Anosmie: niet kunnen ruiken

Wanneer iemand totaal niets meer kan ruiken, spreken we van anosmie. Niet kunnen ruiken heeft ook invloed op smaak. Je eten smaakt anders, wanneer je het niet meer kan ruiken. Met onze smaakpapillen detecteren we immers slechts een paar basissmaken. Hoog in de neus bevinden zich zenuwcellen (olfactorische cellen) die geur detecteren en deze informatie doorzenden naar onze hersenen. Wanneer we last hebben van anosmie, ligt het probleem bij deze zenuwcellen of de toegankelijkheid hiervan. Deze aandoening komt vaker bij mannen voor dan bij vrouwen. Is er sprake van een gedeeltelijk verlies van het reukvermogen, dan spreekt men van hyposmie.

Oorzaken anosmie

Anosmie kan door verschillende zaken veroorzaakt worden:

• blokkades veroorzaakt door een verstopte neus, een sinus-infectie of neuspoliepen kan een oorzaak zijn.
• bestraling ter bestrijding van hoofd- en halskanker.
• cocaïnemisbruik.
• roken.
• verschillende medicamenten kunnen anosmie veroorzaken, zoals onder andere antibiotica, antidepressiva en of hartmedicatie.
• hoofdtrauma zoals een zware hersenschudding, hersenkneuzing of schedelbasisfractuur.
• het vorderen van de leeftijd. Bij het ouder worden, gaat niet alleen het zien en het horen achteruit, ook het reukvermogen wordt minder.
• verschillende medische aandoeningen, zoals onder andere de ziekte van Alzheimer, de ziekte van Parkinson, syndroom van Kallmann, fibromyalgie en MS.

Proeven

Met onze smaakpapillen kunnen we enkel bitter, zoet, zuur en zout waarnemen. De fijnere finesses van de smaak gaan dus aan iemand met anosmie voorbij. Hij of zij zal dus ook niet proeven of het voedsel aangebrand of bedorven is.

Tijdelijke aard

Wanneer er sprake is van een blokkade, is de anosmie van tijdelijke aard. Het opheffen van de blokkade heeft het gewenste effect en zorgt ervoor dat de olfactorische cellen weer bereikt kunnen worden en dat deze de geursignalen weer door kunnen geven aan de hersenen.

Onderzoek

Meestal word je door de huisarts doorverwezen naar een KNO-arts. Wanneer deze geen obstructie of ontsteking signaleert, kunnen verdere testen worden gedaan zoals een CT-scan en een MRI-scan. Met deze testen kan gezocht worden naar afwijkingen in het deel van de hersenen dat geur verwerkt.

Behandeling

Er wordt weinig gedaan aan behandeling van anosmie. De reukzin wordt niet als erg belangrijk gezien en de patiënt moet hier maar mee leren leven. Wanneer de anosmie wordt veroorzaakt door veranderingen in het slijmvlies van de neus, kan dit behandeld worden met glucocorticoïden zoals Prednison.

Acupunctuur en vitamine B-complex

Sommige mensen hebben baat bij acupunctuur. Dit werkt niet bij iedereen en na vijf behandelingen is meestal wel duidelijk of de acupunctuur zinvol zal zijn of niet. Ondanks dat dit dus niet bij iedereen werkt zijn de resultaten volgens een onderzoek uit 2010 (bron 2) opmerkelijk. Uit dat onderzoek blijkt tevens dat het slikken van vitamine B-complex opmerkelijke verbeteringen geeft bij anosmie. Het onderzoek is minimaal van opzet, dus voor betrouwbare conclusies is meer onderzoek noodzakelijk. Wel is bekend dat een tekort aan vitamine B12 een verminderde reuk- en smaakbeleving kan veroorzaken.

Alfaliponzuur

Alfaliponzuur is een zwavelhoudend vetzuur, dat in kleine hoeveelheden in ons voedsel zit. Het wordt snel opgenomen vanuit het maagdarmkanaal en is noodzakelijk voor de cellulaire energieproductie. Deze krachtige antioxidant versterkt ook de werking van andere antioxidanten en beschermt het zenuwstelsel. Mogelijk heeft dit middel een gunstig effect bij anosmie (bron 4). Verder onderzoek hiernaar is noodzakelijk.

Wonderolie, ricinusolie of castorolie

Wonderolie, ricinusolie en castorolie zijn drie benamingen voor dezelfde olie. Er wordt beweerd dat tweemaal daags een druppel olie in ieder neusgat de geurzintuig doet terugkeren. Voor deze bewering zijn geen wetenschappelijke bewijzen.

Geurtherapie

Het olfactorisch systeem is bekend om zijn regeneratief vermogen. De perifere zenuwcellen in de neus vernieuwen zich om de paar weken, zodat geurtherapie het zelfherstellend vermogen van het olfactorisch systeem zou kunnen bevorderen. Bij geurtherapie is het de bedoeling om gedurende 12 weken dagelijks bepaalde sterke geuren van essentiële oliën op te snuiven (bron 6). Van de 40 vrijwilligers die aan het onderzoek van de Vanderbilt universiteit in 2016 meededen gaf 30% aan na afloop beter te ruiken. Ook hier is nader onderzoek noodzakelijk.

Gevaren van anosmie

Wanneer je niet kan ruiken, ben je toch een zintuig kwijt. Dit kan gevaarlijk zijn. Je merkt later dat er sprake is van brand of een gaslek en eten moet extra gecontroleerd worden. Bedorven eten of aangebrand eten wordt niet geproefd.

Als voorzorgmaatregel is het dus van belang om rookmelders in de woning te installeren, gasapparaten te vervangen door elektrische apparatuur en voedsel duidelijk te voorzien van etiketten zodat de houdbaarheidsdatum duidelijk is.