Kan je verkoudheid voorkomen?

Verkoudheid, we krijgen er allemaal mee te maken. De een meer dan de ander, maar enkele keren per jaar komt voor de meeste mensen de verkoudheid wel voorbij. Iedereen weet dat het ook weer voorbij gaat en als je voldoende weerstand hebt, stelt het vaak niet eens veel voor. Toch zou het soms ook prettig zijn om (opnieuw) een verkoudheid te voorkomen. Maar kan je het ook echt voorkomen of is het een kwestie van zoveel als mogelijk proberen te voorkomen?

Wat is verkoudheid?

Om te weten of je verkoudheid kunt voorkomen, is het goed te weten wat het exact is. Strikt genomen is verkoudheid niet meer dan een ontsteking van het slijmvlies in de neus, de keel of de bijholten. De ontsteking ontstaat door een virus en een virus krijg je weer via een ander (via directe of indirecte besmetting).

Oorzaak: virus in de winter?

In tegenstelling tot wat men nogal eens denkt is verkoudheid niet één-op-één gekoppeld aan het weer of meer specifiek: de kou. Op zich is de gedachtegang niet zo vreemd, want de meeste mensen worden verkouden als het kouder wordt/is. Toch liggen er andere oorzaken aan ten grondslag. Zo blijven mensen in de wintermaanden bijvoorbeeld veel meer binnen. Door de kou buiten, luchten we de woning minder. Dat geeft virussen die al binnen zitten weer de kans zich te verspreiden. Als virussen langer overleven, dan vergroot je de kans op besmetting. Tenslotte speelt het immuunsysteem nog een rol. De bovenste luchtwegen worden nauwer door de kou en dit maakt dat het immuunsysteem net iets minder functioneert.

Besmetting
Besmetting duurt normaal zo’n vijf tot zeven dagen. Voor volwassenen geldt dat ze gemiddeld twee tot vier keer per jaar verkouden zijn (en dat kan variëren van een lichte neusverkoudheid tot een heftige verkoudheid waar alle slijmvliezen zijn aangetast). Kinderen lopen veel vaker een besmetting op en dit kan wel tot tien of zelfs twaalf keer per jaar plaatsvinden.

Meestal vindt besmetting via de indirecte manier plaats, zoals het geven van een hand. Als die ander net daarvoor heeft moeten hoesten en de hand voor de mond gehouden heeft, dan kan je de besmetting via diezelfde hand oplopen. Je eigen hand kan je langs je gezicht halen en zie daar de besmetting. Als het gaat om directe besmetting, dan kan het geven van een zoen al voldoende zijn.

Bij één kleine niesbui komen er gemiddeld al zo’n 100.000 virusbevattende druppeltjes in de lucht. Binnen enkele minuten zijn de druppeltjes in staat al snel 150 mensen te besmetten.

De verkoudheid voorkomen of genezen?

Niemand zit te wachten op een zere keel, een verstopte neus of gezwollen en pijnlijke holtes. Dus als we verkoudheid kunnen voorkomen, dan geniet dat bij eenieder de voorkeur. Helaas is volledig voorkomen meestal niet haalbaar.

Voorkomen

Proberen verkoudheid te voorkomen is natuurlijk prima, maar ga er niet vanuit dat je nooit een virus op zult lopen. Toch helpt het wel degelijk om virussen zo ver mogelijk van je vandaan te houden, als je de volgende zaken in acht neemt:

• Was meer dan gemiddeld je handen en helemaal als je in openbare gelegenheden bent geweest.
• Drink meer water. Op deze wijze hydrateer je je eigen lichaam. Overtollig slijm wordt op deze wijze effectief weggewerkt.
• Rook niet en als je alcohol drinkt, beperk dit dan zoveel als mogelijk.
• Beperk koffie, want dat onttrekt vocht aan je lichaam.
• Neem je rust en zorg dat je je normale slaapuren haalt.
• Bewegen is altijd goed, maar beweeg meer. Ga lekker buiten flinke wandelingen maken, fiets een stuk of trek de sportschoenen aan en ga joggen. Het tempo is niet relevant.
• Neem meer dan de dagelijkse 250 gram van de betere groenten tot je. Maak er desgewenst sapjes van, bijvoorbeeld in combinatie met fruit.
• Tijdens de koude maanden kan een voedingssupplement net dat beetje extra geven. Denk hierbij aan echinacea, zink en vitamine C en D. Het werkt weerstandverhogend.
• Reinig wat meer zaken in je directe omgeving zoals: lichtschakelaars, trapleuningen, deurklinken, afstandsbedieningen en grepen op kasten. Het zijn bronnen van bacteriën.
• Minder fraai en niet altijd even handig is het mondkapje*. Toch kan het helpen als je je veel in openbare ruimten begeeft.

* Het mondkapje is in Azië meer ingeburgerd dan in het Westen. Dit neemt niet weg dat het raadzaam kan zijn een mondkapje te dragen als je – om wat voor reden dan ook – beter niet verkouden kunt worden.

Genezen

Als je niets doet, dan gaat je lichaam nog steeds antistoffen aanmaken. Met deze antistoffen wordt het virus bestreden. Je bent na deze verkoudheid voor enkele jaren vrij van dit verkoudheidsvirus. Helaas zijn er vele honderden exemplaren en dus is de kans groter dat je volgende keer tegen een ander virus aan zult lopen. Dan begint het traject van besmetting en het aanmaken van antistoffen opnieuw.

Wat kan je het beste doen als je (lichte) klachten hebt?

• Drink veel kruidenthee (en gorgel goed) met salie, tijm, rozemarijn, knoflook en gember.
• Als je koorts hebt, zweet dit er dan goed uit. Bijvoorbeeld onder je warme dekbed.
• Een pijnlijke schrale neus verzacht je door er vaseline of uierzalf op te smeren.
• Een pijnlijke keel kan je verzachten door thee met wat citroen en honing te drinken.
• Heb je koorts dan kan ibuprofen helpen, maar bij een gevoelige maag kan je beter een paracetamol nemen.
• Antihistaminen kunnen helpen als je veel niest.

Een bezoek aan de huisarts levert meestal weinig op. De huisarts kan je eigenlijk niet helpen en bezoek hem of haar alleen als je verkoudheid gepaard gaat met koorts en deze koorts niet weg gaat. Verder is het raadzaam de huisarts te bezoeken als je last van opgezette klieren hebt.

Tot slot

Het antwoord op “Kan je verkoudheid voorkomen?” is in feite negatief, maar je kunt er wel alles aan doen om de kans een infectie op te lopen, te verkleinen. Het zijn vaak de zaken die sowieso al gezond zijn, zoals goed bewegen en gezond eten, die het verschil kunnen maken.