Capillaritis: roodbruine vlekken op benen, romp en armen

Capillaritis is een onschuldige huidaandoening. Het wordt gekenmerkt door lekkage van de kleine haarvaatjes in de huid, waardoor puntbloedingen ontstaan. De voorkeurslocatie voor capillaritis zijn de benen, hoewel het zich ook op de romp en de bovenste ledematen kan manifesteren. Capillaritis presenteert zich nooit op het gezicht. Lokale corticosteroïden kunnen de jeuk verminderen. Het vrij verkrijgbare middel Venoruton kan gebruikt worden ter vermindering van de vlekken. Tegen de jeuk kan een hormoonzalf helpen. Eventuele uitlokkende factoren kun je het beste vermijden. De aandoening kan binnen enkele verdwenen zijn, maar het kan ook jaren duren. Terugkeer van de aandoening komt regelmatig voor.

• Wat is capillaritis?
• Wie krijgt capillaritis?
• Kan iedereen treffen
• Staande beroepen
• Oorzaak capillaritis
• Ontstoken haarvaatjes
• Uitlokkende factoren
• Symptomen van capillaritis
• Ziekte van Schamberg
• Gougerot-Blum
• Majocchi purpura
• Eczematid-like purpura of Doucas and Kapetanakis
• Lichen aureus
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling capillaritis
• Wisselen ban medicijn
• Behandelmogelijkheden
• Prognose

Wat is capillaritis?

Capillaritis is een onschuldige huidaandoening die wordt gekenmerkt door lekkage van de kleine haarvaatjes in de huid, waardoor petechiën of puntbloedingen ontstaan. Petechiën zijn kleine, puntvormige huidbloedinkjes vanuit een haarvat. De plekjes zijn roodbruin van kleur. Het wordt ook wel purpura pigmentosa genoemd.

Wie krijgt capillaritis?

Kan iedereen treffen

Capillaritis kan iedereen overkomen, maar komt evenwel niet vaak voor bij kinderen. Het treft meestal mensen die verder gezond zijn van lijf en leden. Af en toe ontstaat capillaritis als reactie op een medicijn; veel verschillende medicijnen worden geassocieerd met capillaritis, zoals aspirine, acetaminophen, plastabletten, lorazepam, thiamine propyldisulfide, meprobamaat, glipizide en ampicilline. In andere gevallen kan een levensmiddelenadditief of een virale infectie de boosdoener zijn. Capillaritis kan zich ook ontwikkelen na het sporten.

Staande beroepen

Capillaritis wordt vaak gezien bij mensen met staande beroepen, zoals kapsters, leerkrachten, winkel- en horecapersoneel, verpleegsters. Een overgevoeligheidsreactie van de huid naar aanleiding het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, is de meest geassocieerd oorzaak van capillaritis, hoewel de precieze oorzaak onduidelijk is. Capillaritis doet zich vooral voor bij volwassenen, maar oudere kinderen en adolescenten kunnen het ook krijgen.

Oorzaak capillaritis

Ontstoken haarvaatjes

Door anno 2024 nog onbekende oorzaken raken de haarvaatjes, die dicht onder de huidoppervlak liggen, ontstoken. Doordat tussen de cellen van de vaatwand kleine openingen ontstaan, kunnen rode bloedcellen de bloedbaan uittreden waardoor er kleine roodbruine stipjes op de huid verschijnen.

Uitlokkende factoren

Af en toe wordt het gezien bij gebruik van bepaalde medicijnen, na inname van bepaalde voedingsadditiva, of na een virale infectie. Capillaritis kan zich ontwikkelen na het sporten.

Symptomen van capillaritis

De voorkeurslocatie voor capillaritis zijn de benen, hoewel het zich ook op de romp en de bovenste ledematen kan manifesteren. Capillaritis presenteert zich nooit op het gezicht. De plekken zijn roodbruin van kleur, ook wel beschreven als cayennepeper vlekken. Ze vloeien samen tot een grote platte rode vlek, die overgaat in bruin en daarna gedurende weken tot maanden allengs verdwijnen. Er worden verschillende soorten capillaritis onderscheiden. Ze zijn vaak vernoemd naar de dermatoloog die het type voor het eerst beschreef.

