Hepatitis is besmettelijk, maar grotendeels te genezen

Aan hepatitis sterven jaarlijks ongeveer 1,4 miljoen personen. Van die sterfgevallen kan ongeveer 47% worden toegeschreven aan het hepatitis B-virus, 48% aan het hepatitis C-virus en de overige aan hepatitis A en E. Naar schatting weet slechts 5% van de mensen met chronische hepatitis dat ze met deze ziekte rondloopt en heeft minder dan 1% toegang tot medische behandeling. Dit, terwijl hepatitis volledig te voorkomen én te behandelen is. Zo zijn er doeltreffende vaccins en behandelingen voor hepatitis B en kan meer dan 90% van de mensen met hepatitis C middels behandeling worden genezen.

Soorten hepatitis

Hepatitis is een ontsteking van de lever. De aandoening kan zich ontwikkelen tot fibrose (littekens), levercirrose of leverkanker. Hepatitisvirussen zijn de meest voorkomende oorzaak van hepatitis in de wereld, maar andere infecties, giftige stoffen (bijvoorbeeld alcohol, bepaalde geneesmiddelen) en auto-immuunziekten kunnen ook hepatitis veroorzaken. Er zijn vijf belangrijke hepatitisvirussen, aangeduid als type A, B, C, D en E. Deze vijf soorten vormen de grootste zorg vanwege de last van ziekte en dood welke zij tot gevolg hebben, alsook de kans op uitbraken en epidemieën. Met name de types B en C leiden tot chronische ziekten bij honderden miljoenen mensen en zijn samen de meest voorkomende oorzaak van levercirrose en kanker.

Overdracht

Hepatitis A en E worden meestal veroorzaakt door inname van besmet voedsel of water. Hepatitis B, C en D ontstaan meestal door parenterale contact met besmette lichaamsvloeistoffen. Over het algemeen worden deze virussen overgedragen door de ontvangst van besmet bloed of bloedproducten en onveilige medische procedures waarbij besmet materiaal wordt gebruikt. Bij hepatitis B vindt doorgaans de overdracht plaats van moeder op kind bij de geboorte, van een familielid op kind en door seksueel contact. Een acute infectie kan optreden met beperkte of geen symptomen, maar er kunnen ook symptomen optreden zoals geelzucht (gele verkleuring van de huid en de ogen), donkere urine, extreme vermoeidheid, misselijkheid, braken en buikpijn.

Hepatitis A

Het hepatitis A-virus (HAV) is aanwezig in de ontlasting van geïnfecteerde personen en wordt meestal overgebracht door consumptie van verontreinigd water of voedsel. Bepaalde vormen van seks kunnen ook deze type hepatitis verspreiden. Infecties verlopen in veel gevallen mild en de meeste mensen maken een volledig herstel door, terwijl zij voor de rest van hun leven immuun zijn voor verdere HAV-infecties. Een HAV-infectie kan echter ook ernstig en levensbedreigend zijn. De meeste mensen die wonen in gebieden met een slechte hygiëne zijn geïnfecteerd met dit virus. Er zijn veilige en effectieve vaccins beschikbaar ter voorkoming van besmetting met hepatitis A.

Hepatitis B

Het hepatitis B-virus (HBV) wordt overgedragen via blootstelling aan besmet bloed, sperma en andere lichaamsvloeistoffen. Het virus kan uit geïnfecteerde moeders worden overgedragen op zuigelingen bij de geboorte of van familieleden op baby’s in de vroege jeugd. Overdracht van het hepatitis B-virus kan ook optreden door transfusies van besmet bloed en besmette bloedproducten, vervuilde injecties tijdens medische procedures, maar ook door vervuilde injecties bij drugsgebruik. HBV vormt ook een risico voor werknemers in de gezondheidszorg, die zich per ongeluk prikken terwijl zij bezig zijn met geïnfecteerde HBV-patiënten. Ook tegen hepatitis B zijn er veilige en effectieve vaccins beschikbaar. Wereldwijd hebben naar schatting 400 mensen chronische hepatitis B.

Hepatitis C

Het hepatitis C-virus (HCV) wordt meestal overgedragen via blootstelling aan besmet bloed en besmette bloedproducten. Dit kan gebeuren door middel van transfusies, vervuilde injecties tijdens medische procedures of door het gebruiken van vervuilde injecties bij drugsgebruik. Besmetting via seks is ook mogelijk, maar komt veel minder vaak voor. Tegen hepatitis C bestaat er nog geen vaccin, maar wel een goede behandeling. Meer dan 90% van de mensen met hepatitis C kan binnen drie tot zes maanden volledig van het virus genezen. Een juiste behandeling van hepatitis C kan de ontwikkeling van de belangrijkste levensbedreigende complicaties van chronische leverziekte voorkomen. Naar schatting hebben anno 2016 zo’n 170 miljoen mensen wereldwijd hepatitis C.

Hepatitis D

Infectie van het hepatitis D-virus (HDV) treedt alleen op bij mensen die reeds besmet zijn met hepatitis B. De dubbele infectie van HDV en HBV kan leiden tot een ernstige ziekte en slechtere levensverwachting. Hepatitis D is niet te genezen. Vroege diagnose is essentieel bij het voorkomen van leverschade. Het is raadzaam om meteen de arts in te schakelen bij vermoedens van hepatitis. Wanneer hepatitis D onbehandeld blijft, kunnen zich vaker complicaties voordoen, zoals cirrhosis (hierbij is er sprake van verharding van de lever door woekering van het bindweefsel, met als gevolg verschrompeling van de lever), leverziekte en leverkanker. Mensen met chronische hepatitis D hebben meer kans op complicaties dan degenen met een acute versie van de infectie. Tegen hepatitis D zelf bestaat nog geen vaccin, maar vaccins tegen hepatitis B bieden ook bescherming tegen besmetting met het hepatitis D-virus. Sinds hepatitis D voor het eerst in 1977 werd geïdentificeerd, is het wereldwijd in 10 tot 15 miljoen mensen van alle leeftijden gevonden.

Hepatitis E

Het hepatitis E-virus (HEV) wordt meestal overgebracht door de consumptie van besmet water of voedsel. HEV is een veel voorkomende oorzaak van hepatitisuitbraken in ontwikkelingslanden en wordt steeds meer erkend als een belangrijke oorzaak van ziekte in de meer ontwikkelde landen. Grote hepatitis E-epidemieën zijn gemeld in Azië, het Midden-Oosten, Afrika en Centraal-Amerika. Mensen die leven in vluchtelingenkampen of overvolle tijdelijke opvangkampen na natuurrampen kunnen risicogroepen zijn. Er zijn veilige en effectieve vaccins ontwikkeld om een HEV-infectie te voorkomen, maar die zijn niet overal beschikbaar. Preventie door verbeterde hygiëne, voedselveiligheid en vaccinatie blijft belangrijk om besmetting met hepatitis E in te dammen.