Angiokeratomen: Goedaardige rode vlekjes of bultjes op huid

Angiokeratomen zijn huidletsels met een rode tot zwarte kleur die zich op verschillende delen van het lichaam kunnen voordoen. Deze letsels komen in diverse vormen voor, variërend in locatie, grootte, vorm en kleur. Ze ontstaan door trombose of uitzetting van gestolde bloedvaten. Angiokeratomen kunnen solitair voorkomen, maar ook in groepen, vaak in combinatie met andere symptomen door een onderliggende aandoening. Hoewel de exacte oorzaak van angiokeratomen niet volledig begrepen is, zijn er behandelingsopties beschikbaar indien nodig.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van angiokeratomen
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Rode tot zwarte vlekjes of bultjes op de huid
• Soorten angiokeratoom
• Angiokeratoom circumscriptum
• Angiokeratoom van Fordyce
• Angiokeratoom van Mibelli
• Sporadische angiokeratomen
• Ziekte van Fabry (angiokeratoma corporis diffusum)
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van angiokeratomen
• Complicaties
• Bloedingen
• Infecties
• Esthetische overlast
• Verwarring met ernstige aandoeningen
• Preventie
• Huidbescherming
• Vermijd krabben
• Regelmatige controle
• Behandeling bij problemen
• Praktische tips voor het omgaan met angiokeratomen
• Raadpleeg een arts voor een juiste diagnose
• Let op veranderingen in de huidafwijkingen
• Gebruik milde huidverzorging om irritatie te voorkomen
• Overweeg verwijdering bij ongemak
• Houd de huid goed gehydrateerd
• Bescherm je huid tegen de zon
• Vermijd het zelf verwijderen van angiokeratomen
• Herken de mogelijke link met andere aandoeningen
• Misvattingen rond angiokeratomen
• Angiokeratomen zijn altijd een vorm van huidkanker
• Alleen ouderen krijgen angiokeratomen
• Angiokeratomen veroorzaken geen pijn of ongemak
• Angiokeratomen zijn besmettelijk
• Er is geen behandeling mogelijk voor angiokeratomen
• Angiokeratomen zijn een teken van een ernstige onderliggende ziekte
• Angiokeratomen verdwijnen vanzelf

Epidemiologie

Angiokeratomen zijn goedaardige huidafwijkingen die vaker voorkomen bij ouderen, maar ook bij jongere patiënten kunnen optreden. Deze afwijkingen worden gekarakteriseerd door verdikte huid en verwijdde bloedvaten, wat hen hun typische uiterlijk geeft. Er zijn verschillende vormen van angiokeratomen, en de prevalentie varieert afhankelijk van het type. Sommige vormen komen vaker voor in bepaalde bevolkingsgroepen, zoals bij mensen met erfelijke aandoeningen zoals de ziekte van Fabry. De incidentie van angiokeratomen kan ook toenemen met de leeftijd, maar er is geen eenduidige epidemiologische data die het exacte aantal gevallen per jaar vastlegt.

Prevalentie en incidentie
De prevalentie van angiokeratomen is relatief laag in de algemene bevolking, maar specifieke vormen, zoals die geassocieerd met genetische aandoeningen, hebben een hogere incidentie in bepaalde groepen. De ziekte van Fabry, bijvoorbeeld, kan angiokeratomen veroorzaken die zich vroeg in het leven manifesteren.

Factoren die de prevalentie beïnvloeden
De prevalentie van angiokeratomen kan beïnvloed worden door genetische factoren, leeftijd en geslacht. De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, vooral in verband met genetische syndromen.

Mechanisme

Angiokeratomen ontstaan door de verwijding van bloedvaten en een verdikking van de huid, vaak als gevolg van lokale microvasculaire schade. Dit proces kan worden veroorzaakt door een verstoorde functie van de bloedvaten, vaak door genetische afwijkingen of veroudering van het vasculaire systeem.

Pathofysiologie
De pathofysiologie van angiokeratomen houdt in dat kleine bloedvaten onder de huidwand verwijden en bloeding veroorzaken, wat leidt tot de karakteristieke blauwe of purperen kleur van de huidlesie. Dit wordt vaak verergerd door verhoogde capillaire permeabiliteit en vaatbeschadiging.

Genetische oorzaken
Sommige vormen van angiokeratomen, zoals die in de ziekte van Fabry, worden veroorzaakt door genetische mutaties die de werking van de bloedvaten beïnvloeden.

