Abdominale migraine (buikmigraine): Plotse buikpijn bij kind

Abdominale migraine (buikmigraine) is een aandoening waarbij een patiënt, meestal een kind, om onbekende redenen (ernstige) pijn in het midden van de buik heeft. Dit symptoom, dat enkele uren tot dagen aanhoudt, gaat mogelijk gepaard met misselijkheid en herhaaldelijk braken. Deze vorm van migraine valt te behandelen met medicijnen die ook inzetbaar zijn voor de behandeling van klassieke migraine, al verlicht voldoende nachtrust eveneens de symptomen bij een aantal patiënten. De vooruitzichten zijn veelal goed voor een kind met deze zeldzame aandoening. Meestal ontwikkelen kinderen met buikmigraine op volwassen leeftijd wel gewone migraine.

• Vorm van migraine
• Epidemiologie: Aandoening bij kinderen
• Oorzaken abdominale migraine
• Risicofactoren buikmigraine
• Symptomen: Plotse buikpijn maar geen hoofdpijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling aandoening
• Prognose van ziekte

Vorm van migraine

Abdominale migraine is een vorm van migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Gewone migraine treft voornamelijk volwassenen en kenmerkt zich door hoofdpijn waar soms een aura aan vooraf gaat. Misselijkheid, overgeven en fotofobie (verminderde tolerantie tegen licht) verschijnen bij gewone migraine. Een kind presenteert zich mogelijk eveneens met buikmigraine. Dit is een bepaalde vorm van migraine, maar deze vorm is dan niet geassocieerd met hoofdpijn.

Epidemiologie: Aandoening bij kinderen

Buikmigraine is een ziekte die zelden volwassenen treft. De ziekte komt namelijk meestal bij kinderen voor. Ongeveer 2% van de kinderen krijgt te maken met abdominale migraine. De ziekte verschijnt meestal voor het eerst tussen twee- en tienjarige leeftijd, maar ook bij kinderen in de puberteit komt de aandoening soms tot stand. In de medische literatuur is ook een vrouw van middelbare leeftijd met deze aandoening gerapporteerd. Meisjes zijn vaker dan jongens getroffen door abdominale migraine. Vooral tegen de menstruatieperiode bij meisjes treedt abdominale migraine op, al is dit niet hetzelfde als “menstruele migraine” want hierbij heeft de patiënt wel hoofdpijn in tegenstelling tot bij buikmigraine.

Oorzaken abdominale migraine

De oorzaak van abdominale migraine is anno oktober 2020 niet duidelijk. Mogelijk hangt de ziekte samen met neurologische of endocriene veranderingen en zijn de symptomen te wijten aan veranderingen in de niveaus van serotonine en histamine in het lichaam. In februari 2016 verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift “BMC Gastroenterol.” een samenvatting van een onderzoek. Hieruit blijkt dat bij kinderen met buikmigraine significant meer abnormale darmbewegingen (darmmotiliteit) aanwezig zijn, wat ook een mogelijke oorzaak is van de ziekte. Maar ook genetische factoren spelen een belangrijke rol in de totstandkoming bij buikmigraine omdat de ziekte vaker tot uiting komt bij kinderen die reeds een familiegeschiedenis van migraine hebben. Ongeveer 60% van de kinderen met de aandoening heeft namelijk een positieve familiegeschiedenis voor migraine.

Risicofactoren buikmigraine

Enkele uitlokkende factoren zijn gekend voor buikmigraine zoals chocolade, Chinees eten met mononatriumglutamaat (MSG) en verwerkt vlees met nitrieten. Andere risicofactoren zijn honger, een slaapgebrek, bewegingsziekte, flikkerende lichtjes, spanning, stress en angst. Het inslikken van veel lucht leidt ook tot of verergert de buikklachten die tot stand komen bij buikmigraine. Deze uitlokkende factoren zijn vergelijkbaar met de klassieke risicofactoren voor migraine.

