Tanden of kiezen trekken, doet dat pijn?

Ons gebit heeft een duidelijke functie: het kauwen van voedsel, helpen bij de spraak en een functie bij het uiterlijk. We willen ons gebit zo lang mogelijk gezond houden. Niet altijd is dit mogelijk, er kan een tand of kies afbreken, uitvallen, verloren gaan of verwijderd moeten worden omdat deze andere kiezen of tanden aan de kant duwt. Vaak moet de tand of kies getrokken worden, soms moet deze eruit gesneden worden. Tandextractie kan in veel gevallen bij de tandarts plaatsvinden. Voor het eruit snijden of voor andere moeilijke gevallen ga je naar de kaakchirurg. Het trekken zelf behoort geen pijn te doen: daar is de verdoving voor.

Waarom tanden of kiezen trekken?

Het trekken van tanden of kiezen noemen we ook wel tandextractie. Dit wordt uitgevoerd door een tandarts of kaakchirurg. De mondhygiëniste mag geen tanden of kiezen trekken. Tandextractie is een voorbehouden behandeling: dit houdt in dat niet iedereen dit zomaar mag doen. Overigens was dit vroeger wel anders! In de middeleeuwen was er de chirurgijn: als kermisattractie konden mensen hun tanden laten trekken, en dat moest zonder verdoving.

We laten onze tanden en kiezen vaak trekken wanneer deze ver zijn aangetast door cariës of parodontitis. Hierdoor gaat er veel tandweefsel verloren. Uiteindelijk gaat de tand of kies los zitten. Na een tijdje heeft deze zijn functie verloren en kan zelfs uitvallen. Soms laten we een tand of kies trekken doordat deze andere kiezen of tanden verdringt. Dit zien we vooral bij mensen waarvan er sprake is van een afwijking aan de stand van het gebit of bij een te smalle kaak. Soms breken tanden of kiezen af door gebruik van bepaalde medicatie. Ook dan worden ze soms getrokken.

Tandarts of kaakchirurg?

De een komt terecht bij de tandarts, de ander bij de kaakchirurg. Beiden zijn bevoegd tot het trekken van tanden en kiezen. Bij moeilijke gevallen zal de tandarts eerder doorverwijzen naar de kaakchirurg. Ook wanneer hier operatief moet worden ingegrepen. Wat betreft de vergoeding vanuit de ziektekostenverzekering hangt het ervan af wat voor een verzekering er is afgesloten. Ook de onderliggende reden voor tandextractie speelt een rol. Vraag daarom eerst vooraf bij de zorgverzekeraar wat wel en niet vergoed wordt.

Doet het pijn? De verdoving

Veel mensen zijn bang voor de tandarts. Logisch, want we krijgen vaak te maken met nare ervaringen hier. Bovendien is de mond zeer gevoelig en wordt pijn snel gevoeld. Ook bloedingen vanuit de mond zijn heviger dan elders. Het is dan ook niet vreemd dat velen er tegenop zien. Maar soms moet het toch gebeuren. En in de praktijk valt het vaak ook wel mee.

De tandarts of de kaakchirurg zal een verdoving zetten. Dit gaat middels een injectienaald. De naald lijkt erg groot en wie ernaar kijkt kan hiervan schrikken. Ook dit valt eigenlijk wel mee: je voelt een prikje dat niet tot licht pijnlijk is. De meeste patiënten klagen niet over deze pijn. De verdovingsvloeistof kan de mond inlopen. Dit geeft een bittere smaak. A. snel merk je dat de mond verdoofd aan begint te voelen. De verdoving werkt vrij snel, na twee minuten tot vijf kan de tandarts of kaakchirurg al aan de slag. Soms controleert de arts eerst of de verdoving al voldoende inwerkt.

Van het trekken zelf voel je niks. Hier zorgt de verdoving voor. Mocht het toch pijn doen, geef dit dan aan. Vaak zal de arts met je afspreken dat je de hand kan opsteken wanneer het niet meer gaat. Het trekken van de tand of kies lijkt soms met geweld gepaard te gaan. De arts moet soms ook aardig wat kracht zetten, vooral bij kiezen. Het trekken kan een vervelend of naar geluid produceren. Dit kan voor kippenvel zorgen.

Hoe lang duurt het trekken?

In veel gevallen duurt het trekken van één tand of kies 1 tot 3 minuten. Maar soms zit de kies zo vast of ietwat scheef, dat de arts er wel een half uur voor nodig heeft. Dit zijn gelukkig uitzonderlijke gevallen. Wanneer er meerdere kiezen en tanden getrokken moeten worden, kost dit uiteraard ook meer tijd. Vaak zal het trekken van een volledig gebit ook niet in één keer gebeuren maar in meerdere zittingen (twee tot vier). Dit in overleg met de patiënt.

Napijn en nabloedingen

Dat een tandextractie gepaard gaat met bloedverlies is logisch: er ontstaat immers een wond waarbij bloedvaatjes beschadigd zijn geraakt. Deze beschadigde bloedvaatjes lekken bloed. De arts zal (indien mogelijk) een gaasje geven dat tussen de tanden of kiezen dicht gebeten kan worden. Dit vangt het bloed op en helpt het bloeden stelpen. Napijn kan voorkomen. De een heeft er helemaal geen last van, terwijl de ander veel pijn heeft. Een onderliggende ontsteking zorgt er vaak voor dat er toch iets van napijn aanwezig is. Ook wanneer een kies eruit gesneden is in plaats van getrokken kan dit napijn opleveren.

De bloeding stopt binnen enkele uren vanzelf. Blijft het bloeden aanhouden of vermeerdert het, dan is het raadzaam om de arts te waarschuwen. Napijn kan bestreden worden met lichte pijnstillers zoals paracetamol. In andere gevallen zal de arts een andere pijnstiller voorschrijven. Wanneer het niet mogelijk is om het gebit of de wond goed te verzorgen dan kan de arts een spoelmiddel voorschrijven. Dit doodt de bacteriën in de mond zodat de wond niet gaat ontsteken.

Neem contact op met de kaakchirurg of de tandarts wanneer de wond opnieuw gaat bloeden, het bloeden niet stopt of wanneer er flinke pijn optreedt. Ook bij een etterige afscheiding of een nieuwe zwelling moet er contact worden opgenomen. Koorts is een teken dat er een ontsteking heerst. Verder kan er gebeld worden bij onrust of bij vragen.