Parkes Weber-syndroom: Symptomen aan vaatsysteem en ledemaat

Het Parkes Weber-syndroom (PKWS) is een aandoening waarbij enerzijds vaatafwijkingen ontstaan en anderzijds ook afwijkingen aan een ledemaat optreden. De patiënt heeft door een genetische mutatie of anders omwille van onbekende redenen op de huid grote, rode tot paarse en platte vlekken in combinatie met een ledemaat (meestal een been) die groter is dan de andere ledemaat. Door de aandoening heeft de patiënt een verhoogd risico op abnormale bloedingen en hartfalen. Een multidisciplinaire behandeling is nodig voor het verlichten van de klachten en het voorkomen van complicaties.

• Vaatsysteem
• Synoniemen
• Epidemiologie
• Oorzaken van Parkes Weber-syndroom
• Genetische veranderingen
• Overervingspatroon
• Risicofactoren
• Symptomen
• Vaatafwijkingen
• Overgroei van ledemaat
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vaatafwijkingen en overgroei van ledemaat
• Vaatafwijkingen
• Been
• Prognose van misvormingen
• Complicaties van aandoening
• Preventie

Vaatsysteem

Het vaatsysteem bestaat uit slagaders. Deze transporteren zuurstofrijk bloed van het hart naar de verschillende organen en weefsels van het lichaam. Ook zijn aderen aanwezig in het vaatsysteem. Deze dragen bloed terug naar het hart. Daarnaast zijn haarvaten (capillairen) aanwezig in het vaatsysteem. Dit zijn kleine bloedvaten die slagaders en aderen met elkaar verbinden.

Synoniemen

De termen Klippel-Trénaunay-Weber-syndroom en Klippel-Trénaunay-Parkes Weber-syndroom zijn soms synoniemen voor het Parkes Weber-syndroom. Het Klippel-Trénaunay-syndroom (zonder de 'Parkes' of 'Weber') is echter een afzonderlijke aandoening.

Epidemiologie

Het Parkes Weber-syndroom is een zeldzame aangeboren vasculaire aandoening die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van arterioveneuze malformaties (AVM's) in de ledematen, meestal in de benen. De precieze prevalentie van de aandoening is onbekend, maar het komt zelden voor en wordt vaak pas gediagnosticeerd in de kindertijd of adolescentie. Het Parkes Weber-syndroom komt voor bij zowel mannen als vrouwen en is in sommige gevallen erfelijk.

Oorzaken van Parkes Weber-syndroom

Genetische veranderingen

Sommige patiënten met het Parkes Weber-syndroom hebben de ziekte gekregen als het gevolg van mutaties (wijzigingen) in het RASA1-gen. Door deze genmutatie ontstaan meestal meerdere capillaire malformaties (misvormingen aan de haarvaten). Zijn deze meerdere misvormingen afwezig, dan is wellicht geen mutatie in het RASA1-gen betrokken. De oorzaak is bij deze patiënten dan onbekend.

Het RASA1-gen codeert voor het p120-RasGAP-eiwit, dat zorgt voor de overdracht van chemische signalen van buiten de cel naar de celkern. Deze signalen zorgen voor diverse belangrijke celfuncties, zoals de celgroei, de celdeling en de celbeweging. Vermoedelijk is het p120-RasGAP-eiwit essentieel voor de normale ontwikkeling van het vaatsysteem, maar anno oktober 2020 is de precieze rol van het eiwit onbekend.

Door mutaties in het RASA1-gen verschijnt een niet-functionele versie van het p120-RasGAP-eiwit. Dit eiwit werkt niet goed, en daardoor is de strak gereguleerde chemische signalering tijdens de celontwikkeling verstoord. Waarom dan precies de typische symptomen tot stand komen, is onduidelijk.

Overervingspatroon

De meeste patiënten met het Parkes Weber-syndroom hebben geen voorgeschiedenis van de vaataandoening in de familie. Bij hen is de ziekte spontaan (zonder oorzaak) tot stand gekomen. Wanneer Parkes Weber-syndroom resulteert uit mutaties in het RASA1-gen, is dit meestal geërfd van één getroffen ouder. In deze gevallen heeft de aandoening een autosomaal dominant overervingspatroon.

Risicofactoren

Aangezien de aandoening meestal het gevolg is van genetische mutaties, is er geen specifieke blootstelling of gedrag dat het risico verhoogt. In gevallen waar de aandoening erfelijk is, hebben familieleden met dezelfde genetische mutatie een verhoogd risico om het syndroom te ontwikkelen.

Symptomen

Vaatafwijkingen

Bij het Parkes Weber-syndroom ontstaan vanaf de geboorte capillaire malformaties (afwijkingen van de haarvaten) en arterioveneuze fistels (kleine abnormale verbindingen tussen slagaders en aders die de bloedcirculatie aantasten). De capillaire misvormingen verhogen de bloedstroom in de buurt van het huidoppervlak. Ze patiënt heeft grote, platte, rode vlekken op de huid die doen denken aan ‘wijnvlekken' (roze of paarse verkleuring van huid). Ook huidinfecties zoals cellulitis (huidinfectie met rode en gezwollen huid) komen voor. Door de arterioveneuze fistels ontstaan soms levensbedreigende complicaties, zoals abnormale bloedingen en hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart).

