Is dementie te voorkomen?

Het onderzoek van het Erasmus MC in Rotterdam liegt er niet om: waarschijnlijk had circa eenderde van alle patiënten met dementie de ziekte niet gekregen wanneer ze er een gezondere levensstijl op na hadden gehouden. Een hoge bloeddruk, roken en diabetes vormen drie belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van dementie. Ook een lager opleidingsniveau maakt de kans op dementie groter.

Dementie en een hoge bloeddruk

Dat een te hoge bloeddruk een belangrijke risicofactor is wat betreft het ontwikkelen van dementie is reeds door talloze wetenschappelijke onderzoeken aangetoond. De Nederlandse Hartstichting spreekt van een te hoge bloeddruk, ook wel hypertensie genoemd, wanneer de bloeddruk hoger is dan 140/90 mmHg. Deze bloeddruk geldt voor volwassenen tot 80 jaar. Naarmate men ouder wordt stijgt de bloeddruk enigszins. Hierdoor wordt een bloeddruk van 150 tot 160 mmHg als streefwaarde aangehouden bij volwassenen ouder dan 80 jaar.

Volgens onderzoekers van het Erasmus MC is een te hoge bloeddruk verantwoordelijk voor 16 procent van alle dementiegevallen. Hier lijkt veel winst te behalen, een te hoge bloeddruk is immers een kwaaltje waar veel redelijk wat controle op uit te oefenen is. Leefstijladviezen kunnen het verlagen van de bloeddruk ondersteunen. Wanneer leefstijladviezen onvoldoende werken kunnen medicijnen overwogen worden.

Dementie en diabetes mellitus

Diabetes mellitus is een aandoening waarbij de hoeveelheid glucose (suiker) in het bloed verstoord is. Dit komt doordat het hormoon insuline, dat betrokken is bij het systeem dat de hoeveelheid bloedsuiker reguleert, niet (diabetes type 1) of niet voldoende (diabetes type 2) aangemaakt wordt door de alvleesklier.

Uit het onderzoek van het Erasmus MC komt naar voren dat diabetes mellitus verantwoordelijk is voor 6 procent van alle dementiegevallen. De kans op diabetes mellitus type 2 is te verkleinen met behulp van leefstijladviezen.

Leefstijladviezen die de kans op dementie verlagen

Veel leefstijladviezen zijn niet op een enkele risicofactor van toepassing, maar hebben een positieve invloed op meerdere risicofactoren tegelijkertijd.

Niet roken

Een direct verband tussen roken en dementie is niet eenduidig aangetoond, onderzoeksresultaten zijn namelijk sterk wisselend. Indirect vergroot roken de kans op dementie mogelijk wel. Roken heeft namelijk een negatieve invloed op de bloeddruk. Stoppen met roken loont altijd, ook op hogere leeftijd.

Gezond eten

Een gezonde voeding stimuleert de gezondheid. Maar wat is gezond eten? De superfoodclaims vliegen je om de oren, waardoor het lastig is door de bomen het bos nog te zien. Een gezonde voeding bestaat in elk geval uit niet te veel verzadigde vetten, alcohol met mate en niet te veel zout. Verzadigde vetten spelen een rol bij een te hoog cholesterolgehalte en bevinden zich vaak in koekjes, gebak, volvette kaas en junkfood.

De rol van alcohol bij dementie is redelijk complex: het drinken van een tot drie glazen alcohol per dag lijkt de kans op dementie te verlagen, terwijl het drinken van grote hoeveelheden juist kan leiden tot het ontwikkelen van dementie. Alcohol drinken met mate lijkt het devies.

Het menselijk lichaam heeft zout nodig om goed te functioneren. Te veel zout vergroot echter de kans op een te hoge bloeddruk en daarmee mogelijk indirect op dementie. De Nederlandse Hartstichting raadt aan om maximaal 6 gram zout per dag te eten.

Gezond gewicht

Een gezond gewicht blijk belangrijk bij het verkleinen van de kans op dementie. Leeftijd speelt echter ook een belangrijke rol. Op middelbare leeftijd blijkt de kans op dementie groter wanneer men overgewicht heeft. Op latere leeftijd blijkt juist ondergewicht geassocieerd met een hogere kans op dementie.

Lichaamsbeweging

Het is niet aangetoond dat lichaamsbeweging de kans op dementie an sich helpt te verlagen. Voldoende lichaamsbeweging vergroot echter wel de kans op een gezonde bloeddruk en verlaagt daarmee mogelijk indirect wel de kans op dementie. De Nederlandse Hartstichting raadt minimaal 30 minuten bewegen per dag aan.

Stress hanteren

Stress blijkt een behoorlijk risico op een te hoge bloeddruk met zich mee te brengen. Het is daarom verstandig stress te voorkomen en te leren hanteren. Ontspanningsoefeningen kunnen stress verminderen en helpen je meer ontspannen door het leven te gaan. Ook mindfulness kan stress helpen verlagen.