Bloedarmoede aanpakken

Hoewel er weinig mensen over spreken, komt bloedarmoede relatief veel voor. Het lijkt erop alsof bloedarmoede lichtzinnig wordt opgepakt c.q. van ondergeschikt belang is. Typisch, want ook bloedarmoede kan ernstige gevolgen hebben én kan ook een signaal of gevolg van een dieperliggende oorzaak zijn. Bloedarmoede, is het te voorkomen, hoe merk je het op en wat kan je er zelf of met behulp van de medische wetenschap aan doen?

Samenstelling bloed

Allereerst de samenstelling van hetgeen door onze aderen stroomt. Het bestaat uit drie soorten bloedcellen, te weten:

• Witte bloedcellen ofwel leukocyten. Deze worden ingezet om infecties af te weren.
• Rode bloedcellen ofwel erytrocyten. Ze transporten de zuurstof.
• Bloedplaatjes. Deze worden ingezet om zonodig het bloed te laten stollen.

Hoeveel stroomt er door onze ademen?

Als we de verhoudingen weergeven (er worden continu bloedcellen geproduceerd in het beenmerg), dan moet je uitgaan van ca. 4 miljard rode bloedcellen per liter bloed. Voor witte bloedcellen geldt dat er per liter zo'n 4 miljoen aanwezig zijn en voor de bloedplaatjes geldt dat er zo’n 250 miljoen per liter zijn.

Wat is bloedarmoede?

Wat bloedarmoede (officieel anemie genaamd) wil zeggen is dat er te weinig rode bloedcellen* in het bloed zitten, danwel dat de rode bloedcellen niet optimaal werken. Er wordt nu te weinig zuurstof vervoerd en dat kan tot uiteenlopende klachten leiden.

* Er zit hemoglobine (Hb) in rode bloedcellen en dit is nodig om zuurstof vanuit de longen naar de verschillende delen van het lichaam te transporteren.

Hoe ontstaat het?

In veruit de meeste gevallen ontstaat bloedarmoede door een ijzertekort. Een tekort aan vitamine B12 en/of foliumzuur kan ook tot bloedarmoede leiden. Verder zijn er nog situaties te bedenken die tot bloedarmoede kunnen leiden, zoals ziekte, ontsteking en infectie.

• IJzertekort – dit kan ontstaan na een operatie, heftige menstruatie of bevalling. Het lichaam heeft per saldo mee ijzer nodig dan het krijgt.
• B12 tekort – na maag- of darmziekte wil er nog wel eens een tekort B12 ontstaan. Maar ook te weinig B12 in de voeding kan tot een tekort leiden of ongenuanceerd lijnen en alcoholisme kan leiden tot een B12 tekort.
• Foliumzuurtekort – Voeding met weinig foliumzuur. Meer foliumzuur, denk aan spinazie, volkorenproducten, asperges en peulvruchten.

Hoe herken je bloedarmoede?

Om er achter te komen of je bloedarmoede hebt, wordt de waarde van het Hb in het bloed bekeken (meestal via de huisarts). Mannen moeten < 8,5 mmol/l hebben en vrouwen moeten < 7,5 mmol/l hebben.

Vaak wordt er een test in gang gezet, zodra er meerdere kenmerken, zoals hieronder zijn weergegeven, gesignaleerd worden. Te denken valt aan:

• duizelig gevoel
• hartkloppingen
• moe of zelfs zwak gevoel
• denken bijna flauw te vallen
• het suizen van de oren
• een bleek gelaat
• bovenmatig zweten
• bij het minste of geringste kortademig

Wat kan je er aan doen?

Het is afhankelijk van de oorzaak, wat te doen. Zo kan je bloedarmoede door teveel menstruatieverlies opvangen door bijvoorbeeld de anticonceptiepil te nemen. Een tekort door ijzer (mannen moeten dagelijks 9 milligram binnen krijgen en vrouwen zo’n 15 milligram) ondervang je door ijzerrijke voedingsproducten te nemen. Eventueel ook nog aangevuld met ijzertabletten. Foliumtabletten leveren een oplossing als bij foliumzuur de oorzaak ligt. B12 tekort kan of door voeding aangevuld worden of door middel van injecties.

Blijf, met welke methode je ook kiest, altijd in gesprek met de huisarts en/of de diëtist (afhankelijk van de oorzaak). Hij of zij kan de toename c.q. regulering in de gaten houden en desgewenst bijsturen. Spreekt voor zich dat een gezond leef- en voedingspatroon altijd goed is, dat geldt ook als je geen bloedarmoede hebt.

Wat je nog moet weten om een tekort te voorkomen (in de toekomst)

Drink niet te veel koffie na het eten. Het vermindert tot 80% opname van ijzer in het bloed. Vitamine C staat in contact met de opname van stoffen die belangrijk zijn om ijzer op te kunnen nemen (t.w. kobalt, ijzer en mangaan). Zorg dus dat ook dit op niveau blijft.

Tot slot

Bloedarmoede lijkt onschuldig en soms zelfs weinigzeggend, maar is verre van dat. Als je lichaam een signaal geeft, wil dat zeggen dat er niets moet gebeuren. Zo onschuldig als het lijkt is het dus niet, maar neemt niet weg dat je er eigenlijk altijd wel iets aan kunt doen. Acteer zodra je de signalen opvangt en stem af met de huisarts.