Ziekte van Tangier: Symptomen aan bloed en tonsillen

De ziekte van Tangier is een zeldzame erfelijke stofwisselingsaandoening die wordt gekenmerkt door een ernstige vermindering van goede cholesterol (HDL) in combinatie met vergroting van de milt, lever, tonsillen (amandelen) en lymfeknopen. Deze aandoening werd voor het eerst beschreven door Dr. Fredrickson in 1961 naar aanleiding van gevallen op Tangier Island, gelegen voor de kust van de Amerikaanse staat Virginia.

• Synoniemen van de ziekte van Tangier
• Epidemiologie
• Oorzaken en erfelijkheid
• Risicofactoren
• Symptomen van de ziekte van Tangier: Bloed en tonsillen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van de ziekte van Tangier

De ziekte van Tangier staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• A-alphalipoproteïne neuropathie
• Alpha High Density Lipoproteïne Deficiëntie
• Alphalipoproteïnemie
• Analphalipoproteïnemie
• Cholesterol thesaurismosis
• Familiale Alpha-Lipoproteïne Deficiëntie
• Familiale high-density lipoproteïne Deficiency
• Familiale Hoge Dichtheid Lipoproteïne Deficiëntie Ziekte
• Familiale hypoalfalipoproteïnemie
• HDL Lipoproteïne Deficiëntie Ziekte
• Hoge dichtheid lipoproteïnedeficiency, type 1 (HDLDT1)
• Hypoalfalipoproteïnemie
• Lipoproteïne Deficiency Disease, HDL, Familial
• Tangier Ziekte neuropathie
• Tangier Erfelijke neuropathie

Epidemiologie

De ziekte van Tangier is uiterst zeldzaam, met wereldwijd enkele honderden gerapporteerde gevallen sinds de eerste beschrijving in 1961. Het is moeilijk om de exacte incidentie te bepalen, maar het syndroom wordt als zeldzaam beschouwd. Mogelijk zijn er meer patiënten met deze aandoening die nog niet correct zijn gediagnosticeerd. Het komt vooral voor in specifieke geografische gebieden zoals Tangier Island en bepaalde delen van het zuiden van de Verenigde Staten, maar ook elders kan het voorkomen.

Oorzaken en erfelijkheid

De ziekte van Tangier wordt veroorzaakt door mutaties in het ABCA1-gen, dat verantwoordelijk is voor het transport van cholesterol en fosfolipiden uit de cellen naar de plasma lipoproteïnen. Deze genetische mutatie verhindert de normale afgifte van cholesterol en fosfolipiden, wat leidt tot hun ophoping in de cellen. Dit veroorzaakt de vergroting van de milt, lever, tonsillen en lymfeknopen en de karakteristieke oranjekleurige verkleuring van de tonsillen. De ophoping van cholesterol in de cellen is toxisch en leidt tot celdood en verminderde celfunctie.

De ziekte van Tangier volgt een autosomaal recessief overervingspatroon. Dit betekent dat beide ouders drager zijn van een mutatie in het ABCA1-gen, maar zelf geen symptomen vertonen. Een kind moet beide gemuteerde genen erven om de aandoening te ontwikkelen.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren zijn:

• Genetische aanleg: Aangezien de ziekte autosomaal recessief is, moeten beide ouders drager zijn van de genetische mutatie.
• Geografische locatie: Hogere prevalentie in bepaalde geografische gebieden zoals Tangier Island en specifieke regio's in de Verenigde Staten.
• Familiegeschiedenis: Als er een familiegeschiedenis is van de ziekte van Tangier, is de kans groter dat een persoon de aandoening erft.

Symptomen van de ziekte van Tangier: Bloed en tonsillen

De ziekte van Tangier is langzaam progressief en de ernst van de symptomen kan sterk variëren tussen individuen. Een patiënt heeft vanaf de geboorte een aanzienlijk laag niveau van HDL-cholesterol. HDL is verantwoordelijk voor het transporteren van cholesterol en fosfolipiden naar de lever voor uitscheiding. Het lage HDL-niveau verhoogt het risico op hart- en vaataandoeningen. Een ander kenmerkend symptoom is de vergroting van de tonsillen met een oranjekleurige verkleuring door cholesterolafzettingen.

