Angiokeratomen: Goedaardige rode vlekjes of bultjes op huid
Angiokeratomen zijn huidletsels met een rode tot zwarte kleur die zich op verschillende delen van het lichaam kunnen voordoen. Deze letsels komen in diverse vormen voor, variërend in locatie, grootte, vorm en kleur. Ze ontstaan door trombose of uitzetting van gestolde bloedvaten. Angiokeratomen kunnen solitair voorkomen, maar ook in groepen, vaak in combinatie met andere symptomen door een onderliggende aandoening. Hoewel de exacte oorzaak van angiokeratomen niet volledig begrepen is, zijn er behandelingsopties beschikbaar indien nodig.- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken van angiokeratomen
- Risicofactoren
- Risicogroepen
- Symptomen: Rode tot zwarte vlekjes of bultjes op de huid
- Soorten angiokeratoom
- Angiokeratoom circumscriptum
- Angiokeratoom van Fordyce
- Angiokeratoom van Mibelli
- Sporadische angiokeratomen
- Ziekte van Fabry (angiokeratoma corporis diffusum)
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling
- Prognose van angiokeratomen
- Complicaties
- Bloedingen
- Infecties
- Esthetische overlast
- Verwarring met ernstige aandoeningen
- Preventie
- Huidbescherming
- Vermijd krabben
- Regelmatige controle
- Behandeling bij problemen
- Praktische tips voor het omgaan met angiokeratomen
- Raadpleeg een arts voor een juiste diagnose
- Let op veranderingen in de huidafwijkingen
- Gebruik milde huidverzorging om irritatie te voorkomen
- Overweeg verwijdering bij ongemak
- Houd de huid goed gehydrateerd
- Bescherm je huid tegen de zon
- Vermijd het zelf verwijderen van angiokeratomen
- Herken de mogelijke link met andere aandoeningen
- Misvattingen rond angiokeratomen
- Angiokeratomen zijn altijd een vorm van huidkanker
- Alleen ouderen krijgen angiokeratomen
- Angiokeratomen veroorzaken geen pijn of ongemak
- Angiokeratomen zijn besmettelijk
- Er is geen behandeling mogelijk voor angiokeratomen
- Angiokeratomen zijn een teken van een ernstige onderliggende ziekte
- Angiokeratomen verdwijnen vanzelf
Epidemiologie
Angiokeratomen zijn goedaardige huidafwijkingen die vaker voorkomen bij ouderen, maar ook bij jongere patiënten kunnen optreden. Deze afwijkingen worden gekarakteriseerd door verdikte huid en verwijdde bloedvaten, wat hen hun typische uiterlijk geeft. Er zijn verschillende vormen van angiokeratomen, en de prevalentie varieert afhankelijk van het type. Sommige vormen komen vaker voor in bepaalde bevolkingsgroepen, zoals bij mensen met erfelijke aandoeningen zoals de ziekte van Fabry. De incidentie van angiokeratomen kan ook toenemen met de leeftijd, maar er is geen eenduidige epidemiologische data die het exacte aantal gevallen per jaar vastlegt.Prevalentie en incidentie
De prevalentie van angiokeratomen is relatief laag in de algemene bevolking, maar specifieke vormen, zoals die geassocieerd met genetische aandoeningen, hebben een hogere incidentie in bepaalde groepen. De ziekte van Fabry, bijvoorbeeld, kan angiokeratomen veroorzaken die zich vroeg in het leven manifesteren.
Factoren die de prevalentie beïnvloeden
De prevalentie van angiokeratomen kan beïnvloed worden door genetische factoren, leeftijd en geslacht. De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, vooral in verband met genetische syndromen.
Mechanisme
Angiokeratomen ontstaan door de verwijding van bloedvaten en een verdikking van de huid, vaak als gevolg van lokale microvasculaire schade. Dit proces kan worden veroorzaakt door een verstoorde functie van de bloedvaten, vaak door genetische afwijkingen of veroudering van het vasculaire systeem.Pathofysiologie
De pathofysiologie van angiokeratomen houdt in dat kleine bloedvaten onder de huidwand verwijden en bloeding veroorzaken, wat leidt tot de karakteristieke blauwe of purperen kleur van de huidlesie. Dit wordt vaak verergerd door verhoogde capillaire permeabiliteit en vaatbeschadiging.
Genetische oorzaken
Sommige vormen van angiokeratomen, zoals die in de ziekte van Fabry, worden veroorzaakt door genetische mutaties die de werking van de bloedvaten beïnvloeden.