Oorzaken van angiokeratomen

Angiokeratomen ontstaan door de verwijding van bloedvaten dicht bij het huidoppervlak. Solitaire (eenzame) angiokeratomen kunnen mogelijk het gevolg zijn van eerdere verwondingen in het betreffende gebied. De ziekte van Fabry is een erfelijke aandoening die soms angiokeratomen veroorzaakt. Anno augustus 2024 is het nog niet volledig duidelijk wat de exacte oorzaken zijn van angiokeratomen. Mogelijke oorzaken zijn:

• aandoeningen die lokale bloedvaten aantasten, zoals een liesbreuk, aambeien of varicocèle (gezwollen ader in de balzak)
• hoge bloeddruk in aderen nabij de huid

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren voor het ontwikkelen van angiokeratomen omvatten genetische aanleg, leeftijd, en bepaalde erfelijke aandoeningen zoals de ziekte van Fabry.

Genetische risicofactoren
Erfelijke aandoeningen kunnen een grote rol spelen bij het ontstaan van angiokeratomen. De ziekte van Fabry, bijvoorbeeld, is een X-gebonden genetische aandoening die leidt tot de ontwikkeling van angiokeratomen.

Leeftijd en geslacht
Oudere patiënten hebben een grotere kans om angiokeratomen te ontwikkelen, vooral in de vorm van de verworven variant. Ook is er een verhoogd risico bij mannen, vooral in geval van genetische aandoeningen.

Risicogroepen

Er zijn specifieke risicogroepen die een grotere kans hebben op het ontwikkelen van angiokeratomen, zoals patiënten met genetische aandoeningen zoals de ziekte van Fabry of andere vasculaire aandoeningen.

Ziekte van Fabry
De ziekte van Fabry is een X-gebonden genetische aandoening die leidt tot de ophoping van lipiden in de bloedvaten, wat angiokeratomen kan veroorzaken. Dit is een belangrijke risicogroep voor de ontwikkeling van deze huidafwijkingen.

Oudere leeftijd
Ouderen hebben vaker te maken met verworven angiokeratomen, die ontstaan als gevolg van veroudering van het vasculaire systeem.

Symptomen: Rode tot zwarte vlekjes of bultjes op de huid

Angiokeratomen verschijnen als kleine, donkerrode, paarsachtige of zwarte verhoogde papels (bultjes), gezwelletjes of plaques (vlekken). Sommige van deze letsels hebben een ruwe, schilferige oppervlakte en kunnen lijken op wratjes. Deze harde bultjes of vlekken bestaan uit verwijdere oppervlakkige bloedvaten. Soms kan korstvorming optreden en kunnen de letsels bloeden door krassen of andere huidbeschadiging. Hierdoor kan een onschadelijk stolsel in het letsel ontstaan, waardoor de kleur 's nachts verandert in donkerpaars of zwart. De grootte, vorm en kleur van de letsels zijn variabel (tot tien millimeter in doorsnede). Vaak zijn de bultjes of vlekjes asymptomatisch, maar soms kan jeuk of pijn optreden.

Soorten angiokeratoom

Angiokeratomen worden ingedeeld in verschillende types:

• angiokeratoom circumscriptum
• angiokeratoom van Fordyce
• angiokeratoom van Mibelli
• sporadische angiokeratomen
• ziekte van Fabry (angiokeratoma corporis diffusum)

Angiokeratoom circumscriptum

Angiokeratoom circumscriptum is een zeldzaam type waarbij een cluster van angiokeratomen zich op een klein deel van het been of de romp bevindt. Dit cluster kan ook op andere lichaamsdelen voorkomen. Na verloop van tijd kunnen de letsels donkerder worden van kleur en kan de vorm of grootte veranderen. Deze aandoening kan aangeboren zijn of zich later in het leven ontwikkelen, meestal bij volwassenen. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen.

Angiokeratoom van Fordyce

J. Fordyce, een Amerikaanse dermatoloog (1858–1925), beschreef deze aandoening voor het eerst. Bij het angiokeratoom van Fordyce ontwikkelen zich vooral bij mannen van middelbare leeftijd of ouder een of meer huidletsels op het scrotum (balzak) of de penisschacht, soms zelfs meer dan honderd. Deze huidaandoening komt vooral voor bij mannen van middelbare of oudere leeftijd, maar kan ook op de buitenste schaamlippen, het binnenbeen en de onderbuik voorkomen. De letsels zijn klein, rood en minder schilferig bij jongere patiënten, terwijl ze bij oudere patiënten groter zijn, blauw of zwart kunnen lijken en vaak een schilferige bovenkant hebben. Meestal veroorzaken deze letsels geen symptomen, maar kunnen ze pijnlijk zijn als ze bloeden na krabben of tijdens geslachtsgemeenschap.

