Harige tepels: Oorzaken van haar op tepels (tepelharen)

Elk deel van de menselijke huid is bedekt met haarzakjes. Het is bijgevolg niet ongebruikelijk dat de tepels haartjes bevatten. Harige tepels bij vrouwen komen vrij vaak voor en zijn veelal niet ernstig. Deze zijn bijvoorbeeld het gevolg van hormonale veranderingen of medicatiegebruik. Wanneer ze echter vergezeld gaan van andere ongebruikelijke symptomen, is het een goed idee om een afspraak te maken. Naast de mogelijke (medicamenteuze) behandeling van het onderliggend probleem, adviseert de arts ook welke methoden veilig zijn voor het verwijderen of verminderen van de tepelhaartjes.

• Epidemiologie van haar op tepels
• Mechanisme
• Oorzaken van harige tepels bij vrouwen
• Hormonale veranderingen
• Medicatie
• Overproductie van mannelijke hormonen
• Polycysteus ovarium syndroom
• Syndroom van Cushing
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van harige tepels
• Hormonale behandeling
• Lasertherapie
• Pincet
• Scheren
• Trimmen
• Waxen
• Andere behandelingsopties afgeraden
• Prognose van tepelharen
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van haar op tepels

De aanwezigheid van haren op de tepel of tepelhof is een veelvoorkomend, maar vaak ondergerapporteerd fenomeen. Hoewel de exacte prevalentie moeilijk te bepalen is, wordt het doorgaans beschouwd als een normaal variatieverschijnsel.

Voorkomen bij vrouwen en mannen
Haren op de tepels komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, hoewel het bij beide geslachten kan voorkomen. Bij vrouwen is het meestal gelinkt aan hormonale fluctuaties.

Leeftijdsgebonden verschillen
De incidentie neemt toe met de leeftijd, vooral na de puberteit en tijdens hormonale veranderingen zoals zwangerschap of menopauze.

Geografische en etnische variatie
Etniciteit speelt een rol in de dichtheid en zichtbaarheid van lichaamshaar. Mensen van bepaalde etnische achtergronden hebben vaak meer kans op zichtbare haren op de tepels.

Ondergerapporteerd fenomeen
Omdat haren op de tepels vaak als cosmetisch probleem worden gezien, wordt het zelden besproken in medische settings, wat leidt tot een gebrek aan uitgebreide epidemiologische gegevens.

Mechanisme

Het mechanisme achter de ontwikkeling van haren op de tepels is sterk gerelateerd aan hormonale regulatie en genetische factoren.

Hormonale regulatie
De groei van haren op de tepelhof wordt gestimuleerd door androgenen, hormonen die in verschillende concentraties aanwezig zijn bij zowel mannen als vrouwen. Een verhoogde androgeenactiviteit kan leiden tot dikkere en meer zichtbare haren.

Genetische aanleg
Genetica speelt een belangrijke rol. Patiënten met een familiegeschiedenis van verhoogde lichaamshaarvorming hebben een grotere kans om haren op de tepels te ontwikkelen.

Invloed van medicatie
Sommige medicijnen, zoals steroïden of anticonceptiva, kunnen de hormonale balans verstoren en bijdragen aan het ontstaan van haren op de tepels.

Fysiologische veranderingen
Hormonale schommelingen tijdens de puberteit, zwangerschap of menopauze kunnen tijdelijke of permanente veranderingen in de haargroei veroorzaken.

Oorzaken van harige tepels bij vrouwen

Hormonale veranderingen

Wanneer bij vrouwen hormonale veranderingen optreden, bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap en de menopauze, ontstaan veel verschillende symptomen zoals veranderingen in de tepelhaargroei en de tepelkleur. Bij sommige vrouwen in het tweede en derde decennium treden ook al hormonale veranderingen op, waardoor het tepelhaar van het uiterlijk van de tepels wijzigt of dan pas echt zichtbaar wordt.

Medicatie

Sommige medicijnen veroorzaken bijwerkingen, zoals een abnormale haargroei aan de tepels. Dit geldt vooral voor geneesmiddelen zoals testosteron, glucocorticosteroïden en bepaalde andere immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken).

