Oogkleur en gezondheid: Risico op aandoeningen

Diverse genen spelen een rol bij de ontwikkeling van de oogkleur. Net zoals bij huidpigmentatie komen bepaalde oogkleuren vaker voor in specifieke gezinnen of bij bepaalde etniciteiten. Donkere ogen zijn bijvoorbeeld gebruikelijker bij mensen van Afrikaanse afkomst, terwijl lichte ogen vaker worden gezien bij mensen van Scandinavische afkomst. De kleur van de ogen kan echter ook inzicht geven in de gezondheid van een persoon. Zo kan de oogkleur het risico op bepaalde ziekten beïnvloeden. Een goede oogzorg is essentieel. Daarom is het aanbevolen om jaarlijks een standaard oogonderzoek te ondergaan om tijdig oogziekten op te sporen.

• Cataract
• Gevoeligheid voor alcohol
• Maculadegeneratie
• Huidkanker
• Reactietijd
• Tolerantie tegen pijn (na bevalling)
• Vitiligo
• Veranderende oogkleur

Cataract

Mensen met donkere ogen hebben 1,5 tot 2,5 keer meer kans om cataract te ontwikkelen. Cataract is een aandoening waarbij de ooglens troebel wordt, wat leidt tot wazig zien. Het beschermen van de ogen tegen ultraviolette straling (UV-straling) speelt een cruciale rol in de preventie van cataract. Dit kan het beste worden gedaan door een hoed met een brede rand te dragen en een zonnebril te gebruiken.

Gevoeligheid voor alcohol

Mensen met donkere ogen, zoals zwarte of bruine ogen, kunnen gevoeliger zijn voor de effecten van alcohol dan mensen met lichte ogen, zoals blauwe of groene ogen. Dit kan te maken hebben met genetische factoren die de manier waarop alcohol door het lichaam wordt gemetaboliseerd beïnvloeden.

Maculadegeneratie

Mensen met lichte ogen hebben twee keer zoveel kans om leeftijdsgebonden maculadegeneratie te ontwikkelen. Deze aandoening tast het centrale gezichtsveld aan, vooral bij personen ouder dan vijftig jaar. Een donkere iris biedt meer bescherming tegen ultraviolet licht, een risicofactor voor maculadegeneratie. Extra licht dat de ogen binnenkomt bij mensen met lichte irissen kan bijdragen aan een sneller optreden van maculadegeneratie.

Huidkanker

Mensen met blauwe, grijze of groene ogen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een melanoom, een ernstige vorm van huidkanker. Genetische variaties die bescherming bieden tegen vitiligo lijken in strijd te zijn met een verhoogd risico op melanoom. De precieze reden voor deze paradox is nog niet volledig begrepen.

Reactietijd

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met bruine ogen mogelijk een snellere reactietijd hebben bij bepaalde atletische activiteiten in vergelijking met mensen met blauwe ogen. Dit kan te maken hebben met verschillen in visuele verwerking en neurologische respons.

Tolerantie tegen pijn (na bevalling)

Vrouwen met lichte ogen hebben een hogere pijndrempel en kunnen daardoor een hogere tolerantie voor pijn en ongemak ervaren. Studies tonen aan dat mensen met lichte ogen doorgaans minder angst en slaapstoornissen ervaren als reactie op pijn, vooral na een bevalling.

Vitiligo

Vitiligo is een auto-immuunziekte die leidt tot het verlies van huidskleur en de ontwikkeling van witte vlekken op de huid. Mensen met blauwe ogen hebben mogelijk een lager risico op vitiligo. Genetische variaties in de TYR- en OCA2-genen, die betrokken zijn bij de blauwe oogkleur, kunnen bijdragen aan een verminderde kans op deze huidaandoening.

Veranderende oogkleur

Veranderingen in de oogkleur kunnen soms wijzen op een erfelijke aandoening. Wanneer slechts één oog van kleur verandert, kan dit een teken zijn van een aandoening zoals neurofibromatose, die zenuwweefseltumoren en afwijkingen aan huid en ogen veroorzaakt. Het Waardenburg-syndroom is een andere erfelijke aandoening die wordt gekenmerkt door doofheid en een bleke huidskleur (pallor). Veranderingen in de pupilkleur kunnen ook wijzen op een oogmelanoom. Als de ogen altijd twee verschillende kleuren hebben, kan dit een geval van heterochromie zijn, een aandoening waarbij elk oog een ander pigmentpatroon heeft. Bij recente veranderingen in de oogkleur is het raadzaam een oogarts te raadplegen voor een grondige evaluatie.

Doffe witte ogen

Wanneer de ogen hun sprankeling verliezen en het oogwit dun en dof oogt, kan dit wijzen op een leverprobleem of een verminderde bloedcirculatie. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als dit symptoom optreedt.

Gele ogen
Gele ogen zijn vaak een teken van een leveraandoening, zoals geelzucht. Dit symptoom kan ook vaker voorkomen bij mensen die lijden aan alcoholisme. Gele ogen kunnen duiden op een ophoping van bilirubine in het bloed, wat de huid en de ogen een gele tint geeft.

Rode ogen

Rode ogen kunnen verschillende oorzaken hebben, waaronder geïrriteerde ogen, gebroken bloedvaten, droge ogen, allergieën of blootstelling aan zonlicht of stof. Chronisch rode ogen kunnen geassocieerd zijn met een depressie of andere medische aandoeningen. Als rode ogen langer dan enkele dagen aanhouden, is het raadzaam om een oogarts te consulteren voor een juiste diagnose en behandeling.

Lees verder

• Oogkleur: Ontwikkeling van kleur van ogen