Oogkleur en gezondheid: Risico op aandoeningen

Diverse genen dragen bij aan de ontwikkeling van de oogkleur. Net zoals bij de huidpigmentatie, komen bepaalde oogkleuren vaker voor in bepaalde gezinnen of bij bepaalde etniciteiten. Donkere ogen zijn bijvoorbeeld typisch bij mensen van Afrikaanse afkomst, terwijl mensen van Scandinavische afkomst eerder lichte ogen hebben. De oogkleur vertelt echter veel over de gezondheid. De kleur van de ogen verhoogt bijvoorbeeld het risico op het ontwikkelen van bepaalde ziekten. Een goede oogzorg is nodig. Daarom is een standaard jaarlijks oogonderzoek aanbevolen om tijdig oogziekten op te sporen.

• Cataract
• Gevoeliger voor alcohol
• Maculadegeneratie
• Huidkanker
• Reactietijd
• Tolerantie tegen pijn (na bevalling)
• Vitiligo
• Veranderende oogkleur

Cataract

Mensen met donkere ogen hebben 1,5 tot 2,5 keer meer kans op het krijgen van cataract. Bij deze oogziekte is de ooglens troebel, waardoor mensen bij het verouderen wazig gaan zien. Het beschermen van de ogen tegen ultraviolette straling (UV-straling) is één van de belangrijkste factoren ter preventie van cataract. Dit doen mensen het best met het dragen van een hoed met een brede rand en het dragen van een zonnebril.

Gevoeliger voor alcohol

Mensen met zwarte of bruine ogen zijn gevoeliger voor de effecten van alcohol dan mensen die blauwe of groene ogen hebben. Mensen met een donkere huidskleur en donkere ogen zijn over het algemeen gevoeliger voor de effecten van alcohol.

Maculadegeneratie

Mensen met lichte ogen lopen twee keer meer kans op het krijgen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie, een oogziekte waarbij het centrale gezichtsveld is aangetast bij vijftigplussers. Een donkere iris blokkeert meer ultraviolet licht. UV-licht is een risicofactor voor maculadegeneratie. Extra licht dat in de ogen komt van mensen met lichtgekleurde irissen, veroorzaken zo sneller maculadegeneratie.

Huidkanker

Mensen met blauwe, grijze en groene ogen krijgen vaker te maken met een melanoom, een vorm van huidkanker. Vanuit een genetisch oogpunt lijken een melanoom en vitiligo tegenstrijdig te zijn. Dezelfde variaties die mensen beschermen tegen vitiligo, verhogen juist het risico op een melanoom. Waarom dit precies zo is, is niet bekend.

Reactietijd

Mensen met bruine ogen hebben een snellere reactietijd tijdens bepaalde atletische activiteiten dan mensen met blauwe ogen.

Tolerantie tegen pijn (na bevalling)

Vrouwen met lichte ogen hebben een hogere pijndrempel. Zij hebben namelijk een hogere tolerantie voor pijn en ongemak. Mensen met donkere ogen hebben meer angst en slaapstoornissen als reactie op pijn (vooral na een bevalling).

Vitiligo

Vitiligo is een auto-immuunziekte waarbij de patiënt de huidskleur verliest waardoor witte vlekken in de huid verschijnen. Mensen met een blauwe oogkleur ervaren minder snel vitiligo. Variaties in twee specifieke genen, TYR en OCA2, spelen een rol bij de blauwe oogkleur; zij verlagen de kans op het krijgen van de huidaandoening.

Veranderende oogkleur

Bij sommige mensen is de oogkleur veranderd. Indien slechts één oog van kleur gewijzigd is, is dit een teken van een erfelijke aandoening. Neurofibromatose is hiervan een voorbeeld. Deze ziekte veroorzaakt zenuwweefseltumoren en afwijkingen aan de huid en ogen. Een andere erfelijke aandoening is het Waardenburg-syndroom, dat zich kenmerkt door doofheid en een bleke huidskleur (pallor). Bovendien wijst een andere pupilkleur af en toe op een oogmelanoom. Hebben de ogen altijd twee verschillende kleuren, dan is dit niet altijd iets om zorgen over te maken. Dan is sprake van heterochromie, een oogafwijking met twee verschillende oogkleuren. In elk oog is dan een verschillend pigmentpatroon aanwezig. Bij recente wijzigingen aan de oogkleur is het echter verstandig om een oogarts te raadplegen.

Doffe witte ogen

Wanneer de fonkelende ogen verdwenen zijn en het oogwit dun en dof oogt, is mogelijk sprake van een leverprobleem. Een andere verklaring is dat de bloedcirculatie niet optimaal verloopt.

Gele ogen
Gele ogen zijn dan weer vaak te wijten aan een leveraandoening. Gele ogen zijn namelijk een symptoom van geelzucht. Gele ogen komen verder ook vaker voor bij mensen die lijden aan alcoholisme.

Rode ogen

Rode ogen duiden mogelijk op geïrriteerde ogen, gebroken bloedvaten, droge ogen, allergieën of de blootstelling aan zon of stof. Regelmatig rode ogen hebben, is gekoppeld aan een depressie. Indien de ogen langer dan een paar dagen rood zijn, is het verstandig om een oogarts te raadplegen voor een correcte diagnose en behandeling.

Lees verder

• Oogkleur: Ontwikkeling van kleur van ogen