Overproductie van mannelijke hormonen

Hormonale onevenwichtigheden veroorzaken mogelijk haar op de tepels. De overproductie van mannelijke hormonen zoals testosteron bevordert de haargroei. De tepelhofbeharing gaat gepaard met volgende tekenen:

• een toename van de skeletspiermassa
• een vette huid die leidt tot puistjes en acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren)
• gestopte menstruatieperioden
• mannelijke kaalheid, wat leidt tot een vrouw die haar op haar hoofd verliest (haarverlies)

Polycysteus ovarium syndroom

Circa 20% van de vrouwen lijdt aan het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS). Deze aandoening, die optreedt als gevolg van een hormonale onevenwichtigheden, tast de werking van de eierstokken aan. Veelvoorkomende symptomen van PCOS zijn:

• onvruchtbaarheid (vrouwelijke onvruchtbaarheid)
• een onregelmatige menstruatie
• eierstokcysten (een cyste is een abnormaal gevormde zakvormige holte die zich in dit geval in de eierstok bevindt)
• overmatige haargroei op ongebruikelijke plaatsen, zoals de tepels

Syndroom van Cushing

Het syndroom van Cushing is een andere aandoening die resulteert uit een hormonale onbalans. Hierbij bevindt zich een overmatige hoeveelheid van cortisol in het lichaam. Volgende tekenen verschijnen mogelijk bij een patiënt met het syndroom van Cushing:

• een abnormale menstruatie
• een afgerond en rood, gezwollen gezicht
• een depressie
• een hoge bloeddruk (hypertensie)
• een hoge bloedsuikerspiegel (hyperglykemie)
• een laag libido (zin in seks)
• een opeenhoping van vet op de achterkant van de nek en de schouders
• een opeenhoping van vet op de borst en buik, terwijl de armen en benen slank blijven
• een verhoogde haargroei
• grote paarse striae (striemen)
• snel blauwe plekken
• stemmingswisselingen
• vruchtbaarheidsproblemen
• zwakte in de bovenarmen en dijen

Het syndroom van Cushing is vrij zeldzaam en de oorzaak is meestal het gevolg van het gebruik van glucocorticosteroïde medicatie. De aandoening resulteert mogelijk ook uit een tumor in de longen, de hypofyse of de bijnier.

Risicofactoren

Er zijn verschillende factoren die het risico op zichtbare haren op de tepels kunnen vergroten.

Hormonale onevenwichtigheden
Condities zoals polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) of hyperandrogenisme verhogen de kans op overmatige haargroei, inclusief op de tepels.

Medicatiegebruik
Langdurig gebruik van medicijnen die de hormoonhuishouding beïnvloeden, zoals bepaalde antidepressiva of hormoontherapie, kan de haargroei stimuleren.

Levensstijlfactoren
Factoren zoals obesitas kunnen leiden tot hormonale verstoringen die de haargroei beïnvloeden.

Erfelijkheid
Een genetische aanleg voor dikkere of meer zichtbare haren speelt vaak een rol, vooral bij patiënten met een familiegeschiedenis van hirsutisme.

Risicogroepen

Hoewel haren op de tepels bij iedereen kunnen voorkomen, zijn er specifieke groepen met een verhoogd risico.

Vrouwen in reproductieve leeftijd
Door hormonale schommelingen zijn vrouwen tussen de puberteit en de menopauze gevoeliger voor zichtbare haargroei op de tepels.

Patiënten met hormonale aandoeningen
Mensen met aandoeningen zoals PCOS of bijnierstoornissen hebben een groter risico op overmatige haargroei, inclusief op de tepels.

Zwangerschap en postpartumperiode
Tijdens en na de zwangerschap kan een toename van androgenen leiden tot tijdelijk meer haargroei op de tepels.

Mensen met genetische aanleg
Patiënten met een familiaire neiging tot hirsutisme hebben een hoger risico op zichtbare haren op de tepels.

