Wallenberg-syndroom: Beroerte in verlengde merg van hersenen
Het Wallenberg-syndroom, ook wel bekend als het dorsolateraal medullair syndroom, is een zeldzame neurologische aandoening die optreedt door een infarct in de laterale medulla, een deel van de hersenstam. Dit gebied bevindt zich tussen de hersenstam en het ruggenmerg. Wanneer de bloedtoevoer naar de laterale medulla wordt belemmerd door een blokkade in de slagaders, kan zuurstofrijk bloed niet adequaat in dit gebied komen. Deze ischemie (tekort aan zuurstof) kan leiden tot een beroerte waarbij verschillende belangrijke lichaamsfuncties worden aangetast. Symptomen kunnen variëren van problemen met lopen en zien tot problemen met spreken en voelen. De behandeling kan variëren van therapieën en medicatie tot chirurgische ingrepen, afhankelijk van de ernst van de aandoening. Het herstel van de patiënt hangt af van vele factoren, maar met een snelle en effectieve behandeling is de prognose doorgaans redelijk positief.
Synoniemen Wallenberg-syndroom
Het Wallenberg-syndroom staat ook bekend onder de volgende namen:
- Dorsolateraal medullair syndroom
- Lateraal hersenstamsyndroom
- Lateraal medullair infarct
- Syndroom van Wallenberg
'WS' is de gangbare afkorting voor dit syndroom.
Epidemiologie
Het Wallenberg-syndroom, ook bekend als laterale medullaire syndroom, komt relatief zeldzaam voor en vertegenwoordigt een specifieke vorm van een beroerte die de medulla oblongata aantast. Het komt vaker voor bij volwassenen en de incidentie is iets hoger bij mannen dan bij vrouwen. De aandoening is meestal het gevolg van een infarct veroorzaakt door occlusie van de arteria vertebralis of de arteria cerebellaris posterior inferior. De prevalentie varieert afhankelijk van de populatie en regio, maar het blijft een zeldzame aandoening in de algemene bevolking.
Oorzaken van een beroerte in het verlengde merg van de hersenen
Het Wallenberg-syndroom wordt voornamelijk veroorzaakt door een ischemische beroerte in de medulla oblongata, vaak als gevolg van een verstopping van de bloedtoevoer door een bloedstolsel of een embolus. De specifieke oorzaken zijn:
- Vasculaire occlusie: De meest voorkomende oorzaak is een occlusie van de arteria vertebralis of de arteria cerebellaris posterior inferior, die de medulla oblongata van bloed voorziet. Deze occlusie kan ontstaan door atherosclerose, embolie of trombose.
- Atherosclerose: Vernauwing van de bloedvaten door ophoping van vetplaques kan de bloedtoevoer naar de medulla oblongata verminderen en leiden tot een infarct.
- Embolie: Bloedstolsels of andere embolieën kunnen naar de medulla oblongata worden gedreven en daar een infarct veroorzaken.
- Trombose: De vorming van een bloedstolsel in de bloedvaten die de medulla oblongata van bloed voorzien, kan eveneens leiden tot een beroerte en het Wallenberg-syndroom.
Risicofactoren
De risicofactoren voor het ontwikkelen van het Wallenberg-syndroom zijn vergelijkbaar met die voor andere vormen van beroerte:
- Hypertensie: Hoge bloeddruk kan bijdragen aan de vorming van bloedstolsels en atherosclerose, wat het risico op beroerte verhoogt.
- Atherosclerose: Verharding en vernauwing van de slagaders verhogen de kans op een bloedstolsel dat de bloedstroom naar de medulla oblongata kan blokkeren.
- Cardiovasculaire aandoeningen: Hartziekten zoals atriumfibrilleren kunnen de vorming van embolieën bevorderen die naar de medulla oblongata kunnen reizen.
- Diabetes mellitus: Diabetes kan bijdragen aan vasculaire schade en verhogen het risico op beroerte.
- Roken en alcoholgebruik: Beide factoren kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van vaatziekten en verhogen het risico op beroerte.
Symptomen van het Wallenberg-syndroom
De symptomen van het Wallenberg-syndroom zijn gerelateerd aan de functie van de laterale medulla in de hersenstam, die belangrijk is voor motorische en sensorische signalen. De vijfde hersenzenuw, de trigeminus, kan uitvallen, wat leidt tot sensibele en motorische problemen.
Mogelijke symptomen zijn:
Alarmsymptomen
Alarmsymptomen die kunnen wijzen op het Wallenberg-syndroom en die onmiddellijke medische aandacht vereisen, zijn:
- Plotselinge zwakte of verlamming: Onmiddellijke zwakte of verlamming aan één kant van het lichaam kan wijzen op een beroerte, waaronder het Wallenberg-syndroom.
- Plotselinge duizeligheid of evenwichtsproblemen: Ernstige duizeligheid en problemen met balans kunnen indicatief zijn voor een medullair infarct.
- Problemen met slikken of spreken: Moeite met slikken en spreken kunnen wijzen op betrokkenheid van de hersenstam.
- Ernstige hoofdpijn: Plotselinge en ernstige hoofdpijn kan een indicatie zijn voor een acute beroerte.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De diagnose begint met een gedetailleerde
medische geschiedenis en een grondig lichamelijk onderzoek. De arts verzamelt informatie over de symptomen en voert een neurologisch onderzoek uit om de functies en reflexen te beoordelen.