Oorzaken van angiokeratomen
Angiokeratomen ontstaan door de verwijding van bloedvaten dicht bij het huidoppervlak. Solitaire (eenzame) angiokeratomen kunnen mogelijk het gevolg zijn van eerdere verwondingen in het betreffende gebied. De ziekte van Fabry is een erfelijke aandoening die soms angiokeratomen veroorzaakt. Anno augustus 2024 is het nog niet volledig duidelijk wat de exacte oorzaken zijn van angiokeratomen. Mogelijke oorzaken zijn:- aandoeningen die lokale bloedvaten aantasten, zoals een liesbreuk, aambeien of varicocèle (gezwollen ader in de balzak)
- hoge bloeddruk in aderen nabij de huid
Risicofactoren
De belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van angiokeratomen omvatten genetische aanleg, leeftijd, en bepaalde erfelijke aandoeningen zoals de ziekte van Fabry.Genetische risicofactoren
Erfelijke aandoeningen kunnen een grote rol spelen bij het ontstaan van angiokeratomen. De ziekte van Fabry, bijvoorbeeld, is een X-gebonden genetische aandoening die leidt tot de ontwikkeling van angiokeratomen.
Leeftijd en geslacht
Oudere patiënten hebben een grotere kans om angiokeratomen te ontwikkelen, vooral in de vorm van de verworven variant. Ook is er een verhoogd risico bij mannen, vooral in geval van genetische aandoeningen.
Risicogroepen
Er zijn specifieke risicogroepen die een grotere kans hebben op het ontwikkelen van angiokeratomen, zoals patiënten met genetische aandoeningen zoals de ziekte van Fabry of andere vasculaire aandoeningen.Ziekte van Fabry
De ziekte van Fabry is een X-gebonden genetische aandoening die leidt tot de ophoping van lipiden in de bloedvaten, wat angiokeratomen kan veroorzaken. Dit is een belangrijke risicogroep voor de ontwikkeling van deze huidafwijkingen.
Oudere leeftijd
Ouderen hebben vaker te maken met verworven angiokeratomen, die ontstaan als gevolg van veroudering van het vasculaire systeem.
Symptomen: Rode tot zwarte vlekjes of bultjes op de huid
Angiokeratomen verschijnen als kleine, donkerrode, paarsachtige of zwarte verhoogde papels (bultjes), gezwelletjes of plaques (vlekken). Sommige van deze letsels hebben een ruwe, schilferige oppervlakte en kunnen lijken op wratjes. Deze harde bultjes of vlekken bestaan uit verwijdere oppervlakkige bloedvaten. Soms kan korstvorming optreden en kunnen de letsels bloeden door krassen of andere huidbeschadiging. Hierdoor kan een onschadelijk stolsel in het letsel ontstaan, waardoor de kleur 's nachts verandert in donkerpaars of zwart. De grootte, vorm en kleur van de letsels zijn variabel (tot tien millimeter in doorsnede). Vaak zijn de bultjes of vlekjes asymptomatisch, maar soms kan jeuk of pijn optreden.Soorten angiokeratoom
Angiokeratomen worden ingedeeld in verschillende types:- angiokeratoom circumscriptum
- angiokeratoom van Fordyce
- angiokeratoom van Mibelli
- sporadische angiokeratomen
- ziekte van Fabry (angiokeratoma corporis diffusum)
Angiokeratoom circumscriptum
Angiokeratoom circumscriptum is een zeldzaam type waarbij een cluster van angiokeratomen zich op een klein deel van het been of de romp bevindt. Dit cluster kan ook op andere lichaamsdelen voorkomen. Na verloop van tijd kunnen de letsels donkerder worden van kleur en kan de vorm of grootte veranderen. Deze aandoening kan aangeboren zijn of zich later in het leven ontwikkelen, meestal bij volwassenen. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen.Angiokeratoom van Fordyce
J. Fordyce, een Amerikaanse dermatoloog (1858–1925), beschreef deze aandoening voor het eerst. Bij het angiokeratoom van Fordyce ontwikkelen zich vooral bij mannen van middelbare leeftijd of ouder een of meer huidletsels op het scrotum (balzak) of de penisschacht, soms zelfs meer dan honderd. Deze huidaandoening komt vooral voor bij mannen van middelbare of oudere leeftijd, maar kan ook op de buitenste schaamlippen, het binnenbeen en de onderbuik voorkomen. De letsels zijn klein, rood en minder schilferig bij jongere patiënten, terwijl ze bij oudere patiënten groter zijn, blauw of zwart kunnen lijken en vaak een schilferige bovenkant hebben. Meestal veroorzaken deze letsels geen symptomen, maar kunnen ze pijnlijk zijn als ze bloeden na krabben of tijdens geslachtsgemeenschap.Angiokeratoom van Mibelli