Geassocieerde symptomen

Harige tepels kunnen een aanwijzing zijn voor verschillende onderliggende hormonale of systemische veranderingen. Naast de zichtbare haargroei zelf, kunnen er andere symptomen optreden die de aanwezigheid van een hormonale disbalans of een andere aandoening signaleren. Deze symptomen kunnen variëren afhankelijk van de oorzaak en kunnen invloed hebben op zowel het fysieke als het emotionele welzijn van een persoon.

Hormonale onevenwichtigheden
De aanwezigheid van haargroei op de tepels wordt vaak geassocieerd met hormonale veranderingen, vooral met een verhoging van androgeen (mannelijke hormonen) niveaus. Dit kan leiden tot meerdere gerelateerde symptomen. Acne is een veelvoorkomend symptoom, waarbij de huid vaak vetter wordt, vooral in het gezicht, de rug en de schouders. Hirsutisme, of overmatige haargroei op andere delen van het lichaam zoals de kin, bovenlip en buik, komt vaak voor bij vrouwen met hormonale disbalans.

Naast hirsutisme en acne, kunnen hormonale onevenwichtigheden ook leiden tot een verhoogde talgproductie, wat de huid dof maakt en meer vatbaar voor verstopte poriën. Dit kan niet alleen oncomfortabel zijn, maar kan ook het zelfbeeld van de patiënt beïnvloeden, vooral bij vrouwen die moeite hebben met het omgaan met zichtbare haargroei en huidveranderingen.

Menstruatiestoornissen
Harige tepels kunnen ook geassocieerd worden met menstruatiestoornissen. Patiënten met hormonale disbalans ervaren vaak onregelmatige menstruaties, wat kan betekenen dat de cyclus korter, langer of helemaal afwezig is. Deze menstruatiestoornissen kunnen een gevolg zijn van aandoeningen zoals polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS), waar de eierstokken niet normaal functioneren en de eicellen niet goed rijpen. Het gevolg is dat vrouwen met PCOS vaak onregelmatige of uitblijvende menstruaties ervaren, samen met andere symptomen van overmatige haargroei.

Patiënten kunnen ook last hebben van een verminderde vruchtbaarheid, aangezien een disfunctie van de eierstokken invloed heeft op de eisprong. Bij PCOS is de eisprong vaak onregelmatig of afwezig, wat het moeilijk maakt om zwanger te worden zonder medische hulp.

Systemische symptomen van onderliggende aandoeningen
Naast de bovengenoemde symptomen kunnen harige tepels ook wijzen op andere onderliggende systemische aandoeningen. Een aandoening zoals bijnierhyperplasie, waarbij de bijnieren te veel androgenen produceren, kan leiden tot zowel haargroei als andere hormonale onbalansen. Patiënten met deze aandoening kunnen ook last hebben van vermoeidheid, gewichtstoename, stemmingswisselingen, en soms een lagere bloeddruk. In zeldzame gevallen kan deze aandoening ook leiden tot een vertraagde lichamelijke ontwikkeling en verminderde groei.

Schildklieraandoeningen kunnen eveneens in verband worden gebracht met harige tepels, vooral als er sprake is van hypothyreoïdie, waarbij de schildklier te weinig schildklierhormoon produceert. Dit kan leiden tot gewichtstoename, vermoeidheid, koud gevoel, en in sommige gevallen, veranderingen in de haargroei, inclusief de tepelzone.

Psychologische impact van haargroei
De zichtbare haargroei op de tepels kan voor sommige patiënten emotioneel belastend zijn. De sociale en psychologische gevolgen van overmatige haargroei kunnen leiden tot gevoelens van schaamte, zelfbewustzijn, en zelfs depressie of angst. Dit kan vooral moeilijk zijn voor jonge mensen of voor mensen die veel waarde hechten aan esthetische normen. De wens om de haargroei te verwijderen kan dan ook leiden tot stress, die de kwaliteit van het leven kan verminderen.

De psychologische impact kan verder worden versterkt als de haargroei gepaard gaat met andere symptomen zoals acne of menstruatiestoornissen. Dit kan het zelfbeeld beïnvloeden, vooral bij vrouwen die de haargroei als een ongewenst kenmerk beschouwen.