Angiokeratoom van Mibelli

V. Mibelli, een Italiaanse dermatoloog (1860–1910), beschreef deze zeldzame autosomaal dominante aandoening voor het eerst. Bij het angiokeratoom van Mibelli (porokeratosis atrophicans) ontstaan keratotische plekken op de rug van de handen en voeten, vaak op vingers en tenen, maar ook op andere delen zoals knieën en ellebogen. Deze vlekken worden gekenmerkt door een atrofisch centrum.

Sporadische angiokeratomen

Bij mensen boven de veertig komen vaak solitaire huidletsels voor die niet geassocieerd zijn met andere aandoeningen of symptomen. Dit is het meest voorkomende type angiokeratoom.

Ziekte van Fabry (angiokeratoma corporis diffusum)

J. Fabry, een Duitse dermatoloog (1860–1930), beschreef deze aandoening voor het eerst. De ziekte van Fabry is een zeldzame, ernstige X-gebonden lysosomale lipidenstapelingsziekte. Door een tekort aan het enzym galactosidase vindt een overmatige afzetting van glycosfingolipiden plaats in de bloedvaten en interne organen. Dit veroorzaakt afwijkingen in de bloedvaten, het hart, de nieren en het zenuwstelsel, waarbij de symptomen bij mannen vaak ernstiger zijn dan bij vrouwen. Typische verschijnselen zijn corneatroebelingen (vertroebeling van het hoornvlies) en wijdverspreide huidknobbeltjes (angiokeratoma corporis diffusum), voornamelijk op de onderste romp en de liesstreek. De ziekte kan gepaard gaan met koorts en pijnlijke handen en voeten.

Alarmsymptomen

Angiokeratomen zijn over het algemeen goedaardig, maar het is belangrijk om alert te zijn op veranderingen in de grootte, kleur of tekstuur van de laesies. In sommige gevallen kunnen angiokeratomen wijzen op onderliggende ziekten, zoals de ziekte van Fabry.

Veranderingen in het uiterlijk
Een plotselinge toename in het aantal angiokeratomen of verandering in de kleur kan een aanwijzing zijn voor een onderliggende aandoening en moet worden onderzocht.

Bloedingen of zweren
Angiokeratomen kunnen soms bloeden of ulcereren, vooral als ze aan frictie worden blootgesteld, wat een alarmsymptoom kan zijn.

Diagnose en onderzoeken

Angiokeratomen kunnen soms lijken op een melanoom, waardoor de arts mogelijk een huidbiopsie uitvoert om huidkanker uit te sluiten. De aandoening kan ook verward worden met seksueel overdraagbare aandoeningen. Een andere differentiële diagnose zijn seniele angiomen (kersenwratjes). Een microscopisch onderzoek van een huidweefselmonster kan helpen om eventuele angsten of twijfels bij de patiënt weg te nemen.

Behandeling

Angiokeratomen zijn meestal goedaardige huidletsels die geen behandeling vereisen. Indien de letsels echter ontsierend zijn of problemen veroorzaken zoals bloedingen, kunnen ze worden behandeld. Behandelopties omvatten excisie (chirurgische verwijdering), fulguratie (behandeling met hoogfrequente stroom), lasertherapie, cryotherapie (behandeling door bevriezing) en elektrocauterisatie (weefsels wegbranden).

Prognose van angiokeratomen

De prognose van angiokeratomen is over het algemeen gunstig, vooral in het geval van de verworven varianten. De meeste angiokeratomen veroorzaken geen ernstige complicaties, hoewel ze cosmetisch storend kunnen zijn.

Goedaardige aard
Angiokeratomen zijn meestal goedaardig en vereisen meestal geen behandeling, tenzij ze ongemak veroorzaken of cosmetisch ongewenst zijn.

Complicaties bij onderliggende aandoeningen
Bij patiënten met de ziekte van Fabry of andere genetische aandoeningen kan de aanwezigheid van angiokeratomen wijzen op een ernstiger onderliggende aandoening die medische behandeling vereist.