Diagnostisch onderzoek
Om de diagnose te bevestigen, voert de arts beeldvormende onderzoeken uit, zoals een
CT-scan of
MRI-scan. Deze onderzoeken helpen bij het identificeren van de verstopping in de slagaders rondom de laterale medulla en het vaststellen van de omvang van het infarct.
Differentiële diagnose
De symptomen van het Wallenberg-syndroom kunnen lijken op die van andere aandoeningen, zoals het Horner-syndroom. Daarom moeten artsen zorgvuldig alle symptomen in kaart brengen en voldoende diagnostische onderzoeken uitvoeren om een juiste diagnose te stellen.
Behandeling: Medicatie, operatie en diverse therapieën
Er is momenteel geen specifieke behandeling die volledig effectief is voor het Wallenberg-syndroom. De therapieën richten zich op het verlichten van symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit van de patiënt.
Mogelijke behandelingen zijn:
- Pijnstillers: Helpen bij het verlichten van langdurige pijn.
- Anti-epileptica: Kunnen helpen bij het verminderen van bepaalde symptomen.
- Logopedie: Ondersteunt bij het verbeteren van de slik- en spraakvaardigheden.
- Ergotherapie: Helpt bij het behouden van dagelijkse vaardigheden en aanpassingen aan eventuele beperkingen.
- Fysiotherapie: Richt zich op het verbeteren van evenwicht en balans.
- Antistollingsmiddelen: Zoals heparine of warfarine, kunnen worden voorgeschreven om de bloedstolsels te verminderen of te voorkomen.
- Hypertensieve medicatie: Voor het reguleren van een te hoge bloeddruk.
- In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn om een bloedstolsel te verwijderen, hoewel deze ingreep zelden wordt uitgevoerd vanwege de complexiteit.
Prognose en herstel
- De prognose van het Wallenberg-syndroom varieert en hangt af van de locatie en omvang van het infarct, evenals de snelheid en effectiviteit van de behandeling. Patiënten kunnen binnen enkele weken tot zes maanden na de behandeling verbeteren, hoewel sommigen blijvende problemen of handicaps kunnen ervaren.
- Factoren die de prognose beïnvloeden:
- De ernst van de hersenschade
- De snelheid van medische interventie
- De algemene gezondheid en leeftijd van de patiënt
- De aanwezigheid van bijkomende aandoeningen
Complicaties van het dorsolateraal medullair syndroom
Het Wallenberg-syndroom kan leiden tot diverse complicaties, afhankelijk van de ernst en de duur van de aandoening. Mogelijke complicaties zijn:
- Chronische pijn: Sommige patiënten ervaren langdurige pijn, wat kan leiden tot chronische ongemakken en verminderde levenskwaliteit.
- Slikproblemen: Moeite met slikken kan leiden tot ondervoeding, uitdroging of aspiratiepneumonie (longontsteking door inademen van voedsel of vloeistoffen).
- Spraakproblemen: Problemen met articulatie en communicatie kunnen de sociale interactie en dagelijkse functies aantasten.
- Evenwichtsstoornissen: Langdurige ataxie en duizeligheid kunnen de mobiliteit en zelfredzaamheid van de patiënt beïnvloeden.
- Psychische problemen: De impact van het syndroom kan leiden tot angst, depressie of andere psychologische problemen door veranderingen in het dagelijks functioneren en onafhankelijkheid.
- Hersenstamdisfunctie: Aandoeningen zoals nystagmus (onvrijwillige oogbewegingen) en problemen met temperatuurregulatie kunnen de algemene gezondheid en levenskwaliteit beïnvloeden.
- Secundaire complicaties: Door motorische en sensorische stoornissen kunnen patiënten risico lopen op valpartijen en verwondingen.
Preventie van het Wallenberg-syndroom
Hoewel het Wallenberg-syndroom niet altijd volledig te voorkomen is, kunnen bepaalde maatregelen helpen om het risico te verkleinen en de algehele gezondheid te bevorderen:
- Beheer van risicofactoren: Het reguleren van hoge bloeddruk, cholesterol en diabetes kan helpen om beroertes te voorkomen. Regelmatige controle en medicatie kunnen essentieel zijn.
- Gezonde levensstijl: Het volgen van een gezond dieet, regelmatig bewegen en het vermijden van roken en overmatig alcoholgebruik dragen bij aan de algemene cardiovasculaire gezondheid.
- Preventie van hart- en vaatziekten: Behandeling van aandoeningen zoals atherosclerose of hartritmestoornissen kan het risico op beroertes verminderen.
- Preventieve medicijnen: Voor mensen met een hoog risico op beroertes kunnen artsen antistollingsmiddelen of andere medicijnen voorschrijven om bloedstolsels te voorkomen.
- Vroegtijdige interventie: Het herkennen van symptomen van een beroerte en snel medische hulp zoeken kan de ernst van een beroerte verminderen en complicaties voorkomen.
- Educatie en bewustwording: Kennis over symptomen van beroertes en het belang van een gezonde levensstijl kan bijdragen aan een betere preventie en vroegtijdige behandeling.