Rillingen zonder koorts: Oorzaken en symptomen

Bij rillingen rilt of trilt het lichaam doordat de spieren zich samentrekken en weer ontspannen. Dit proces helpt het lichaam om warmte te genereren en de interne temperatuur te verhogen. Rillingen gaan vaak gepaard met symptomen zoals kippenvel, klappertanden, trillen en zweten. Patiënten met koorts hebben een verhoogde lichaamstemperatuur. In de meeste gevallen treden rillingen samen met koorts op, maar in sommige gevallen kunnen rillingen ook zonder koorts optreden. Diverse aandoeningen, variërend van mild tot ernstig, evenals omgevingsfactoren, kunnen rillingen veroorzaken zonder dat koorts aanwezig is. Het is raadzaam om medisch advies in te winnen, vooral als er andere ernstige, terugkerende of aanhoudende symptomen optreden in combinatie met de rillingen.

• Epidemiologie van trillingen van lichaam zonder koorts
• Oorzaken
• Angststoornissen of stress
• Auto-immuunziekten
• Bijnieraandoeningen
• Bijwerkingen van medicijnen
• Bloedarmoede
• Bloeddrukproblemen
• Bloedverlies
• Dehydratie
• Fysieke of emotionele stress
• Galstenen
• Griep en verkoudheid
• Hormonale schommelingen
• Hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel)
• Hypothyreoïdie (verminderde werking van de schildklier)
• Infecties
• Intoxicatie of vergiftiging
• Koud weer
• Medische behandelingen
• Psychiatrische aandoeningen
• Restless Legs Syndrome (RLS)
• Schildklierproblemen
• Slaapgebrek
• Risicofactoren
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van rillen zonder koorts
• Complicaties
• Preventie van rillingen zonder koorts

Epidemiologie van trillingen van lichaam zonder koorts

Rillingen zonder koorts komen voor in verschillende leeftijdsgroepen en in diverse klinische situaties. Er zijn geen specifieke cijfers beschikbaar over de exacte prevalentie van rillingen zonder koorts, omdat dit symptoom vaak voorkomt bij meerdere aandoeningen die meestal worden geassocieerd met andere klachten. Mensen met bepaalde chronische aandoeningen zoals hypothyreoïdie, diabetes, en mensen die medicijnen gebruiken met rillingen als bijwerking, melden dit symptoom vaak. Psychologische factoren zoals stress en angst spelen ook een belangrijke rol bij het optreden van rillingen zonder koorts, vooral bij jongere volwassenen.

Oorzaken

Angststoornissen of stress

Een paniekaanval of een angststoornis kan leiden tot hartkloppingen, rillingen, doodsangst, trillingen, pijn op de borst, misselijkheid en duizeligheid. Stress en angstvermindering zijn essentieel. Soms is professionele ondersteuning nodig in de vorm van psychotherapie en medicatie.

Auto-immuunziekten

Auto-immuunziekten zoals lupus en multiple sclerose (MS) kunnen het immuunsysteem activeren om het eigen lichaam aan te vallen, waaronder zenuwen en andere weefsels. Dit kan leiden tot symptomen zoals rillingen, zelfs zonder dat er sprake is van koorts. Bij lupus veroorzaakt de ontsteking in verschillende organen het gevoel van kou en rillingen, terwijl bij MS de aantasting van het zenuwstelsel kan leiden tot onregelmatige lichaamstemperatuurregulatie en rillingen.

Bijnieraandoeningen

De bijnieren produceren hormonen zoals cortisol en adrenaline, die een belangrijke rol spelen in de stressrespons en het handhaven van een stabiele bloeddruk. Aandoeningen zoals de ziekte van Addison (waarbij de bijnieren te weinig hormonen produceren) of het Cushing-syndroom (overproductie van cortisol) kunnen rillingen veroorzaken door hormonale disbalans, wat leidt tot verminderde stressbestendigheid en een onregelmatige bloeddruk.

Bijwerkingen van medicijnen

Rillingen kunnen een bijwerking zijn van medicatie. Voorbeelden van geneesmiddelen die koude rillingen kunnen veroorzaken zonder koorts zijn ibuprofen, Effexor, Voltaren en Ondansetron. Het is belangrijk om bijwerkingen van medicijnen te bespreken met een arts.