Complicaties

Angiokeratomen zijn doorgaans goedaardig en veroorzaken meestal geen ernstige complicaties. Echter, er zijn enkele mogelijke complicaties:

Bloedingen

Angiokeratomen kunnen bloeden als ze worden gekrast of beschadigd. Dit kan leiden tot pijn en verdere huidirritatie. In sommige gevallen kan het bloeden leiden tot een vorming van een onschadelijk stolsel in het letsel, waardoor de kleur kan veranderen naar donkerpaars of zwart.

Infecties

Bij beschadiging of krabben van angiokeratomen kan er een risico op infectie ontstaan. Het beschadigde huidoppervlak kan een toegangspoort vormen voor bacteriën.

Esthetische overlast

Hoewel angiokeratomen meestal niet pijnlijk zijn, kunnen ze esthetische overlast veroorzaken, vooral als ze zich in zichtbare gebieden bevinden. Dit kan psychologisch ongemak veroorzaken bij sommige patiënten.

Verwarring met ernstige aandoeningen

Angiokeratomen kunnen visueel lijken op andere huidafwijkingen, zoals melanoom of seniele angiomen, wat kan leiden tot onterecht verontrustende diagnostische overpeinzingen en onnodige onderzoeken.

Preventie

Omdat de exacte oorzaak van angiokeratomen vaak onbekend is, is het moeilijk om specifieke preventieve maatregelen te nemen. Er zijn echter enkele algemene tips die kunnen helpen om het risico op het ontstaan van nieuwe angiokeratomen of complicaties te verminderen:

Huidbescherming

Bescherm de huid tegen overmatige blootstelling aan de zon en andere vormen van schade die verwondingen kunnen veroorzaken. Het gebruik van zonnebrandcrème en beschermende kleding kan helpen om de huid te beschermen.

Vermijd krabben

Probeer angiokeratomen niet te krabben of te beschadigen om het risico op bloedingen en infecties te minimaliseren. Gebruik zachte huidverzorgingsproducten en vermijd agressieve behandelingen.

Regelmatige controle

Laat regelmatig huidcontroles uitvoeren door een dermatoloog, vooral als er veranderingen optreden in de grootte, vorm of kleur van bestaande angiokeratomen. Dit kan helpen om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.

Behandeling bij problemen

Indien angiokeratomen pijn veroorzaken, bloeden of esthetische overlast veroorzaken, raadpleeg dan een arts voor mogelijke behandelingsopties. Vroege interventie kan complicaties helpen voorkomen.

Praktische tips voor het omgaan met angiokeratomen

Angiokeratomen zijn goedaardige huidafwijkingen die zich meestal uiten als kleine, rode of blauwe bultjes op de huid. Ze ontstaan vaak op de handen, voeten of andere delen van het lichaam en zijn meestal onschadelijk, hoewel ze soms jeuken of gevoelig kunnen zijn. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met angiokeratomen.

Raadpleeg een arts voor een juiste diagnose

Hoewel angiokeratomen doorgaans goedaardig zijn, is het belangrijk om altijd een arts te raadplegen als je merkt dat er ongebruikelijke vlekjes of bultjes op je huid verschijnen. Dit zorgt ervoor dat je de juiste diagnose krijgt en weet of er een andere onderliggende oorzaak is voor de afwijkingen. Jouw arts kan het beste bepalen of de angiokeratomen behandelen of verwijderen nodig zijn.

Let op veranderingen in de huidafwijkingen

Het is belangrijk om je huid goed in de gaten te houden en eventuele veranderingen in de grootte, kleur of vorm van de angiokeratomen te noteren. Als ze groter worden, bloeden of een verandering in kleur vertonen, is het verstandig om opnieuw een arts te raadplegen. Dit kan een teken zijn dat er iets anders aan de hand is, zoals een huidinfectie of een andere huidaandoening.

Gebruik milde huidverzorging om irritatie te voorkomen

Angiokeratomen kunnen soms jeuk of irritatie veroorzaken, vooral als ze zich in een gebied bevinden waar ze voortdurend in contact komen met kleding of andere oppervlakken. Het is belangrijk om milde, niet-irriterende huidverzorgingsproducten te gebruiken om verdere irritatie te voorkomen. Vermijd sterke chemicaliën of agressieve scrubs die de huid verder kunnen beschadigen.

Overweeg verwijdering bij ongemak

Als angiokeratomen pijn doen, gevoelig zijn of cosmetisch ongemak veroorzaken, kun je met je arts praten over mogelijke verwijdering. Dit kan meestal worden gedaan door middel van een eenvoudige procedure, zoals het aansteken van een kleine laser, cryotherapie (bevriezing), of een chirurgische ingreep. Het is belangrijk om te overleggen met een arts over de beste optie voor jouw situatie.

