Ileostoma, een stoma van de dunne darm

Een stoma is een weg die chirurgisch gecreëerd wordt om iets af te vloeien. Er zijn verschillende soorten stoma’s. Een ileostoma is er een van. Deze stoma komt zowel voor bij jonge als bij oudere personen. Deze stoma is gemaakt van een deel van de dunne darm en wordt geplaatst aan de rechterkant van de buik. Een ileostoma kan tijdelijk maar ook definitief zijn. Het is van groot belang om een stoma goed te verzorgen. Zo kan je veel complicaties voorkomen.

Wat is een ileostoma?

Een ileostoma is een stukje van de dunne darm die buiten de buikwand wordt gebracht. Dit wordt enkel gedaan als er geen andere mogelijkheid meer is omwille van ziekte of een ongeval. De overschot van de dunne darm en de dikke darm kan verwijderd worden als deze erg beschadigd zijn. Toch is het ook mogelijk om deze te laten zitten. Het is dan mogelijk dat je nog slijmen verliest via je anus. Stoelgang maken is niet meer mogelijk via deze weg. Een chirurg beslist tijdens de operatie of het nodig is om de darm te verwijderen of niet. Een ileostoma houdt in dat het om een stuk van de dunne darm gaat. Wat dus wil zeggen dat de stoelgang die uit de stoma komt altijd vloeibaar zal zijn en dus ook continu zal lopen.

Wat zijn de oorzaken van een stoma?

Een ileostoma kan je om verschillende redenen krijgen. Meestal komt het door een aandoening. De redenen om een stoma te krijgen zijn:

• Darmkanker of endeldarmkanker
• Ernstige ontstekingen van de darm
• Een onbehandelbare verstopping of obstructie
• Aangeboren afwijkingen
• Een ongeval
• Een verlamming

Tijdelijke of definitieve stoma

Een ileostoma kan zowel tijdelijk als definitief geplaatst worden. Als er wordt gekozen om een tijdelijk stoma aan te leggen is dit meestal om de darmen de kans te geven om tot rust te komen. Op die manier kunnen ze zichzelf herstellen. Wanneer de darmen voldoende hersteld zijn wordt de operatie ongedaan gemaakt en kan je gewoon zoals vroeger naar het toilet gaan. Wanneer er gekozen wordt voor een tijdelijke ileostoma blijft deze drie tot zes maanden ter plaatse. Toch wordt een ileostoma vaak ook als definitief stoma geplaatst. Dit wil zeggen dat je deze stoma voor altijd zal hebben. Bespreek dit goed met de arts zodat je weet wat je te wachten staat.

Opvangsystemen

Er bestaan verschillende soorten platen en opvangzakjes voor de stoma. Het belangrijkste verschil is dat er een ééndelig stomazakje bestaat en een tweedelig. Beiden hebben voor- en nadelen. Een ééndelig opvangsysteem bevat een plaat met een zakje dat er aan vast zit. Een tweedelig systeem bevat een plaat met een apart kliksysteem om het zakje op te plaatsen. Dit maakt het mogelijk om enkel het zakje te vervangen zonder de plaat. Wanneer je niet goed weet welke het beste bij jou past kan je ze beide uittesten. Ook kan je aan je verpleegkundige vragen of je opvangsystemen mag uittesten van verschillende firma’s. Het opvangsysteem van elke firma is net iets anders. Zo kan je op zoek gaan naar het opvangsysteem dat het beste bij jou aansluit.

De stoma verzorgen

Er zijn drie grote stappen in het verzorgen van de stoma. Er wordt ook aangeraden om zoveel mogelijk zelf de stoma te verzorgen. Dit zorgt er voor dat je als patiënt zo zelfstandig mogelijk bent. Wanneer het toch niet lukt om de stoma te verzorgen kan een familielid dit doen. Het is ook mogelijk om de eerste weken of zolang als nodig is een thuisverpleegkundige te laten langskomen voor de verzorging.

De plaat meten

Eerst is het belangrijk om de stoma te meten. Dit gebeurt als er geen plaat op de stoma geplakt is. De stoma wordt gemeten met een speciaal kaartje dat je meekrijgt van het ziekenhuis, maar ook bij de opvangsystemen zit. Het latje wordt rond de basis van de stoma gedaan tot tegen het huidoppervlak. Het is de juiste maat als het er net rond kan zonder dat het drukt op de stoma, maar er ook niet veel plaats over is. Hou er rekening mee dat de eerste maanden de stoma nog wat gezwollen kan zijn. Meet daarom elke keer opnieuw de stoma af. Pas na ongeveer drie maanden zal de stoma dezelfde grootte blijven. Na het meten kan je de stoma reinigen. Dit doe je met een washandje en lauw water. Het is beter om een deppende beweging te maken op en rond de stoma. Als er veel stoelgang aan de stoma hangt kan dit verwijderd worden met toiletpapier. Na het reinigen observeer je de stoma en de huid rondom de stoma op mogelijke huidletsels.

De plaat knippen

Een belangrijke stap in het verzorgen van de stoma is de plaat knippen. Om de plaat te knippen is het beter deze eerst even op te warmen. Dat maakt te plaat soepeler. Dit kan je doen door ze even op een warme lichaamsplaats te leggen. In een ziekenhuis wordt ze vaak onder de bil gelegd als de patiënt ligt. Daarna gebruik je een speciaal schaartje, dat je mee krijgt vanuit het ziekenhuis, om de plaat op de juiste maat te knippen. Dit doe je door de cirkel te volgen die overeenkomt met de maat die je in de vorige stap gemeten hebt. Nadat de plaat is geknipt plak je deze van onder naar boven rondom de stoma zodat de stoma net in het midden zit. Duw de plaat goed vast zodat deze niet loslaat.

Het opvangsysteem bevestigen

Nadat de plaat geplakt is, moet het opvangzakje nog bevestigd worden. Dit is enkel nodig als je een tweedelig systeem gebruikt. Anders hangt dit vast aan de plaat en kan deze stap overgeslagen worden. De meeste tweedelige opvangzakjes werken met kleefstrips of een kliksysteem. Je duwt de ring van het zakje op de ring van de plaat. Daarbij werk je ook van onder naar boven. Zorg dat het goed vast zit. Nadat het goed vast zit klik of kleef je het zakje vast. Daarna kan je nog een keer extra controleren of alles goed vasthangt. Dit kan je doen door zachtjes aan het zakje te trekken. Dit mag niet loslaten als je dit doet.

Lees verder

• Urostoma, een stoma om urine af te vloeien