V. Mibelli, een Italiaanse dermatoloog (1860–1910), beschreef deze zeldzame autosomaal dominante aandoening voor het eerst. Bij het angiokeratoom van Mibelli (porokeratosis atrophicans) ontstaan keratotische plekken op de rug van de handen en voeten, vaak op vingers en tenen, maar ook op andere delen zoals knieën en ellebogen. Deze vlekken worden gekenmerkt door een atrofisch centrum.Sporadische angiokeratomen
Bij mensen boven de veertig komen vaak solitaire huidletsels voor die niet geassocieerd zijn met andere aandoeningen of symptomen. Dit is het meest voorkomende type angiokeratoom.Ziekte van Fabry (angiokeratoma corporis diffusum)
J. Fabry, een Duitse dermatoloog (1860–1930), beschreef deze aandoening voor het eerst. De ziekte van Fabry is een zeldzame, ernstige X-gebonden lysosomale lipidenstapelingsziekte. Door een tekort aan het enzym galactosidase vindt een overmatige afzetting van glycosfingolipiden plaats in de bloedvaten en interne organen. Dit veroorzaakt afwijkingen in de bloedvaten, het hart, de nieren en het zenuwstelsel, waarbij de symptomen bij mannen vaak ernstiger zijn dan bij vrouwen. Typische verschijnselen zijn corneatroebelingen (vertroebeling van het hoornvlies) en wijdverspreide huidknobbeltjes (angiokeratoma corporis diffusum), voornamelijk op de onderste romp en de liesstreek. De ziekte kan gepaard gaan met koorts en pijnlijke handen en voeten.Alarmsymptomen
Angiokeratomen zijn over het algemeen goedaardig, maar het is belangrijk om alert te zijn op veranderingen in de grootte, kleur of tekstuur van de laesies. In sommige gevallen kunnen angiokeratomen wijzen op onderliggende ziekten, zoals de ziekte van Fabry.Veranderingen in het uiterlijk
Een plotselinge toename in het aantal angiokeratomen of verandering in de kleur kan een aanwijzing zijn voor een onderliggende aandoening en moet worden onderzocht.
Bloedingen of zweren
Angiokeratomen kunnen soms bloeden of ulcereren, vooral als ze aan frictie worden blootgesteld, wat een alarmsymptoom kan zijn.
Diagnose en onderzoeken
Angiokeratomen kunnen soms lijken op een melanoom, waardoor de arts mogelijk een huidbiopsie uitvoert om huidkanker uit te sluiten. De aandoening kan ook verward worden met seksueel overdraagbare aandoeningen. Een andere differentiële diagnose zijn seniele angiomen (kersenwratjes). Een microscopisch onderzoek van een huidweefselmonster kan helpen om eventuele angsten of twijfels bij de patiënt weg te nemen.Behandeling
Angiokeratomen zijn meestal goedaardige huidletsels die geen behandeling vereisen. Indien de letsels echter ontsierend zijn of problemen veroorzaken zoals bloedingen, kunnen ze worden behandeld. Behandelopties omvatten excisie (chirurgische verwijdering), fulguratie (behandeling met hoogfrequente stroom), lasertherapie, cryotherapie (behandeling door bevriezing) en elektrocauterisatie (weefsels wegbranden).Prognose van angiokeratomen
De prognose van angiokeratomen is over het algemeen gunstig, vooral in het geval van de verworven varianten. De meeste angiokeratomen veroorzaken geen ernstige complicaties, hoewel ze cosmetisch storend kunnen zijn.Goedaardige aard
Angiokeratomen zijn meestal goedaardig en vereisen meestal geen behandeling, tenzij ze ongemak veroorzaken of cosmetisch ongewenst zijn.
Complicaties bij onderliggende aandoeningen
Bij patiënten met de ziekte van Fabry of andere genetische aandoeningen kan de aanwezigheid van angiokeratomen wijzen op een ernstiger onderliggende aandoening die medische behandeling vereist.
