Lipoedeem: heupen hebben de vorm van een paardrijbroek
Last hebben van dikke benen, heupen (de vorm doet denken aan een paardrijbroek), maar niet van overgewicht. Onder- en bovenlichaam kunnen wel twee tot drie kledingmaten met elkaar verschillen. Iemand kan dan lijden aan lipoedeem, letterlijk vertaald: vetzwelling. Het is een chronische aandoening met ongelijke verdeling van vet, pijnklachten en verlies van conditie. Wat kun je doen om af te komen van de ‘paardrijbroek’? Is een operatie mogelijk? Lipoedeem is zeker geen 'eigen schuld dikke bult'!
Inhoud artikel
Lipoedeem
Bij lipoedeem is er sprake van een ongelijke verdeling van vet (vetzwelling) bij heupen, knieën, dijen, onderbenen. Qua
kledingmaat kunnen bovenlichaam en onderlichaam twee tot drie maten verschillen. Heel soms zijn ook de armen aangedaan. Het is een chronische aandoening die nagenoeg alleen vrouwen treft en in de meeste gevallen naar voren komt aan het einde van de puberteit. Bij lipoedeem zie je de symptomen aan beide zijden: symmetrisch.
Andere benamingen voor dezelfde aandoening
- Lipoedeem
- Lipo-oedeem
- Pijnlijk vetsyndroom
- Rijbroeksyndroom
Bij wie komt lipoedeem voor?
Lipoedeem komt nagenoeg alleen voor bij vrouwen. Je ziet lipoedeem vaak verschijnen in perioden dat er sprake is van hormonale veranderingen. Je moet dan denken aan de puberteit, maar ook aan een zwangerschap, de overgang.
Verschil tussen lipoedeem en lymfoedeem?
Lymfoedeem is een ophoping van vocht die vaak komt door een operatie of een ongeluk waarbij de lymfklieren of banen zijn aantgetast. Bij lipoedeem gaat het om ophoping van vet en zijn er hormonale invloeden. Vet en vocht hebben een wisselwerking, bij lipoedeem in een vergevorderd stadium kan er opeens veel vocht worden opgeslagen omdat het lymfesysteem overbelast raakt door vet en/of gewicht.
Oorzaak lipoedeem
De oorzaak is nog niet bekend. Wel is het vermoeden dat erfelijke factoren een rol spelen, lipoedeem komt in bepaalde families vaker voor. Lipoedeem komt niet voort uit lymfoedeem en het komt ook
niet door teveel eten. Krijgt iemand met lipoedeem daarnaast ook last van lymfoedeem dan wordt de term lipolymfoedeem gebruikt.
Factoren die het risico op lipoedeem kunnen vergroten zijn: te hoog lichaamsgewicht, hormonale factoren, overmatig eten, verkeerd eten, spieren te weinig gebruiken, te lang zitten of te lang staan. Soms is een afwijking van de schildklier de oorzaak.
Stadia lipoedeem
Er zijn
drie stadia te onderscheiden bij lipoedeem:
- Stadium een: de huid oogt nog glad en gelijkmatig. Bij het meten van de huiddikte kan wel een grove structuur (sinaasappelhuid) worden waargenomen.
- Stadium twee: de onregelmatigheden worden steeds duidelijker zichtbaar en de structuur wordt steeds grover.
- Stadium drie: de structuur van het weefsel wordt nog grover en ruwer. Vetzwellingen, met name in de lichaamsdelen met een flinke vetopslag zoals de buitenkant van de heupen, de binnenkant van de knieën.
Symptomen lipoedeem
- Meestal treden de verschijnselen van lipoedeem op aan het einde van de puberteit.
- Ongelijke verdeling van vet bij de onderbenen, heupen, dijen, de binnenzijde van de knieën.
- Heel soms zie je dezelfde verschijnselen bij de onderarmen.
- Geen zwelling aan de rug van voet of hand.