Ziekte van Schamberg

De ziekte van Schamberg is genoemd naar de huidarts Jay Frank Schamberg (1870-1934). Bij de ziekte van Schamberg, ook bekend als Purpura pigmentosa progressiva (PPP), ontstaan er kleine roodbruine stipjes die conflueren tot grotere ronde vlekken (Cayenne peper aspect) aan de onderbenen. Meestal geven de vlekken geen klachten, maar soms gaat het gepaard met jeuk. De oorzaak is onbekend, en het is moeilijk te behandelen.

Gougerot-Blum

Bij deze zeldzame vorm, welke ook bekend staat als pigmented purpuric lichenoid dermatitis of purpura pigmentosa lichenoides, treden rode tot paarsrode verdikte, jeukende bultjes op. De bultjes kunnen in groepjes aanwezig zijn. Mannen worden vaker getroffen dan vrouwen. Het komt vooral voor op onderbenen en soms ook de armen.

Majocchi purpura

Majocchi purpura staat ook bekend als purpura annularis telangiëctodes. Het wordt gekenmerkt door ringvormige roodbruine vlekjes (in het midden soms lichter) en uitgezette adertjes. Voorkeursplekken zijn de onderbenen, maar het kan ook worden gezien op de romp en de armen kunnen aangedaan zijn.

Eczematid-like purpura of Doucas and Kapetanakis

Hierbij treden roestkleurige ruwe plekken op met schilfering. Deze plekken kunnen jeuken. Het heeft veel weg van chronisch eczeem met pigmentatie en vergroving van het huidreliëf. Voorkeursplekken zijn de onderbenen en de romp. Deze variant wordt vooral gezien bij oudere mannen. Spontane genezing treedt op na enkele maanden tot jaren.

Lichen aureus

Bij lichen aureus, ook bekend als lichen purpuricus, is sprake van een enkele scherp begrensde bruingele tot oranje gekleurde vlek die zeer persistent is en zich vaak aan één zijde van het lichaam bevindt. Soms gaat het gepaard met jeuk. Vaak ligt deze vlek op een spatader, ergens op de onderbenen en rondom de enkels. Het komt vooral bij jongvolwassenen voor.

Onderzoek en diagnose

Op basis van het klinische beeld wordt de diagnose gesteld. Microscopisch onderzoek van een huidbiopsie kan uitsluitsel geven welke soort het betreft.

Behandeling capillaritis

Wisselen ban medicijn

De huisarts zal overwegen of het gebruik van een bepaald medicijn de oorzaak kan zijn. Door een paar maanden met het gebruik te stoppen, kan achterhaald worden of de huidafwijkingen verdwijnen.

Behandelmogelijkheden

Lokale corticosteroïden kunnen de eventuele jeuk verminderen. Het vrij verkrijgbare middel Venoruton kan gebruikt worden ter vermindering van de vlekken. Voorts kan het dragen van elastische kousen bijdragen aan een vermindering van de vlekken. Lasertherapie is niet bijzonder nuttig voor deze aandoening. Zo nodig kan de arts lokale corticosteroïden voorschrijven. Deze kunnen de jeukklachten verminderen, maar de vlekken zullen er niet door genezen. Soms is lichttherapie aangewezen.

Prognose

Capillaritis kan spontaan verdwijnen binnen een paar weken, en kan van tijd tot tijd terugkeren. De aandoening kan ook jaren aanhouden.

Lees verder

• Café au lait vlekken: symptomen, oorzaak en verwijderen
• Bruine vlekken op de huid: nek, hand, gezicht, schouder, arm
• Pityriasis lichenoides: symptomen, oorzaken en behandeling
• Geboortevlekken: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling