Capillaritis: Huidaandoening met roodbruine vlekken

Haarvaten zijn de kleinste vaten van de bloedsomloop die zich dicht bij het huidoppervlak bevinden. Capillaritis is een goedaardige huidaandoening waarbij deze haarvaten ontstoken raken zonder duidelijke oorzaak. De aandoening wordt gekenmerkt door onderhuidse puntbloedingen die zich ontwikkelen tot roodbruine vlekken. Hoewel capillaritis meestal niet gepaard gaat met andere symptomen dan af en toe jeuk, kunnen de vlekken esthetisch storend zijn. Er is geen specifieke behandeling beschikbaar, maar het vermijden van uitlokkende factoren kan de symptomen verlichten. De prognose van capillaritis varieert; bij de meeste patiënten verdwijnen de symptomen binnen enkele weken, maar bij sommigen kunnen ze langer aanhouden.

• Synoniemen van capillaritis
• Oorzaken van lekkende haarvaten
• Risicofactoren voor capillaritis
• Symptomen en vormen van capillaritis
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van roodbruine vlekken en jeuk
• Prognose van capillaritis
• Complicaties van capillaritis
• Preventie van capillaritis
• Praktische tips voor het omgaan met capillaritis
• Huidverzorging en bescherming tegen irritatie
• Psychologische en sociale ondersteuning bij zichtbare symptomen

Synoniemen van capillaritis

Capillaritis staat bekend onder de volgende benamingen:

• gepigmenteerde purpura
• purpura pigmentosa

Oorzaken van lekkende haarvaten

Haarvaten, de kleinste bloedvaten in het lichaam, bevinden zich dicht bij het huidoppervlak. De exacte oorzaak van ontsteking in deze vaten is anno augustus 2024 nog niet volledig begrepen. De ontsteking veroorzaakt kleine spleten tussen de cellen die de wanden van de haarvaten vormen, waardoor bloedcellen in de huid terechtkomen. Dit resulteert in puntbloedingen, ook wel petechiën genoemd. Na verloop van tijd wordt het ijzer uit het bloed opgeslagen als hemosiderine in de huid, wat leidt tot de karakteristieke roodbruine vlekken.

Risicofactoren voor capillaritis

Capillaritis kan bijna iedereen treffen, hoewel kinderen meestal niet worden aangetast. De aandoening kan optreden als bijwerking van bepaalde medicijnen, vooral niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zoals ibuprofen, aspirine, en paracetamol. Ook diuretica (plastabletten) kunnen een rol spelen. Voedingsadditieven kunnen bij sommige mensen capillaritis uitlokken. In sommige gevallen wordt capillaritis geassocieerd met virale infecties. Langdurig staan, vooral in een beroepsomgeving, en zware lichamelijke inspanning zoals intensieve sport kunnen ook risicofactoren zijn.

Symptomen en vormen van capillaritis

Capillaritis kenmerkt zich door kleine rode en bruine stippen op de huid, die in eerste instantie lijken op vlekken van cayennepeper. Deze stippen groeperen zich en vormen grotere, platte vlekken die langzaam van kleur veranderen van rood naar bruin. Deze vlekken verdwijnen meestal binnen enkele weken tot maanden. De symptomen verschijnen vaak op de onderbenen, maar het gezicht blijft doorgaans onaangetast. Er zijn verschillende vormen van capillaritis, vaak genoemd naar de arts die ze voor het eerst beschreef:

Ziekte van Schamberg (progressieve gepigmenteerde purpura)
De ziekte van Schamberg is genoemd naar de Amerikaanse dermatoloog J. Schamberg (1870-1934). Deze vorm is de meest voorkomende en wordt vooral bij mannen gezien. Kenmerkend zijn de roestbruine, platte vlekken op de onderbenen die aanvankelijk beginnen als cayennepeperachtige stipjes. De vlekken kunnen aan beide zijden van de benen voorkomen en kunnen variëren in aantal en grootte.

Jeukende purpura
Jeukende purpura lijkt op de ziekte van Schamberg, maar gaat gepaard met jeuk. Deze vorm kan ongemakkelijker zijn door de jeukende symptomen.

Gougerot-Blum (gepigmenteerde purpura lichenoïde huidziekte)
Deze zeldzame vorm van capillaritis wordt gekenmerkt door dikkere, jeukende vlekken die soms op eczeem lijken, met symptomen zoals een droge huid en jeukende huid.