- Polsen en enkels blijven ook buiten schot.
- Eerst zal de huid goed aanvoelen, maar dit kan veranderen: de huid voelt dan stug aan en onregelmatig. Dit gebeurt met name als er ook sprake is van een hoog lichaamsgewicht.
- Er kunnen bij lipoedeem geen deukjes in de huid worden gemaakt.
- Cellulitis of sinaasappelhuid kan optreden (putjes in de huid).
- Haarvaatjes in vetweefsel zijn gevoeliger: sneller last van bloeduitstortingen.
- De onderbenen, voeten, enkels kunnen koud aanvoelen
- Pijnlijke en zware benen. De pijn kan verschillen, soms als de huid stevig wordt aangeraakt, maar het kan ook zijn dat een broek op de huid niet wordt verdragen.
- Relatief snel moe zijn.
- Zwakke spieren en veelal verlies van conditie.
- Als lipoedeem langer bestaat, samen met overgewicht, kan dit leiden tot voet- knie en heupproblemen.
Diagnose lipoedeem
Vermoed je dat je lijdt aan lipoedeem dan is het verstandig om naar de huisarts of een medisch specialist te gaan om de diagnose te laten stellen. De klachten kunnen dan onderzocht worden en er zal vaatonderzoek worden gedaan. Lipoedeem staat nog niet op de officiële lijst van ziektes, het wordt daarom niet altijd herkent door een arts. Er is inmiddels wel een
officiële richtlijn voor lipoedeem: een medische handleiding voor patiënten en artsen om de kwaliteit van de zorg voor mensen met lipoedeem te verbeteren. De handleiding kun je vinden en downloaden op lipoedeem.net.
Behandeling lipoedeem
Lipoedeem kun je niet voorkomen, maar het is wel van belang dat de factoren die een negatieve werking hebben op lipoedeem worden aangepakt. Het is belangrijk dat de juiste diagnose wordt gesteld. Als er bijvoorbeeld wordt gedacht aan vetzucht in plaats van lipoedeem, worden er misschien diëten voorgeschreven die geen resultaat hebben. Ga bewust om met voeding, zorg voor gezond eten en dat je het vol kunt houden. Bij een lichaamsgewicht wat normaal is, zal afvallen er niet voor zorgen dat het lipoedeem minder wordt. Is er wel sprake van overgewicht dan moet verdere toename worden voorkomen. Neemt het vet toe op de plaatsen waar sprake is van lipoedeem dan zal dit vet niet gemakkelijk weer verdwijnen. Lichaamsbeweging is belangrijk. Denk aan fietsen, dansen, fitness en aan zwemmen. Kies niet voor een sport die leidt tot overbelasting. Overleg met een arts of het goed is om steunkousen te dragen. Het dragen van de kousen kan in het begin pijnlijk zijn. Een chirurgische behandeling wordt niet vaak toegepast, bijvoorbeeld het wegzuigen van vet bij de onderbenen. Het kan leiden tot beschadiging van de lymfbenen (en dit kan weer leiden tot lymfoedeem). Er zijn centra die ervaring hebben met alle vormen van behandeling van lip- en lymfoedeem. Laat je goed voorlichten!
Lipoedeem kan ook leiden tot
geestelijke klachten. Iemand kan zich storen aan het eigen uiterlijk of het kost bijvoorbeeld heel veel moeite om leuke kleding te vinden, anderen kunnen vervelende opmerkingen maken (ga eens op dieet). Het kan ook zijn dat er problemen ontstaan bij het werk. Bij deze problemen kan psychosociale hulp worden aangevraagd. Professionele hulp kan helpen: huisarts, gezondheidspsycholoog.
Prognose lipoedeem
Het is belangrijk dat lipoedeem in een vroege fase wordt ontdekt. Zo kunnen complicaties worden voorkomen en het mogelijk geestelijke leed kan ook zoveel mogelijk beperkt worden.