Pijn aan de longen

Het is voor menigeen al snel beangstigend als de longen pijnlijk aanvoelen. Immers, zonder zuurstof ga je al snel dood. Overigens is de uiting dat je “last van pijn in of aan de longen” hebt, feitelijk niet een correcte term. De longen zelf hebben namelijk geen pijnreceptoren. Echter, de pijn die iemand op de plaats waar de longen zitten voelt, kan wel heel reëel zijn. Daarom spreken we het dus vaak als zodanig uit. Dat jij je - op het moment dat je pijn aan de longen hebt - zorgen maakt, is vervolgens ook heel begrijpelijk. Wat zijn veel voorkomende oorzaken zijn en wat kan je er aan doen?

De longen

Volgens Wikipedia zijn longen: “Gepaarde ademhalingsorganen van gewervelde dieren, met uitzondering van de meeste vissen en sommige amfibieën.” De betekenis hiervan is dat bij deze dieren (waar de mens ook onder gerekend wordt) in de longen een gaswisseling plaatsvindt tussen lucht en bloed. Dit ten behoeve van het metabolisme ofwel de stofwisseling.

De longen hebben als functie om het lichaam van zuurstof te voorzien. Tegelijkertijd zorgen de longen er ook voor dat er koolstofdioxide uit de bloed verwijderd wordt. Als we naar de longen kijken dan betreft het een soort sponsachtige structuur, wat de totale oppervlakte voor gasuitwisseling weer beduidend groter maakt.

Pijn, wat en waar?

Pijn in/aan de longen, zoals we dat noemen, kan verschillende oorzaken hebben en het is niet altijd even eenvoudig te benoemen wat het is. Een aanhoudende pijn is in ieder geval reden om de huisarts te bezoeken. Deze zal in de meeste gevallen breed georiënteerde vragen stellen, om de oorzaak te kunnen achterhalen. Vragen zoals:

• ”Hoe voelt de pijn voor je?” Zodat je de pijn kunt omschrijven.
• “Is het beperkt tot een beperkt longgebied, is op de hele long of zelfs beide longen?”
• “Is het een scherpe pijn of juist niet?”

Hoe beter jij de pijn kunt beschrijven, hoe sneller de huisarts gericht verder kan zoeken en je zo nodig door kan sturen. Het is dus van belang dat je je goed concentreert op de pijn tijdens je gesprek met de huisarts en je antwoorden zo gedetailleerd als mogelijk zijn.

Pijn in het gebied van de longen

Er zijn verschillende oorzaken te vinden voor pijn aan/in de longen. Enkele van de meer voorkomende vormen:

Brandend maagzuur

Brandend maagzuur komt nogal eens voor en is een symptoom van zure reflex. Dit wil nog wel eens een naar brandend gevoel geven aan de onderkant van de borst en in de longen. Dit komt door ‘opspattend’ maagzuur in de slokdarm. Het geeft je ook vaak het idee dat er iets met je hart aan de hand is.

Bij aanhoudend brandend maagzuur moet je goed nadenken over je leefpatroon. Het kan nog wel eens de oorzaak zijn. Denk hierbij aan:

• Let op wat je eet en dit kan voor een ieder weer verschillend zijn. Maar niet zelden betreft het regelmatig drinken van koolzuurhoudende dranken, vruchtensap of alcohol. Vermijden van deze drankjes kan helpen.
• Heb je overgewicht dan is er minder ruimte in de buikholte, dus overgewicht kan ook een oorzaak zijn. Kijk of je wat kilo’s kwijt kunt raken.
• Knellende kleding, met name rondom de maag, kan ook een veroorzaker zijn. Vervang je kleding door goed passende en niet knellende kleding.
• Zware maaltijden vullen de maag en kunnen dus ook tot het brandend maagzuur leiden. Kleinere maaltijden die je kunt verspreiden over de dag, kunnen daarbij helpen.
• Roken verslapt het sluitspiertje tussen slokdarm en maag en kan dus ook een bijdrage leveren. Roken is sowieso slecht voor de longen, dus stoppen is altijd goed.

Tijdens het slapen hebben ook nog wel eens mensen last van brandend maagzuur. Dus leg bijvoorbeeld je hoofdkussen wat hoger (tussen 10 en 15 centimeter). Maagzuur bereikt dan minder snel de slokdarm.

Hyperventilatie

Het wordt veroorzaakt door een te snelle ademhaling en dit is weer een signaal van stress en angst. Het geeft meestal een benauwend gevoel, waar duizeligheid, oprispingen en verstijfde spieren bij op kunnen treden. Door het beklemmende gevoel op de borst, voelt het ook alsof je hart het begeeft en de druk in de buik toeneemt.

Het klinkt mogelijk vreemd, maar er zijn allerlei soorten ademhalingstherapieën die je kunnen helpen om relatief snel van de hyperventilatie af te komen. De oorzaak van stress wegnemen lijkt een dooddoener, maar stress kan nog veel meer veroorzaken. Stress goed aanpakken, eventueel met professionele hulp, is dus altijd goed.

Longontsteking
De longontsteking wordt veroorzaakt door bacteriën, virussen of schimmels. Het geeft meestal een scherpe of stekende pijn die erger wordt als je ademt of gaat hoesten. Je bent kortademig, zweet overmatig en de huid voelt vaak klam aan. De koorts is mild tot hoog. Het kan vervolgens hoofdpijn tot gevolg hebben en een verlies van eetlust, nauwelijks energie en een sterke vermoeidheid.

Longontsteking kan je niet op één manier behandelen. Het is belangrijk te weten hoe de longontsteking veroorzaakt wordt. Dat wil zeggen, direct met de huisarts en/of longspecialist aan de slag. Voorkomen is maar helemaal de vraag, maar je kunt de kans wel verkleinen door een goede handhygiëne toe te passen, gezond te leven en te eten en voldoende lichaamsbeweging te krijgen. Het gaat er om dat je immuunsysteem zo sterk als mogelijk is.

Longembolie

Een longembolie is een blokkering van een slagader in de longen. Meestal wordt dit veroorzaakt door een bloedstolsel. Vaak zijn stolsels klein en zeker niet dodelijk, ze kunnen echter altijd de longen beschadigen. Het spreekt voor zich dat als het stolsel groot wordt, dit wel dodelijk kan zijn. Naast de bloedprop, kan vet of lucht ook een oorzaak van een longembolie zijn.

Plotseling kortademig zijn, een scherpe pijn op de borst en roze gekleurd schuim wat tijdens het hoesten omhoog komt, zijn signalen. Er moet richting de arts snel gehandeld worden om het op te lossen en het risico met het oog op de toekomst te beperken. Volledig voorkomen is maar helemaal de vraag, er kan ook een erfelijke factor zijn. Toch zijn er wel wat zaken waar je altijd op kunt letten om de kans zo klein mogelijk te maken, zoals:

• Zorgen dat je niet te veel overgewicht hebt.
• Voldoende bewegen.
• De bloeddruk op een normaal niveau houden (evt. met behulp van een arts).
• Niet roken.
• Cholesterol op een gezond niveau houden (evt. met behulp van een arts).

Er is een kleine kans dat de anticonceptiepil een bedrage aan een longembolie kan bewerkstelligen. Bij jonge gezonde vrouwen is de kans te verwaarlozen, maar als je als vrouw wat ouder bent, is het risico iets groter. Verder zijn er nog wat risicogroepen zoals de zwangere vrouw en oudere mensen.

Astma
Astma is bij iedereen wel bekend en is feitelijk en aanhoudende ontsteking van de longen, veroorzaakt door een gevoeligheid. De gevoeligheid kan van alles zijn variërend van huisstofmijt tot uitlaatgassen. Het resultaat is een toenemende productie van een kleverige afscheiding. Zodra de prikkeling plaatsvindt (voor de stoffen waar je gevoelig voor bent), zwellen de slijmvliezen. Ze produceren meer vocht en slijm en de omliggende spiertjes (bij de luchtwegen) verkrampen. Ze verkleinen de luchtwegen als het ware en dus ga je moeilijker ademen.

Een van de meest bekende symptomen is de kortademigheid. Er kan echter ook een druk op de borst zijn en de ademhaling kan ‘piepend’ zijn. Astma heb je voor het leven, maar het hoeft niet altijd even heftig te zijn. Behalve medicijnen, die voor iedereen weer anders kunnen zijn, kan de arts ook met je doorspreken wat je zelf kunt doen. Ook dit is individueel en heeft te maken waar je gevoeligheid ligt.

Tot slot

Het hoeft echt niet altijd even ernstig te zijn, maar bij pijn aan/in de longen, is het gewoon goed de huisarts te raadplegen. Soms is de oplossing eenvoudig en soms komt er meer bij kijken, maar blijf er niet zomaar mee rondlopen.