Symptomen: Plotse buikpijn maar geen hoofdpijn

De symptomen van buikmigraine kennen een tijdsduur van enkele uren tot dagen. Abdominale migraine brengt vaak ernstige en slopende pijn in de buik met zich mee. De pijn, die plots optreedt en verschijnt in aanvallen, concentreert zich in het middelste gedeelte van de buik, en dit rond de navel. Krampen, misselijkheid, herhaaldelijk braken (tot tien keer per uur) en een verlies van eetlust gaan soms gepaard met de pijn. De patiënt (meestal een kind) heeft hierbij meestal een bleke huidskleur (pallor). Bovendien verschijnen onder de ogen donkere schaduwen. Hoofdpijn komt evenwel niet voor, in tegenstelling tot de klassieke vorm van migraine. Meestal verbeteren de symptomen nadat het kind geslapen heeft en ook tussen de aanvallen door ervaart de patiënt geen pijn.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Het vormt voor de arts een uitdaging om de ziekte te diagnosticeren, aangezien het klassieke symptoom van migraine – hoofdpijn – hierbij niet aanwezig is. Vooral tijdens de eerste episode van buikmigraine weet de arts niet altijd welke ziekte hij moet plakken op de aanwezige symptomen. De arts bevraagt eerst de patiënt over de mogelijke familiegeschiedenis van buikmigraine, en daarna voert hij een lichamelijk onderzoek uit.

Diagnostisch onderzoek en differentiële diagnose

Voor abdominale migraine is geen specifieke test voorhanden. De arts moet bijgevolg eerst andere ziekten zien uit te sluiten met een gelijkaardige symptomenreeks, zoals maagpijn, appendicitis (blindedarmontsteking) of andere problemen met het spijsverteringsstelsel. Soms resulteert bepaald medicatiegebruik ook tot gelijkaardige klachten. De arts gebruikt voorts laboratoriumonderzoeken en beeldvormende onderzoeken om andere oorzaken van de buikgerelateerde symptomen op te sporen. Soms voert de arts een elektro-encefalografie (EEG: hersenfilmpje) uit om epilepsie als oorzaak van de symptomen uit te sluiten.

Behandeling aandoening

Zelfzorg

Een kind dat plots te maken krijgt met buikmigraine, heeft mogelijk wel net zoals bij gewone migraine last van fotofobie (lichtschuwheid) of soms is het kind ook overgevoelig voor geluid (fonofobie). Het beste advies is om het kind hierbij met rust te laten en indien mogelijk te laten slapen omdat de symptomen dan veelal vanzelf verdwijnen.

Professionele medische zorg
Aanvallen behandelen en voorkomen
Bij de behandeling van buikmigraine wil de arts enerzijds de symptomen van een acute aanval verminderen en daarnaast wil hij de ernst van toekomstige episodes verminderen of liefst zelfs de symptomen voorkomen. De symptomen verbeteren veelal nadat de patiënt geslapen heeft, en ook medicatie is inzetbaar. Veel patiënten reageren goed op anti-migrainemedicijnen en -pijnstillerszoals niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's). Soms zet de arts tricyclische antidepressiva en geneesmiddelen in die de effecten van serotonine blokkeren om de frequentie van de aanvallen te verminderen. Ook een anti-epilepticum (medicijn tegen een epileptische aanval) is bruikbaar voor de behandeling van abdominale migraine. Af en toe schrijft de arts lage doses aspirine en bètablokkers voor die de patiënt langdurig moet innemen om de frequentie van toekomstige aanvallen te verminderen. Voorts helpt het antihistaminicum (geneesmiddel tegen allergische reactie) cyproheptadine bij sommige kinderen met migrainevarianten.

Ondersteunende behandeling
Naast het nemen van medicijnen is het mogelijk om een kind verder ondersteunend te behandelen met intraveneuze vloeistoffen (vocht toegediend via een ader), sedativa of anti-emetica (geneesmiddelen tegen misselijkheid en braken) wat nodig is wanneer het kind ernstig moet braken. Het is namelijk belangrijk om bij erg zieke kinderen uitdroging (dehydratie) te voorkomen.

Uitlokkende factoren vermijden
Het is belangrijk om de symptomen van buikmigraine tijdig te herkennen en indien mogelijk de uitlokkende factoren te vermijden. Wanneer bijvoorbeeld bepaalde voedingsproducten leiden tot buikpijn, dan is het verstandig om deze te vermijden. Het is echter niet altijd mogelijk om de precieze risicofactoren voor de ziekte te identificeren. Tot slot voorkomt of vermindert de patiënt stress of angst met behulp van gespreks- of ontspanningstechnieken.

Prognose van ziekte

De vooruitzichten voor patiënten met buikmigraine zijn goed want bij de meeste kinderen stoppen na verloop van tijd de aanvallen van buikpijn. Wel ontwikkelt ongeveer zeven op de tien patiënten in het volwassen leven migraine.

Lees verder

• Migraine: Aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn
• Migraine: Uitlokkende voedingsmiddelen en dranken
• Buikpijn: Veelvoorkomende oorzaken van pijn in buikstreek