Overgroei van ledemaat

Een ander kenmerk van het Parkes Weber-syndroom is een overgroei van één ledemaat, meestal een been maar af en toe is ook een arm aangetast. De abnormale groei vindt plaats in botten en zachte weefsels, waardoor één van de ledematen langer en groter is dan de andere ledemaat. De patiënt kampt tot slot mogelijk met ernstige pijnaan de getroffen ledemaat.

Alarmsymptomen

Belangrijke alarmsymptomen bij Parkes Weber-syndroom zijn onder meer een vergroot en abnormaal ontwikkeld ledemaat, ernstige zwelling en rode verkleuring van de huid. Verder kunnen pulsaties en trillingen op de aangedane plek voelbaar zijn door de aanwezigheid van AVM's. Ernstige gevallen kunnen gepaard gaan met chronische pijn, huidzweren, of zelfs hartfalen door de verhoogde bloeddoorstroming door de abnormale vaten.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
Het is voor de arts vaak een uitnodiging om deze zeldzame ziekte te diagnosticeren. De arts kijkt doorgaans naar de medische geschiedenis en de symptomen van een patiënt. Hij voert bovendien een lichamelijk onderzoek en laboratoriumtesten uit. Een MRI-scan toont vervolgens de mate van overgroei van de ledemaat. Om het vaatsysteem te bekijken, is vaak een echografie vereist. Een CT-scan is inzetbaar om de botstructuur van de getroffen ledemaat goed te bekijken. Om de bloedvaten in de aangetaste ledemaat te bekijken, voert de arts een angiografie uit. Tot slot volgt de arts het hart op via een echocardiografie.

Differentiële diagnose
Sommige afwijkingen aan het vaatsysteem doen denken aan de aandoening ‘capillaire malformatie-arterioveneuze malformatie-syndroom’ (CM-AVM). CM-AVM en sommige patiënten met het Parkes Weber-syndroom hebben dezelfde genetische oorzaak. Ook is het mogelijk dat de arts de aandoening verwart met het Klippel-Trénaunay-syndroom.

Behandeling van vaatafwijkingen en overgroei van ledemaat

Voor het Parkes Weber-syndroom bestaat er anno oktober 2020 geen remedie. De behandeling is gebaseerd op de symptomen en gebeurt veelal multidisciplinair. Hierbij werken namelijk een radioloog, een hematoloog (bloedingsproblemen), een neurochirurg, een vaatchirurg, een cardioloog en/of een dermatoloog samen.

Vaatafwijkingen

De arterioveneuze malformaties en/of arterioveneuze fistels behandelt de arts operatief of via een embolisatie. Bij een embolisatie injecteert een arts een stof die de abnormale verbindingen tussen de slagaders en aders van de patiënt wegneemt. Capillaire misvormingen behoeven niet altijd een behandeling, maar wanneer de patiënt zich zorgen maakt over het cosmetische uiterlijk, volgt een behandeling bij de huidarts. Meestal zet de arts dan lasertherapie in om de capillaire misvormingen te verlichten. Antibiotica bestrijden tot slot een bacteriële infectie (cellulitis).

Been

Een orthopedist behandelt verder het verschil in beenlengte. De patiënt gebruikt hiervoor hielinzetstukken, waardoor hij beter kan lopen. Om de pijn en zwelling te verminderen en de ledemaat te beschermen tegen verdere schade, dragen patiënten compressiekleding (nauwsluitende kledingstukken op de aangetaste ledemaat). De nauwzittende kledij is tevens nuttig bij patiënten die lymfoedeem (aandoening met zwelling van ledematen) ontwikkelen als gevolg van de aandoening. Verder zet de arts indien nodig verschillende pijnstillers in. Een fysiotherapeut is verder inzetbaar om de pijn te verzachten en het bewegingsbereik van de patiënt te vergroten. Ook een ergotherapeut helpt de patiënt om eventuele motorische problemen als gevolg van de aandoening te verbeteren.

Prognose van misvormingen

De prognose van het Parkes Weber-syndroom varieert sterk afhankelijk van de ernst van de vasculaire afwijkingen en de locatie van de malformaties. Hoewel de aandoening niet levensbedreigend hoeft te zijn, kan het ernstige complicaties veroorzaken, zoals chronische pijn, huidproblemen, en in zeldzame gevallen hartfalen. Met tijdige behandeling en regelmatige controle kunnen veel patiënten een goede levenskwaliteit behouden.

Complicaties van aandoening

Complicaties van het Parkes Weber-syndroom omvatten onder meer ernstige zwelling van het aangedane ledemaat, huidzweren, en een verhoogd risico op infecties. In zeldzame gevallen kunnen de arterioveneuze malformaties leiden tot hartproblemen, aangezien het hart harder moet pompen om de abnormale bloedstromen te verwerken. Ook kunnen patiënten last krijgen van osteo-articulaire problemen, zoals gewrichtspijn en bewegingsbeperkingen.

Preventie

Er zijn momenteel geen bekende preventieve maatregelen voor het Parkes Weber-syndroom, aangezien de aandoening meestal het gevolg is van genetische mutaties. Voor families met een voorgeschiedenis van de aandoening kan genetische expertise nuttig zijn om het risico op overdracht naar toekomstige generaties te bespreken.