Bijkomende symptomen Andere symptomen van de ziekte van Tangier kunnen omvatten:

• Hypertriglyceridemie: Verhoogde triglycerideniveaus in het bloed.
• Neuropathie: Schade aan de zenuwen, wat leidt tot symptomen zoals pijn, tintelingen, en gevoelloosheid, vooral in de handen en voeten.
• Hersenbeschadiging: In ernstige gevallen kan dit leiden tot neurologische problemen.
• Peesreflexverlies: Verlies van normale peesreflexen.
• Huidletsels: Bijvoorbeeld gele huidafzettingen.
• Atherosclerose: Vroegtijdige slagaderverkalking.
• Vergrote milt (splenomegalie) en vergrote lever (hepatomegalie).
• Hoornvliesvertroebeling: Vertroebeling van het hoornvlies van het oog.
• Buikpijn en diarree.
• Anemie: Bloedarmoede door verminderde rode bloedcellen.
• Type 2 diabetes mellitus: Kan ontstaan door insulineresistentie.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die onmiddellijke medische evaluatie vereisen zijn:

• Ernstige buikpijn: Kan wijzen op problemen zoals vergrote organen of andere complicaties.
• Onverklaarbare gewichtsverlies: Kan een teken zijn van ernstige onderliggende problemen.
• Neurologische symptomen: Verlies van motorische of sensorische functies, zoals ernstige tintelingen of verlamming.
• Ongecontroleerde bloedingen: Kan optreden door bloedstollingsproblemen.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De diagnose van de ziekte van Tangier wordt doorgaans gesteld op basis van:

• Bloedonderzoek: Om HDL-cholesterolniveaus en andere lipoproteïneniveaus te meten.
• Biopt: Huidbiopten of biopten van het rectumslijmvlies kunnen worden onderzocht op cholesterolafzettingen.
• Genetisch onderzoek: Om mutaties in het ABCA1-gen te bevestigen en de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnoses voor de ziekte van Tangier kunnen omvatten:

• Bassen-Kornzweig Syndroom: Ook bekend als abeta-lipoproteïnemie, een aandoening gekarakteriseerd door een gebrek aan apolipoproteïne B.
• Apolipoproteïne AI-deficiëntie: Een genetische aandoening die leidt tot lage niveaus van apolipoproteïne AI, een component van HDL.
• LCAT-deficiëntie: Deficiëntie van het enzym lecithine-cholesterolacyltransferase, wat leidt tot verstoorde cholesterolmetabolisme.
• Secundaire oorzaken van extreem lage HDL-cholesterol: Bijvoorbeeld door medicijngebruik of andere onderliggende aandoeningen.

Behandeling

De ziekte van Tangier kan niet volledig worden genezen, maar er zijn behandelingsopties beschikbaar om de symptomen te beheersen:

• Tonsillectomie: Verwijdering van de vergrote amandelen kan helpen bij het verlichten van symptomen en complicaties.
• Splenectomie: Verwijdering van de milt kan nodig zijn bij ernstige gevallen van splenomegalie.
• Vetarm dieet: Het volgen van een vetarm dieet kan helpen de progressie van symptomen te vertragen.
• LDL-verlagende geneesmiddelen: Bij patiënten met symptomen van atherosclerose of andere cardiovasculaire aandoeningen kunnen medicaties zoals statines worden voorgeschreven om LDL-cholesterol te verlagen.

Prognose

De prognose van de ziekte van Tangier varieert afhankelijk van de ernst van de symptomen en de voortgang van de aandoening. Patiënten met extreem lage HDL-cholesterolniveaus hebben een verhoogd risico op cardiovasculaire aandoeningen. Regelmatige controle door een arts is essentieel om complicaties tijdig te identificeren en te behandelen. Naarmate patiënten ouder worden, kunnen symptomen verergeren, met mogelijke gevolgen zoals:

• Hart- en vaataandoeningen: Verhoogd risico op hartinfarcten en beroertes.
• Spieratrofie: Verlies van spiermassa door neuropathie.
• Slechtziendheid: Door hoornvliesproblemen of andere oogaandoeningen.

Complicaties

Complicaties van de ziekte van Tangier kunnen omvatten:

• Infecties: Door een vergrote milt of andere organen kan er een verhoogd risico op infecties zijn.
• Neurologische complicaties: Zoals ernstige neuropathie die de mobiliteit en dagelijkse activiteiten beïnvloedt.
• Cardiovasculaire problemen: Zoals verhoogde kans op atherosclerose, hartaanvallen en beroertes.

Preventie

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor de ziekte van Tangier vanwege de erfelijke aard van de aandoening. Het is belangrijk om:

• Genetische expetise te overwegen als er een familiegeschiedenis van de ziekte is.
• Regelmatige medische controles te ondergaan om de voortgang van de aandoening te monitoren en tijdig in te grijpen bij symptomen of complicaties.