Tweehoornige baarmoeder en zwangerschap

Een tweehoornige baarmoeder is een aandoening waarbij de baarmoeder niet normaal is gevormd maar uiteenloopt in twee 'hoorns'. De aandoening heeft zelden invloed op de vruchtbaarheid en de kans om zwanger te raken maar brengt wel risico's met zich mee voor wat betreft de zwangerschap. Zo is er een verhoogde kans op een vroeggeboorte en op een stuitligging, waardoor de zwangerschap extra gemonitord zal worden. Het kan tevens van invloed zijn op de keuze voor anticonceptie. Wordt gekozen voor een spiraaltje dan zal men moeten opteren voor twee exemplaren.

Tweehoornige baarmoeder

• Wat is een tweehoornige baarmoeder?
• Invloed op de vruchtbaarheid
• Invloed op de zwangerschap
• Gebruik van anticonceptie

Wat is een tweehoornige baarmoeder?

Een tweehoornige baarmoeder (Latijn: Uterus bicornis) wordt ook wel een hartvormige baarmoeder genoemd. Hierbij loopt de baarmoeder uiteen in twee 'hoorns', gescheiden door een septum. Waar dit bij sommige dieren normaal is wordt het bij de mens gezien als een afwijking, welke ontstaat tijdens de embryogenese (voor de foetale fase). Deze aandoening kan een zwangerschap bemoeilijken, maar maakt dit zeker niet onmogelijk.

De tweehoornige baarmoeder komt voor in verschillende gradaties. De baarmoeder wordt gevormd bij het samengaan van het paramesonefrisch kanaal, ook wel de gangen van Müller genoemd. Bij vrouwen met een tweehoornige baarmoeder is er tijdens de fusie van de bovenste delen van deze gangen iets misgegaan. Het kan zijn dat deze slechts een klein stukje uiteen lopen, maar het kan ook voorkomen dat dit al erg laag in de baarmoeder gebeurt. Geschat wordt dat de afwijking voorkomt bij circa 0,1 tot 0,5% van de vrouwen.

De aandoening moet onderscheiden worden van Uterus didelphys, waarbij de baarmoeder dubbel is aangelegd en een vrouw dus feitelijk twee baarmoeders heeft met elk een eigen eileider en eierstok. Vrouwen met deze aandoening hebben meestal ook twee vagina's.

Invloed op de vruchtbaarheid

In de meeste gevallen heeft een tweehoornige baarmoeder geen invloed op de vruchtbaarheid en de kans om zwanger te raken. Vaak wordt het dan ook pas ontdekt bij een gynaecologisch consult wanneer de vrouw reeds zwanger is. Een tweehoornige baarmoeder kan goed in beeld gebracht worden middels een echo bij de gynaecoloog. Om het nog beter in beeld te krijgen en de kans op eventuele complicaties tijdens de de zwangerschap beter in te schatten kan gebruik gemaakt worden van een MRI-scan.

Het kan ook voorkomen dat een vrouw problemen ondervindt bij het zwanger raken, waarna bij nader onderzoek aan het licht komt dat sprake is van een tweehoornige baarmoeder. Wanneer wordt vermoed dat dit invloed heeft op de vruchtbaarheid dan kan in sommige gevallen een chirurgische interventie (hysteroscopische metroplastiek) worden voorgesteld. In het merendeel van de gevallen heeft het echter geen invloed op de vruchtbaarheid van de vrouw.

Invloed op de zwangerschap

Is een vrouw eenmaal zwanger en wordt dan vastgesteld dat er sprake is van een tweehoornige baarmoeder, dan wordt de zwangerschap over het algemeen geclassificeerd als zijnde risicovol wat betreft de kans op complicaties. Zo komen veelvuldig terugkerende miskramen vaker voor. In 15 tot 25% van de gevallen is er tevens sprake van een vroeggeboorte. Dit is vooral het geval wanneer de baby begint te groeien in een van de hoorns van de baarmoeder en sneller een gebrek aan ruimte heeft.

In 40 tot 50% van de gevallen is er bovendien sprake van een stuitligging waardoor de bevalling extra risicovol is. Spaans onderzoek uit 1998 toont bovendien aan dat de kans op aangeboren afwijkingen bij de baby groter is wanneer sprake is van een tweehoornige baarmoeder bij de moeder. Een zwangerschap zal om die reden dus nauwlettender worden gemonitord door de gynaecoloog.

Gebruik van anticonceptie

Wanneer je juist wilt voorkomen dat je zwanger raakt en kiest voor het plaatsen van een spiraaltje als voorbehoedsmiddel dan zullen in het geval van een tweehoornige baarmoeder twee spiraaltjes gebruikt moeten worden, ongeacht of het gaat om een koperhoudend of een hormoonhoudend spiraaltje. Wordt voor een spiraaltje gekozen om menorragie (heftige menstruaties) te voorkomen, dan kan doorgaans worden volstaan met een enkel exemplaar.