneden minder kans op baarmoederhalskanker.

Vrouwen die de pil slikken zouden een groter risico lopen om baarmoederhalskanker te krijgen, dit komt waarschijnlijk omdat pilgebruiksters vaker onbeschermde seks hebben.

DES-dochters zijn vrouwen van wie de moeders tijdens de zwangerschap hoge doses di-ethyl stilboestrol kregen toegediend om een dreigende miskraam te voorkomen. Eén op de duizend DES-dochters krijgt een vorm van kanker aan de vagina of baarmoederhals. Van chlamydia wordt gezegd dat deze aandoening de kans op baarmoederhalskanker zou vergroten.

Symptomen baarmoederhalskanker?

• Een bloeding na het vrijen
• Een bloeding tussen twee menstruaties
• Ongewone vaginale afscheiding
• Een bloeding na de overgang; als er na een jaar ineens een bloeding optreedt

Een bloeding na de overgang wordt niet altijd herkend als abnormale bloeding. In de meeste gevallen doen vrouwen er dan ook niets mee. Als u last heeft van een ongewone bloeding dan kunt u het beste contact opnemen met de huisarts. Dat geldt ook voor vaginale afscheiding als deze afwijkend is voor wat betreft de hoeveelheid, de kleur of de geur. Soms is er ook sprake van jeuk of een geïrriteerd gevoel in of rond de vagina.

Helpt vaccinatie van jonge meisjes bij het voorkomen van baarmoederhalskanker?

Zelfs met een vaccinatie kan iemand nog steeds baarmoederhalskanker krijgen, het is ook nog niet bekend hoe lang een vaccinatie bescherming biedt. De meningen over het al dan niet vaccineren van meisjes die nog geen geslachtsgemeenschap hebben gehad zijn dan ook verdeeld. Tevens is er nog te weinig bekend over de mogelijke bijwerkingen van vaccinatie op langere termijn.

Het uitstrijkje

Een uitstrijkje door de eigen huisarts is gratis. Als er een vervolgonderzoek bij de gynaecoloog nodig is valt dit niet onder het bevolkingsonderzoek en is dus niet gratis. Deze kosten worden geheel of gedeeltelijk door uw ziektekostenverzekeraar vergoed en zijn afhankelijk van uw eigen risico.