Alarmsymptomen

Hoewel haren op de tepels meestal onschuldig zijn, kunnen bepaalde symptomen wijzen op een onderliggende aandoening.

Abrupte toename van haargroei
Een plotselinge, zichtbare toename van dikke haren op de tepels kan wijzen op hormonale afwijkingen, zoals een androgeen-producerende tumor.

Begeleidende huidveranderingen
Huidafwijkingen zoals roodheid, zwelling of pijn rond de tepel kunnen wijzen op infectie of inflammatoire aandoeningen.

Onregelmatige menstruatie
Bij vrouwen kan overmatige haargroei gepaard met onregelmatige menstruaties wijzen op hormonale stoornissen zoals PCOS.

Androgene symptomen bij mannen
Bij mannen kan een combinatie van overmatige haargroei, stemveranderingen of borstvorming een aanwijzing zijn voor endocriene stoornissen.

Diagnose en onderzoeken

Diagnose wordt meestal gesteld door visueel onderzoek. Bij onduidelijke gevallen kan endocrinologisch onderzoek worden uitgevoerd om hormonale onevenwichtigheden uit te sluiten.

Behandeling van harige tepels

In de meeste gevallen is een medische behandeling voor harige tepels niet vereist. Wel willen veel vrouwen de tepelharen laten verwijderen omwille van cosmetische doeleinden.

Hormonale behandeling

Als een hormonale disbalans de oorzaak is van harige tepels, kan een arts de medicatietherapie van een vrouw voorschrijven of aanpassen om een gezond hormonaal evenwicht te herstellen.

Lasertherapie

De haargroei op de tepels verminderen en de hergroei voor een tijdje vertragen of zelfs voorkomen is mogelijk dankzij lasertherapie. Sommige mensen ervaren dit ook als (erg) pijnlijk. Een plastisch chirurg of een cosmetische dermatoloog voert deze behandeling uit en daardoor is dit de duurste behandelingsoptie voor het verwijderen van tepelharen.

Pincet

Sommige mensen nemen een pincet om de tepelharen individueel uit te trekken, maar dit is vaak wel een pijnlijke optie. De huid rond het tepelgebied is namelijk erg zacht en gevoelig. Bovendien groeit het haar uiteindelijk ook terug. De patiënt krijgt bij deze tijdrovende behandeloptie ook vaker te maken met een infectie en ingegroeide haartjes.

Scheren

Tepelhaar scheren is een andere mogelijkheid. Het is echter raadzaam om dit voorzichtig te doen om zo de gevoelige huid niet te beschadigen. Ingegroeide haartjes en infecties ontstaan sneller door tepelharen te scheren.

Trimmen

Haar op de tepels trimmen verbetert het uiterlijk. Hiervoor gebruiken mensen kleine nagelschaartjes zodat het haar dichtbij de huid weg kan worden gesneden. Het is wel belangrijk om hierbij de huid niet te beschadigen. Het haar groeit terug waardoor regelmatig trimmen noodzakelijk is.

Waxen

Waxen is een goede maar vaak pijnlijke methode om haar te verwijderen. Een verzorgingssalon is hierin gespecialiseerd, al ontstaat ook hierbij snel de kans op ingegroeide haartjes of een infectie.

Andere behandelingsopties afgeraden

Bleken of het gebruik van ontharingscrème zijn afgeraden, daar deze methoden meestal te hard zijn voor dit gevoelige gebied en snel irritatie en schade veroorzaken.

Prognose van tepelharen

De prognose van haren op de tepels hangt af van de onderliggende oorzaak en de gekozen behandeling.

Goedaardige variatie
In de meeste gevallen is haargroei op de tepels een normaal fysiologisch verschijnsel met een uitstekende prognose.

Onderliggende aandoeningen
Bij patiënten met hormonale aandoeningen hangt de prognose af van de effectiviteit van de behandeling van de primaire aandoening.

Psychosociale impact
Hoewel het een cosmetisch probleem kan lijken, kan zichtbare haargroei op de tepels leiden tot onzekerheid of angst, vooral bij jongere patiënten.

