RSI: wat is het en wat kan je er aan doen?

De meeste mensen hebben wel eens gehoord van RSI. Is het niet van een collega op het werk, dan is het mogelijk vanuit preventieoogpunt. Toch wordt deze aandoening door veel mensen onderschat en neemt men het niet zo nauw met de regels om RSI te voorkomen. De problematiek rond RSI wordt regelmatig gebagatelliseerd, terwijl je met kleine correcties met betrekking tot je werkhouding, al een heel eind komt. Wat is RSI precies en hoe kan je het voorkomen?

Wat is RSI?

RSI staat voor repetitive strain injury, dat blessure door herhaalde belasting wil zeggen. Het betreft een verzamelnaam voor spier- en gewrichtsklachten aan armen, schouders, handen en polsen. Soms kan, in het verlengde van deze klachten, de nek ook tot de klachten behoren.

Als je met je armen eenzelfde beweging maakt, kan er door continue spierspanning extra belasting ontstaan. Hierdoor kan je spier- en gewrichtsklachten krijgen. Het is een verzamelterm en mogelijk meer bekend onder de namen:

• Muisarm
• Carpaal tunnelsyndroom
• Tenniselleboog
• Peesschedeontsteking
• Slijmbeursontsteking

Oorzaken van RSI

De computermuis is, bij de veelvuldig repeterende beweging, een van de bekendste veroorzakers van de muisarm. De tennisboogarm kan uiteraard door het tennissen komen, maar ook door een repeterende beweging van de caissière die de boodschappen over de band schuift of een fabrieksarbeider die aan de lopende band een repeterende beweging maakt.

Een grote veroorzaker van RSI is in ieder geval het (computer)beeldscherm. De vingers, hand, pols, arm en nek worden bij veelvuldig gebruik van het beeldscherm nadrukkelijk belast. De doorbloeding kan stagneren en de spieren kunnen pijnlijk aan gaan voelen. Bij nekpijn kan het uiteindelijk hoofdpijn opleveren.

Geleidelijk proces

Het lastige van RSI is dat het altijd een geleidelijk proces is en je vaak niet stil staat bij plaatselijk vermoeide plekken, koude vingers of zere polsen. Als het werk af is, verdwijnen de klachten over het algemeen en je staat er niet meer bij stil. Als het langer aanhoudt of regelmatig terugkeert, kan er plaatselijk een zwelling ontstaan, maar ook een doof gevoel, irritatie of verlies van grijpvermogen.

Als je de klachten blijft negeren dan kan je ’s nachts ook pijn hebben, je gewrichten kunnen gaan ‘kraken’, je huidtemperatuur verandert en de huid kan zelfs gaan zwellen en verkleuren.

Wat kan je doen aan RSI?

Genezen

Het spreekt voor zich dat voorkomen beter is dan genezen. Echter, als je al aanhoudend last hebt van één of meerdere delen van je ledematen, dan is een gang naar de huisarts toch het beste om te ondernemen. Ontstekingsremmers, verkoelende gels en koude kompressen kunnen de pijn verlichten. Massage kan de verstijfde spieren en pezen losmaken en er zijn verschillende spalken om de hand, arm of pols rust te geven. Als je je klachten negeert en je blijft er mee rondlopen, dan kan het mogelijk zelfs tot een onomkeerbaar proces leiden.

Voorkomen

Beter is natuurlijk het voorkomen en dat begint met een goede werkhouding. Bedrijven zijn verplicht om het risico op RSI te minimaliseren. Een risico-evaluatie kan dan onderdeel van het proces zijn. Hier wordt naar de houding gekeken, maar ook naar alle andere aspecten die van invloed kunnen zijn, zoals het bureau, de stoel, de plaats van de computer etc.

Natuurlijk spreekt het ook voor zich dat je je logisch verstand hanteert en je niet in vreemde bochten wringt om bijvoorbeeld achter het beeldscherm te werken. De volgende zaken moet je in acht nemen om het risico zo klein mogelijk te maken:

• Probeer zoveel mogelijk afwisseling te creëren tijdens je werk en neem de pauzes die ervoor staan.
• Werk je veel met het beeldscherm, doe dit dan altijd achter een bureau en niet een eetkamertafel met mogelijk afwijkende hoogte (van die van een bureau) of de laptop op schoot. Je werkt zo een verkeerde houding in de hand.
• Bij het gebruik van een laptop is het beter om een extern toetsenbord te gebruiken en de laptop op een speciale standaard te zetten. Dan is de hoogte van het scherm ook meteen goed voor de nek.
• Zorg dat je op de goede hoogte zit voor je werkzaamheden. Bij computergebruik is ondersteuning van de arm belangrijk. Zorg dat de arm ergens op kan rusten.
• Maak je veel gebruik van tekstberichten op de telefoon, voorkom dan dat je alles doet met één vinger of duim.
• De computermuis zo min mogelijk gebruiken, doe zoveel als mogelijk met je toetsenbord.
• Investeer in ergonomische hulpmiddelen. Er zijn bijvoorbeeld speciale balmuizen en ‘gebroken’ toetsenborden.

Tot slot

Je kunt er zelf veel aan doen om RSI te voorkomen, soms met behulp van de werkgever, maar ook vanuit eigen initiatief. Als het je desondanks toch overkomt, neem dan je klachten serieus, ga naar de huisarts en zorg dat het proces gestopt wordt en je weer geneest.