Gescheurde spier (spierruptuur), oorzaak en behandeling

Een gescheurde spier kan ontstaan door een te korte warming-up, cooling-down of te snel of te hard trainen. Vaak zien we dit bij sporters gebeuren. Soms ontstaat het tijdens een val of het spelen. Oudere mensen hebben een verminderd peesreflex en de rekbaarheid van het weefsel is minder. We onderscheiden een partiële ruptuur en een totale ruptuur. In dit laatste geval is de spier helemaal doormidden en er is geen enkele verbinding meer tussen de twee uiteinden. Dit zorgt ervoor dat de spier niet meer gebruikt kan worden. Bij een scheurtje in de spier zijn de symptomen veel milder, maar pijn is bijna altijd aanwezig. Een verrekking is de meest lichte vorm van een spierruptuur. Deze geneest in twee weken. Bij een totale ruptuur is een operatie nodig.

Spierruptuur

Wat is een spierruptuur? Dit wordt ook wel een gescheurde spier genoemd. Dit treedt het vaakst op bij de beenspieren, maar kan ook voorkomen aan de arm, hand, schouder, buik of bil. Er treedt een scheur op in de spiervezels van de skeletspier. Niet altijd scheurt ook het bindweefsel mee.

Oorzaken

Een spier scheurt niet zomaar: hier is altijd een oorzaak voor te vinden. Het komt het vaakst voor bij sporters zoals atleten en hardlopers. Vaak is een plotselinge toename van kracht de oorzaak. Hierdoor kan de spier de kracht niet aan en scheurt gedeeltelijk of zelfs geheel. Afzetten voor een sprong of het rennen zijn veel voorkomende oorzaken. Een oudere blessure kan de kans op een spierruptuur verhogen. Ook de leeftijd speelt een rol: een gescheurde spier komt vaker voor bij oudere mensen.

Wanneer de opwarming van de spieren onvoldoende is zal deze eerder kunnen scheuren. Ook kou en vocht spelen hierbij een rol. De doorbloeding van de spieren moet optimaal zijn om spierletsel zoveel mogelijk te voorkomen. Ook de cooling-down is belangrijk. Wanneer deze niet goed wordt uitgevoerd is de kans groter dat er een volgende keer een spierruptuur optreedt. Stijve of korte spieren zijn ook een oorzaak. Dit heeft weer te maken met een goede warming-up en cooling-down. Daarnaast trainen sommige mensen te veel en willen ze te snel. Dit kunnen de spieren dan niet aan. Ook vermoeidheid van de spieren speelt een rol. Wanneer de peesreflexen tekort schieten kan er ook een spierruptuur ontstaan.

Symptomen

Een gescheurde spier geeft vooral een plotselinge pijn. Het lijkt wel alsof er met een stok tegenaan geslagen wordt (zweep). Daarom wordt het soms ook wel zweepslag genoemd. We spreken ook wel van verrekking. De spier is te ver uitgerekt en er ontstaat een klein scheurtje in de spier. Voor een grote scheur in de spier spreken we van spierruptuur.

De pijn is zeer hevig en het lichaamsdeel gebruiken is op dat moment onmogelijk. Bij een spierruptuur in het been is lopen niet mogelijk, bij de arm is iets vastgrijpen of reiken niet mogelijk. Al snel zal het aangedane lichaamsdeel een zwelling vertonen en er kan een bloeduitstorting zichtbaar zijn. Dit noemen we ook wel een blauwe plek. Soms wordt een gescheurde spier niet direct herkend doordat de pijnklachten uitblijven of minimaal zijn. Dit is mogelijk, maar vaak ontstaat er dan wel een bloeduitstorting en een zwelling. later kan de pijn alsnog op komen zetten.

Partiële scheur

Bij deze scheur zijn slechts enkele spiervezels doormidden gescheurd. Dit is de meest voorkomende spierblessure. We noemen dit ook wel een verrekking of een lichte scheuring van de spier, afhankelijk van de blessure.

Totale ruptuur

Dit komt minder vaak voor en is ook heviger. De spier is totaal doormidden gescheurd. Dit wil zeggen dat er geen verbinding meer is tussen de uiteinden van de spier. De spier kan dan ook niet meer gebruikt worden.

Behandeling en herstel

Bij een partiële scheur of spierverrekking is herstel goed mogelijk. De spier kan nog gebruikt worden maar moet wel voldoende rust krijgen. Goede voeding is van belang om de scheurtjes te herstellen. Het geblesseerde lichaamsdeel moet rust hebben en mag daarom niet gebruikt worden. Daarbij is het belangrijk om het lichaamsdeel zoveel mogelijk omhoog te houden. Vaak is dit het been. Deze kan omhoog gehouden worden door bij een zittende houding het been hoger te leggen, bijvoorbeeld op een tafeltje met ondersteuning. Zwelling en bloeduitstorting zullen hiermee verkleind kunnen worden. Om toch te kunnen lopen kunnen krukken gebruikt worden. Het been mag niet belast worden!

Tegen de pijn kan koeling helpen. Ook helpt dit zwelling tegen te gaan. Na 48 uur heeft koelen geen effect meer. De arts kan een drukverband aanleggen. Ook dit bevordert het herstel. Leg alleen zelf een drukverband aan wanneer hier ervaring mee is. Een te strak verband knelt de bloedvaten af, een te los verband heeft geen effect en kan zelfs gevaarlijk zijn.

Rekoefeningen zorgen ervoor dat de spier weer langer kan worden, wat de genezing bevordert. Hierbij mag er geen pijn gevoeld worden. Pijn is een teken dat de rekking te snel of te ver gaat. Te snel weer de training oppakken zorgt ervoor dat de spier opnieuw scheurt. Een goed herstel is dan ook van belang. Gemiddeld duurt het herstel 6 tot 10 weken. Een spierverrekking herstelt vaak in 2 tot 3 weken.

Een totale ruptuur geneest niet vanzelf. De verbinding tussen beiden uiteinden van de spier is weggevallen. Dit groeit niet vanzelf aan elkaar, ook niet met rust. De chirurg zal deze verbinding operatief moeten herstellen. Daarna is soms fysiotherapie nodig om de spieren weer sterker te maken. In dit geval kan het herstel 8 weken tot soms een jaar duren.