Majocchi purpura (purpura annularis telangiectodes)
Majocchi purpura komt voornamelijk voor bij jongvolwassen vrouwen en wordt gekenmerkt door ringvormige roodbruine vlekken en uitgezette adertjes. De vlekken beginnen vaak op de onderbenen en kunnen zich naar andere delen van het lichaam uitbreiden, zoals de romp en onderarmen.

Contactallergie
Capillaritis kan ook optreden als gevolg van een allergische reactie op stoffen zoals kleurstoffen of rubber in kleding. Deze vorm van capillaritis verschijnt uitsluitend op de huid die in contact is geweest met het allergeen.

Lichen aureus
Bij lichen aureus is er sprake van een enkele scherp begrensde bruingele vlek die aan één zijde van het lichaam voorkomt, vaak op een spatader. Jongvolwassenen zijn vaak aangetast door deze vorm, die gewoonlijk geen andere klachten met zich meebrengt, behalve af en toe jeuk.

Capillaritis door inspanning
Na langdurige of zware lichamelijke inspanning, vooral bij warm weer, kunnen kleine rode vlekjes verschijnen. Deze vlekken verkleuren na enkele dagen naar bruin en verdwijnen uiteindelijk. Bij het verschijnen van nieuwe letsels kan een brandend gevoel optreden.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Een dermatoloog kan capillaritis vaak diagnosticeren door de huid te inspecteren. Vaak is een dermatoscopie nodig, een onderzoek waarbij de huid wordt bekeken met een vergrootglas met ingebouwde verlichting. Dit maakt het mogelijk om de puntbloedingen (petechiën) duidelijk te zien. In sommige gevallen kan een huidbiopsie noodzakelijk zijn om andere huidaandoeningen uit te sluiten.

Differentiële diagnose
Het is belangrijk om capillaritis te onderscheiden van andere aandoeningen met vergelijkbare symptomen, zoals:

• door drugs veroorzaakte niet-voelbare purpura
• [ARTIKEL=183101]scheurbuik (vitamine C-tekort met bloedingen, zwakte en bloedarmoede)
• idiopathische trombocytopenische purpura
• lichen planus (huidaandoening met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen)
• petechiën door andere oorzaken zoals trombocytopenie, DIC, …
• reactie op geneesmiddelen
• trombotische trombocytopenische purpura
• vasculitis (bloedvatontsteking)

Behandeling van roodbruine vlekken en jeuk

Capillaritis is doorgaans een onschuldige aandoening die geen specifieke behandeling vereist. Er zijn geen medicijnen speciaal voor capillaritis beschikbaar. Het is echter nuttig om het gebruik van medicijnen te herzien, vooral als ze mogelijk de oorzaak zijn van de aandoening. Het aanpassen of stopzetten van medicatie kan de symptomen verbeteren, maar dit moet altijd in overleg met een arts gebeuren. Vermijd ook conserveringsmiddelen en kunstmatige kleurstoffen die de aandoening kunnen verergeren. In sommige gevallen kunnen topische steroïden worden voorgeschreven om jeuk te verlichten, hoewel dit zelden nodig is. Het dragen van elastische kousen kan nuttig zijn, vooral bij capillaritis van de onderbenen.

Prognose van capillaritis

Capillaritis verdwijnt meestal binnen enkele weken bij de meeste patiënten. In sommige gevallen kunnen de symptomen terugkeren of langdurig aanhouden. De prognose kan variëren afhankelijk van de individuele omstandigheden en uitlokkende factoren.

Complicaties van capillaritis

Hoewel capillaritis over het algemeen een goedaardige aandoening is, kunnen er enkele complicaties optreden:

Verergering van symptomen
In zeldzame gevallen kunnen de symptomen verergeren, vooral als de uitlokkende factoren niet worden geïdentificeerd of vermeden. De vlekken kunnen groter worden of zich over een groter deel van het lichaam verspreiden.

Psychosociale impact
De zichtbaarheid van de roodbruine vlekken kan leiden tot esthetische zorgen en invloed hebben op het zelfvertrouwen van de patiënt. Dit kan psychosociale stress of angst veroorzaken, vooral bij mensen die gevoelig zijn voor veranderingen in hun uiterlijk.