Langetermijnperspectieven
Met juiste medische opvolging en, indien nodig, cosmetische behandelingen is de prognose voor de meeste patiënten uitstekend.

Complicaties

Hoewel harige tepels op zich meestal onschadelijk zijn, kunnen er complicaties optreden als gevolg van de onderliggende hormonale disbalans of bij pogingen om de haargroei te behandelen. Bij sommige patiënten kan de aanwezigheid van harige tepels wijzen op een meer complexe gezondheidstoestand, die behandeld moet worden om verdere complicaties te voorkomen.

Gezondheidsproblemen als gevolg van hormonale disbalans
Wanneer harige tepels het gevolg zijn van een onderliggende hormonale aandoening, zoals polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) of bijnierhyperplasie, kunnen er ernstige gezondheidsproblemen ontstaan. Bij PCOS kan de onregelmatige eisprong leiden tot vruchtbaarheidsproblemen, terwijl bijnierhyperplasie kan leiden tot hoge bloeddruk, vermoeidheid en gewichtstoename. Als deze aandoeningen niet goed worden beheerd, kan dit op de lange termijn leiden tot een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, insulineresistentie, en type 2 diabetes.

Onbehandelde hormonale disbalansen kunnen ook invloed hebben op het mentale welzijn, doordat patiënten vaak kampen met stemmingswisselingen, depressie of angst. Het is daarom belangrijk om de onderliggende oorzaak van de hormonale onbalans tijdig te identificeren en te behandelen.

Huidcomplicaties door haargroei
De haargroei zelf kan ook huidcomplicaties veroorzaken. Wanneer de haren op de tepels worden verwijderd, bijvoorbeeld door scheren, epileren of waxen, kunnen er irritaties optreden. De huid kan rood worden, jeuken, of ontstoken raken, wat leidt tot ongemak en pijn. In sommige gevallen kunnen ingegroeide haartjes ontstaan, wat verder kan bijdragen aan huidirritatie.

Daarnaast kan de constante wrijving van kleding tegen de haren de huid irriteren, vooral in warmere klimaten of tijdens het sporten. Dit kan het ongemak verder verergeren en in sommige gevallen kan er een infectie ontstaan door beschadiging van de huidbarrière.

Verhoogde kans op andere medische aandoeningen
In sommige gevallen kan de aanwezigheid van harige tepels samengaan met andere medische aandoeningen die verder onderzocht moeten worden. Patiënten die symptomen ervaren zoals pijn in de borst, onverklaarbare veranderingen in de tepel (zoals afscheiding of een knobbeltje), of een verdikking van de huid, moeten altijd medische hulp inroepen. Deze symptomen kunnen duiden op een meer ernstige aandoening, zoals borstklierkanker of infecties. Hoewel dergelijke gevallen zeldzaam zijn, is het belangrijk om een arts te raadplegen om eventuele ernstige onderliggende aandoeningen uit te sluiten.

Het is ook belangrijk om te letten op het feit dat harige tepels soms gepaard kunnen gaan met andere ziektes die hormonale disbalans veroorzaken. Regelmatige controle bij de arts en het volgen van eventuele behandelingsadviezen is van groot belang om complicaties in de toekomst te voorkomen.

Preventie

Hoewel haren op de tepels niet altijd te voorkomen zijn, kunnen enkele maatregelen het risico verminderen of de zichtbaarheid beperken.

Hormoonregulatie
Het beheren van hormonale schommelingen door middel van een gezonde levensstijl of medicatie kan overmatige haargroei voorkomen.

Medische opvolging
Vroege identificatie en behandeling van hormonale aandoeningen zoals PCOS kan helpen bij het voorkomen van symptomen zoals haren op de tepels.

Cosmetische opties
Regelmatige verzorging, zoals voorzichtig epileren of scheren, kan helpen de zichtbaarheid van haren te verminderen.

Leefstijlinterventies
Een evenwichtig voedingspatroon en een gezonde lichaamsbeweging kunnen bijdragen aan het behoud van een normale hormonale balans.