Angiokeratomen: oorzaken rood-paarse bultjes scrotum & vulva

Angiokeratomen zijn rood-paarse gezwelletjes, bultjes en vlekjes. Angiikeratomen gaan uit van de bloedvaatjes van meestal de scrotumhuid of de huid rond de vulva. Angiokeratomen kunnen echter ook elders op de huid voorkomen. De bultjes zijn in feite kluwen van hele kleine bloedvaatjes. Het is niet bekend waardoor deze huidafwijkingen ontstaan. De donkerrode of paarse huidlaesies variëren in grootte van een speldenknop tot enkele millimeters in doorsnede en verbleken niet onder druk. Ze zijn goedaardig en behandeling is in principe niet nodig. Wanneer de laesies regelmatig spontaan bloeden of wanneer ze als cosmetisch storend worden ervaren, kan gekozen worden voor verwijdering door coagulatie of lasertherapie. De prognose van behandelde angiokeratomen is gunstig. Soms komen de rood-paarse bultjes en vlekjes op de huid terug nadat ze verwijderd zijn.

• Wat zijn angiokeratomen?
• Ontstaan angiokeratomen
• Risicofactoren
• Wie krijgen angiokeratomen?
• Symptomen: rood-paarse bultjes en vlekjes op de huid
• Soorten angiokeratomen
• Sporadische angiokeratoom
• Angiokeratoma circumscriptum
• Angiokeratoom van Fordyce
• De ziekte van Fabry
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling angiokeratomen
• Prognose
• Preventie

Wat zijn angiokeratomen?

Angiokeratomen zijn meestal asymptomatische, rood-paarse zwellinkjes op de huid met een schilferig oppervlak, die zich op het scrotum, de schacht van de penis, de labia majora (buitenste schaamlippen), de binnenzijde van het bovenbeen of de onderbuik bevinden. De afwijkingen zijn 2 tot 5 mm in doorsnede, Het is een goedaardige aandoening, die vooral bestaan uit verwijde oppervlakkige bloedvaatjes in de huid. Deze huidafwijkingen komen vooral bij volwassen mannen voor. 'Angio' betekent bloed en 'keratomen' staat voor verharde bultjes.

Ontstaan angiokeratomen

Angiokeratomen zijn gezwelletjes die uitgaan van de bloedvaatjes van meestal de scrotumhuid of de huid rond de vagina. Waardoor deze huidafwijkingen ontstaan, is niet bekend.

Risicofactoren

De risicofactoren voor angiokeratomen zijn grotendeels onbekend. Men vermoedt echter dat de aanwezigheid van spataders (op de benen) een risicofactor is.

Wie krijgen angiokeratomen?

Angiokeratomen is een veel voorkomende, goedaardige aandoening die zowel mannen als vrouwen van alle leeftijden treft; het risico neemt toe met de leeftijd. Het wordt vooral gezien bij mannen ouder dan 40 jaar, en vrouwen in de leeftijdscategorie 20-40 jaar. Over het algemeen treft het vaker mannen dan vrouwen. De aandoening kan wereldwijd voorkomen en er is geen geografische voorkeur.
Individuen van alle etnische achtergronden kunnen worden getroffen.

Symptomen: rood-paarse bultjes en vlekjes op de huid

Angiokeratomen zijn vaak asymptomatische rood-paarse zwellinkjes op de huid met een vaak schilferig oppervlak Ze bevinden zich vooral op het scrotum, de schacht van de penis, de labia majora (buitenste schaamlippen), de binnenzijde van het bovenbeen of de onderbuik en zijn enkele millimeters tot (in zeldzame gevallen) enkele centimeters groot. Zolang de plekjes klein en gering in aantal zijn, vallen ze vaak niet op. Meestal meldt de patiënt zich op het spreekuur van de huisarts in één van de volgende gevallen:

• als er meerdere exemplaren ontstaan;
• wanneer als gevolg van een onschuldig bloedstolsel in het angiokeratoom, de plekken plotseling zwart verkleuren;
• als de laesies spontaan gaan bloeden na seksuele gemeenschap of krabben.

Patiënten kunnen bevreesd zijn voor een seksueel overdraagbare aandoening of maligne (kwaadaardige) aandoening.

Soms pijn of jeuk
De huidafwijkingen kunnen spontaan gaan bloeden tijdens de zwangerschap of na het vrijen. De meeste auteurs melden dat de laesies asymptomatische zijn, maar soms wordt pijn of jeuk beschreven.

Soorten angiokeratomen

Er worden verschillende angiokeratomen onderscheiden.

Sporadische angiokeratoom

Dit zijn goedaardige, solitaire laesies die vooral voorkomen bij mensen van middelbare leeftijd en ouder. Ze worden het meest aangetroffen op de ledematen.

Angiokeratoma circumscriptum

Dit betreft een zeldzame vorm die reeds bij de geboorte aanwezig kan zijn of pas op latere leeftijd ontstaat. het wordt gekenmerkt door een groep laesies op een klein gebied van het been of romp. Na verloop van tijd kunnen de laesies donkerder van kleur worden en van vorm en grootte veranderen.

Angiokeratoom van Fordyce

De meest voorkomende is het angiokeratoom van Fordyce, welke vooral bij mannen aan het scrotum en bij vrouwen aan de vulva worden gezien. Het gaat meestal om mensen van 50 jaar en ouder. Ze komen iets vaker bij mannen als bij vrouwen voor. Het zijn geheel onschuldige bultjes, die niet jeuken of pijn doen. Het is niet besmettelijk.

De ziekte van Fabry

Angiokeratomen kunnen ook optreden bij de ziekte van Fabry. Dit is een zeldzame aandoening die veroorzaakt wordt door een tekort aan een bepaald enzym. Door dit tekort worden glycosphingolipiden opgehoopt in de bloedvaten en organen waardoor een veelheid aan problemen kunnen ontstaan zoals hart- en nierfalen. Bij de ziekte van Fabry komen ook (meestal grote aantallen) angiokeratomen voor, vooral op de romp, billen, liezen, navel en bovenste dijbeen.

Onderzoek en diagnose

De diagnose wordt normaal gesproken op het oog gesteld. Bij twijfel over de diagnose kan verwijdering nodig zijn, waarna het weefsel door de patholoog wordt onderzocht.

Differentiële diagnose
Angiokeratomen moeten niet verward worden met de veel voorkomende 'seniele angiomen' (kersenwratjes). Dat zijn rode, halfbolronde huidafwijkingen die 1mm tot 1cm groot zijn.

Behandeling angiokeratomen

Angiokeratomen zijn volkomen onschuldige huidafwijkingen, waarvoor behandeling niet nodig is. Wanneer de angiokeratomen regelmatig spontaan bloeden, kan gekozen worden voor verwijdering door coagulatie (wegbranden) of lasertherapie. Verwijdering om cosmetische redenen behoort ook tot de mogelijkheden.

Prognose

Spontane regressie wordt in de literatuur niet beschreven. De laesies zullen aanwezig blijven, tenzij ze worden behandeld. Recidief na behandeling is mogelijk.

Preventie

Anno 2024 zijn er geen specifieke methoden of richtlijnen om angiokeratomen te voorkomen.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Rode plekken, vlekken, bultjes of zweertjes penis / eikel
• Pijn en jeuk in clitoris, vagina, schaamlippen en vulva
• Symptomen aandoeningen/pijn/klachten teelbal/zaadbal/scrotum
• Ziekte van Fox-Fordyce: symptomen, oorzaak en behandeling