Hypospadie: Uitmonding van plasbuis aan onderkant van penis

Hypospadie, ook gekend als hypospadias, is een vaak voorkomende afwijking bij jongens en mannen waarbij de opening van de plasbuis zich aan de onderkant van de penis bevindt. De plasbuis is een buis die vanuit de blaas door de penis gaat en normaal gezien aan het einde een opening vormt waardoor zowel de urine als semen (sperma) het lichaam kan verlaten. Jongens en mannen hebben door hypospadie vooral plas- en erectieproblemen. Een operatie herstelt meestal de normale penisstand. Met een succesvolle behandeling van hypospadie zijn de meeste mannen uiteindelijk in staat om een normale volwassen seksuele functie te hebben.

• Epidemiologie hypospadie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische omgangstips bij hypospadie
• Behandeling en chirurgische ingrepen
• Psychosociale ondersteuning

Epidemiologie hypospadie

Hypospadie treedt op bij maximaal 5 op de 1.000 pasgeboren jongens, waardoor dit één van de meest voorkomende aangeboren afwijkingen is. In Mexico en Scandinavië is de prevalentie het laagst. De incidentie van hypospadie is hoger bij blanken dan bij zwarten, en de aandoening komt vaker voor bij jongens van joodse en Italiaanse afkomst.

Oorzaken

De exacte oorzaak van hypospadie is onbekend anno september 2024. Soms is de aandoening erfelijk en dan presenteert hypospadie zich bij enkele syndromen zoals:

• het Aarskog-syndroom (symptomen aan genitaliën, gezicht en skelet)
• het genito-palato-cardiale syndroom
• het LEOPARD-syndroom (erfelijke ziekte met symptomen aan huid, ogen, longen, genitaliën, hart, longen en groei)
• het Roberts-syndroom
• het Smith-Lemli-Opitz syndroom
• het Wolf-Hirschhorn syndroom

Mogelijk lopen baby’s van een moeder die is bevallen in of na het vierde decennium meer risico. Ook roken en blootstelling aan chemische stoffen is mogelijk een risicofactor.

Risicofactoren

De risicofactoren voor hypospadie omvatten:

• ouderdom van de moeder bij de zwangerschap
• roken
• blootstelling aan chemische stoffen tijdens de zwangerschap
• familiegeschiedenis van hypospadie of andere aangeboren afwijkingen

Symptomen

De symptomen hangen af van de ernst van het probleem. Meestal bevindt de opening van de plasbuis zich dichtbij het uiteinde van de penis aan de onderzijde bij jongens. Bij meer ernstige vormen van hypospadie bevindt de uitmonding (opening) van de plasbuis zich in het midden of aan de basis van de penis. In zeldzame gevallen bevindt de opening zich in of achter het scrotum (balzak). Erecties komen vaak voor bij mannelijke zuigelingen waarbij de penis een gebogen, neerwaartse stand heeft. Andere symptomen zijn onder meer een abnormale urinestraal die naar achter in plaats van naar voor spuit, gaan zitten om te plassen en een abnormale voorhuid waardoor het lijkt alsof de penis een hoedje heeft.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van hypospadie kunnen zijn:

• afwijkende plasbuisopening
• abnormale stand van de penis
• problemen met plassen zoals een afwijkende urinestraal

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De kinderarts voert kort na de geboorte een grondig lichamelijk onderzoek uit. Hierbij bemerkt hij vrijwel meteen dat de patiënt hypospadie heeft.

Diagnostisch onderzoek

Prenataal valt hypospadie te diagnosticeren via een foetale echoscopie. De arts voert verder nog een MRI-scan of andere beeldvormende onderzoeken uit om mogelijke aangeboren afwijkingen te identificeren.

Behandeling

Een circumcisie (medische term voor "besnijdenis") is niet aanbevolen bij zuigelingen. De voorhuid blijft op deze manier intact voor een latere chirurgische correctie. Een chirurgische ingreep onder algehele narcose is namelijk nodig voordat het kind 3 tot 18 maanden oud is (anesthesie bij kinderen). Tijdens de operatie die een tijdsduur van één tot drie uur kent, trekt de chirurg de penis recht en corrigeert hij de opening door weefseltransplantaten van de voorhuid. Bij volwassenen gebruikt de chirurg hiervoor weefsel van de binnenzijde van de wang voor het creëren van een nieuwe plasbuis. Deze reparatie bestaat soms uit meerdere operaties.

Prognose

De resultaten na de operatie zijn meestal zeer succesvol. In sommige gevallen zijn meerdere corrigerende operaties nodig bij fistels of littekens waarbij de nieuwe plasopening vernauwt. Soms is ook een tweede operatie nodig bij een terugkeer van de abnormale penisstand. De meeste mannen hebben een normale volwassen seksuele activiteit.

Complicaties

Wanneer het kind geen behandeling krijgt, ontstaan enkele complicaties. Zo is het toiletgebruik bemoeilijkt. Ook veroorzaakt hypospadie erectiestoornissen wanneer de patiënt volwassen is.

Preventie

Er zijn geen specifieke preventiemaatregelen voor hypospadie, aangezien de precieze oorzaak onbekend is. Algemene huidverzorging en het vermijden van mogelijke irriterende stoffen kunnen wel helpen om de symptomen te verlichten en het risico op verergering te minimaliseren.

Praktische omgangstips bij hypospadie

Behandeling en chirurgische ingrepen

Hypospadie is een aangeboren aandoening waarbij de plasbuis aan de onderkant van de penis uitmondt, in plaats van aan de top. Dit kan zowel functionele als cosmetische gevolgen hebben. Chirurgische ingreep is de belangrijkste behandeling, vaak uitgevoerd op jonge leeftijd, om de plasbuis te herstellen en het uiterlijk van de penis te verbeteren.

Patiënten moeten nauw samenwerken met hun arts om een geschikt tijdstip voor de operatie te bepalen. Na de ingreep is zorgvuldige nazorg essentieel, waaronder het vermijden van wrijving of druk op het operatieterrein om complicaties zoals infecties te voorkomen. Het is belangrijk om de instructies van de arts op te volgen voor herstel, zoals het vermijden van bepaalde fysieke activiteiten tijdens de genezingsperiode.

Psychosociale ondersteuning

Hypospadie kan invloed hebben op het zelfbeeld, vooral als de aandoening later in het leven wordt ontdekt. Het is belangrijk om open en ondersteunende gesprekken te voeren met de patiënt, vooral in de adolescentie of volwassenheid, om gevoelens van schaamte of onzekerheid te verminderen. Counseling kan nuttig zijn voor patiënten die psychologische steun nodig hebben om emotioneel om te gaan met de aandoening.