Houd de huid goed gehydrateerd

Een gehydrateerde huid kan helpen om de gezondheid van de huid te ondersteunen en het ongemak van huidafwijkingen zoals angiokeratomen te verlichten. Gebruik een zachte moisturizer om de huid te hydrateren, vooral na het wassen van je huid of bij droog weer. Dit kan helpen om de huid soepel te houden en irritatie te verminderen.

Bescherm je huid tegen de zon

Angiokeratomen kunnen gevoeliger zijn voor zonlicht, en blootstelling aan de zon kan de aandoening verergeren of de huid verder beschadigen. Het is belangrijk om een breed-spectrum zonnebrandcrème met een hoge SPF te gebruiken om je huid te beschermen, vooral op gebieden waar angiokeratomen zich bevinden. Het dragen van beschermende kleding, zoals een hoed, kan ook nuttig zijn.

Vermijd het zelf verwijderen van angiokeratomen

Hoewel het misschien verleidelijk is om een angiokeratoom zelf te verwijderen, is het niet aanbevolen om dit thuis te doen. Het kan leiden tot infectie, littekens of andere complicaties. Raadpleeg altijd een arts voor een veilige verwijdering als dat nodig is.

Herken de mogelijke link met andere aandoeningen

In sommige gevallen kunnen angiokeratomen geassocieerd worden met onderliggende aandoeningen, zoals het diabetes mellitus. Als je al gediagnosticeerd bent met een dergelijke aandoening, is het belangrijk om je arts op de hoogte te stellen van de angiokeratomen, zodat ze samen met andere symptomen kunnen worden geëvalueerd.

Misvattingen rond angiokeratomen

Angiokeratomen zijn goedaardige huidafwijkingen die eruitzien als kleine, rode tot paarse verheven plekjes op de huid. Ze worden veroorzaakt door verwijde bloedvaatjes en een verdikking van de hoornlaag van de huid. Ondanks hun onschuldige aard bestaan er veel misvattingen over deze laesies.

Angiokeratomen zijn altijd een vorm van huidkanker

Hoewel angiokeratomen er onrustwekkend uit kunnen zien, zijn ze geen vorm van huidtumor. Ze zijn goedaardig en ontstaan door vasculaire veranderingen in de huid. Toch is het verstandig om verdachte huidafwijkingen door een arts te laten beoordelen.

Alleen ouderen krijgen angiokeratomen

Hoewel deze huidafwijkingen vaker voorkomen bij ouderen, kunnen ze ook bij jongere mensen ontstaan. Genetische factoren en bepaalde aandoeningen kunnen bijdragen aan hun ontwikkeling.

Angiokeratomen veroorzaken geen pijn of ongemak

Sommige angiokeratomen, vooral grotere of verheven varianten, kunnen gevoelig of zelfs pijnlijk zijn. Wrijving tegen kleding kan irritatie veroorzaken, en in sommige gevallen kunnen patiënten last hebben van lichte pijn of jeuk.

Angiokeratomen zijn besmettelijk

Deze laesies zijn niet het gevolg van een infectie en kunnen dus niet worden overgedragen op anderen. In tegenstelling tot bepaalde virale of bacteriële huidaandoeningen, zoals een huidinfectie, ontstaan angiokeratomen door afwijkingen in de bloedvaten.

Er is geen behandeling mogelijk voor angiokeratomen

Hoewel behandeling meestal niet nodig is, kunnen angiokeratomen om cosmetische of medische redenen verwijderd worden. Methoden zoals lasertherapie, elektrocoagulatie of cryotherapie kunnen helpen bij het verminderen van de plekjes.

Angiokeratomen zijn een teken van een ernstige onderliggende ziekte

In de meeste gevallen zijn deze laesies onschuldig. In zeldzame gevallen kunnen ze echter geassocieerd worden met stofwisselingsziekten zoals de ziekte van Fabry, waarbij ook andere symptomen zoals nierproblemen en zenuwpijn voorkomen. Indien er systemische klachten aanwezig zijn, kan aanvullend bloedonderzoeken nodig zijn.

Angiokeratomen verdwijnen vanzelf

Deze huidafwijkingen blijven meestal aanwezig en verdwijnen niet spontaan. In tegenstelling tot sommige andere huidproblemen, zoals tijdelijk verhoogde vaatjes na een insectenbeet, blijven angiokeratomen vaak levenslang zichtbaar tenzij ze worden behandeld.