Jeuk en irritatie
Hoewel niet altijd aanwezig, kan jeuk optreden bij sommige vormen van capillaritis. Bij intensieve jeuk kan er een verhoogd risico op secundaire huidinfecties zijn door krabben of wrijven.

Preventie van capillaritis

Preventieve maatregelen kunnen helpen om de kans op het ontwikkelen van capillaritis te verminderen:

Vermijd bekende uitlokkende factoren
Indien bekend, moet men proberen de factoren te vermijden die capillaritis kunnen uitlokken. Dit kan onder meer inhouden het vermijden van bepaalde medicijnen of voedingsmiddelen die de aandoening kunnen verergeren.

Beperk langdurige inspanning
Langdurige of zware lichamelijke inspanning kan bijdragen aan de ontwikkeling van capillaritis. Het is raadzaam om rustperiodes in te bouwen en overmatige fysieke belasting te vermijden, vooral bij warm weer.

Voorkom allergische reacties
Als capillaritis wordt veroorzaakt door een allergische reactie, moet men contact met bekende allergenen vermijden. Dit kan inhouden dat men voorzichtig is met bepaalde kledingstoffen of kleurstoffen.

Gezonde levensstijl
Een gezonde levensstijl, inclusief een evenwichtig voedingspatroon en voldoende hydratatie, kan bijdragen aan een gezonde huid en mogelijk helpen om capillaritis te voorkomen.

Regelmatige controles
Voor mensen die vatbaar zijn voor capillaritis, kunnen regelmatige controles bij een dermatoloog helpen om de aandoening vroegtijdig op te merken en passende maatregelen te nemen om de symptomen te beheersen.

Praktische tips voor het omgaan met capillaritis

Capillaritis is een huidaandoening waarbij er roodbruine vlekken op de huid verschijnen, vaak op de onderbenen. Deze vlekken ontstaan door ontsteking van de haarvaten (kleine bloedvaten) in de huid. Hoewel capillaritis vaak goedaardig is, kan het een negatieve invloed hebben op het uiterlijk van je huid en soms gepaard gaan met lichte jeuk of ongemak. Het is belangrijk om praktische stappen te nemen om de symptomen te verlichten en te voorkomen dat de aandoening verergert.

Huidverzorging en bescherming tegen irritatie

Een van de belangrijkste maatregelen die je kunt nemen om capillaritis te beheren, is het goed verzorgen van je huid. Het is essentieel om een hydraterende crème of lotion te gebruiken die de huid kalmeert en voorkomt dat deze uitdroogt. Kies voor producten die geen alcohol of parfum bevatten, omdat deze de huid kunnen irriteren en de aandoening kunnen verergeren. Als je merkt dat de vlekken jeuken, kun je proberen een kalmerende zalf of een antihistaminicum te gebruiken, maar doe dit altijd in overleg met je arts om de juiste behandeling te vinden.

Daarnaast is het verstandig om blootstelling aan de zon te minimaliseren. Zonlicht kan de vlekken verergeren, dus zorg ervoor dat je beschermende maatregelen neemt, zoals het dragen van lange kleding of het gebruik van zonnebrandcrème met een hoge SPF. Dit beschermt je huid tegen verdere schade en voorkomt dat de vlekken donkerder worden.

Psychologische en sociale ondersteuning bij zichtbare symptomen

Capillaritis kan visueel opvallen, vooral als je vlekken hebt op een zichtbaar deel van je lichaam, zoals je benen. Dit kan je zelfbeeld beïnvloeden en gevoelens van onzekerheid veroorzaken, vooral als je de vlekken moeilijk kunt verbergen. Het is belangrijk om hierover met anderen te praten, vooral met vrienden, familie of een therapeut, zodat je steun kunt krijgen en je gevoelens kunt uiten. In sommige gevallen kan het nuttig zijn om camouflageproducten, zoals make-up of speciale camouflagecrèmes, te gebruiken om de vlekken tijdelijk te bedekken.

Probeer te focussen op andere aspecten van je gezondheid en welzijn die je positief beïnvloeden. Het deelnemen aan activiteiten die je zelfvertrouwen bevorderen, zoals sport of creatieve hobby’s, kan helpen je aandacht af te leiden van je huidaandoening en je psychologische veerkracht te versterken.