Bloedarmoede

Bij bloedarmoede (anemie) heeft het lichaam onvoldoende gezonde rode bloedcellen en een lage hemoglobinewaarde. Symptomen omvatten zwakte, verhoogde gevoeligheid voor koude, vermoeidheid, bleke huid (pallor), weinig energie (asthenie), verwardheid, onoplettendheid en verminderde eetlust. Een tekort aan voedingsstoffen zoals ijzer (ferriprieve anemie), foliumzuur en vitamine B12 kan bloedarmoede veroorzaken. De behandeling omvat ijzersupplementen en een gevarieerd dieet rijk aan vitamine C en ijzer.

Bloeddrukproblemen

Lage bloeddruk (hypotensie) kan leiden tot verminderde doorbloeding van vitale organen, wat rillingen kan veroorzaken. Vooral wanneer hypotensie gepaard gaat met duizeligheid of flauwvallen, kan het lichaam proberen zichzelf op te warmen, wat resulteert in rillingen als een compenserende reactie.

Bloedverlies

Significant bloedverlies, zoals bij een trauma of interne bloedingen, kan het lichaam in een shocktoestand brengen. Deze toestand gaat vaak gepaard met een versnelde hartslag en rillingen, omdat het lichaam bloed naar vitale organen probeert te sturen en de perifere doorbloeding vermindert, wat resulteert in een koud gevoel.

Dehydratie

Uitdroging verstoort het vermogen van het lichaam om zijn temperatuur te reguleren. Ernstige uitdroging kan leiden tot een gevoel van koude rillingen, omdat het lichaam niet in staat is om voldoende warmte te produceren of te behouden. Bovendien kan uitdroging leiden tot een verlaging van de bloeddruk, wat het rillingsgevoel kan versterken.

Fysieke of emotionele stress

Hoge niveaus van zowel fysieke als emotionele stress kunnen leiden tot lichamelijke reacties zoals rillingen. Tijdens periodes van stress verhoogt het lichaam de productie van adrenaline, wat de bloedvaten vernauwt en een gevoel van kou en rillingen kan veroorzaken. Zelfs zonder koorts kan dit een significante lichamelijke reactie teweegbrengen.

Galstenen

Galstenen ontstaan door ophoping van harde afzettingen van cholesterol in de galblaas. Symptomen omvatten pijn in de onderbuik, misselijkheid, overgeven en rillingen zonder koorts. Bij middelgrote tot grote galstenen die het galkanaal blokkeren, kunnen de klachten verergeren. Behandeling omvat medicatie, vochtinname en een dieet rijk aan groenten en fruit, zoals appels.

Griep en verkoudheid

Virale infecties zoals de griep en verkoudheid kunnen rillingen en koorts veroorzaken. Meestal treden eerst rillingen op, gevolgd door koorts. Rust en hydratatie zijn essentieel voor herstel, dat meestal binnen zeven tot veertien dagen plaatsvindt.

Hormonale schommelingen

Hormonale veranderingen, zoals tijdens de menstruatie, menopauze of zwangerschap, kunnen rillingen veroorzaken. Vooral tijdens de menopauze kunnen opvliegers en de hierop volgende temperatuurschommelingen leiden tot een periode van koude rillingen. Dit komt doordat de hypothalamus, die de lichaamstemperatuur reguleert, minder effectief kan reageren op hormonale veranderingen.

Hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel)

Hypoglykemie kan optreden door een te hoge dosis insuline of langdurige fysieke inspanning, en kan gepaard gaan met rillingen zonder koorts, duizeligheid, honger, zweten (hyperhidrose), een snelle hartslag (tachycardie) en hoofdpijn.

Hypothyreoïdie (verminderde werking van de schildklier)

Hypothyreoïdie veroorzaakt door een tekort aan schildklierhormonen leidt tot vermoeidheid, neerslachtigheid, zware menstruatie, breekbaar haar, broze nagels, droge huid en koude rillingen zonder koorts. Behandeling bestaat uit synthetische schildklierhormonen.

Infecties

Acute bronchitis
Bij acute bronchitis zijn de luchtpijpvertakkingen geïnfecteerd, vaak door virussen. Dit kan leiden tot pijn op de borst, hoesten en rillingen zonder koorts. Behandeling omvat pijnstillers, hoestdranken en veel water.

Blaasontsteking
Een blaasontsteking ontstaat door bacteriën die de urinewegen infecteren. Symptomen zijn pijn bij het plassen (dysurie), bloed in de urine (hematurie) en rillingen zonder koorts. Behandeling omvat antibiotica en voldoende vochtinname.

Sepsis
Sepsis is een ernstige bloedinfectie die leidt tot orgaanfalen en rillingen zonder koorts. Snelle medische interventie is noodzakelijk.

Toxoplasmose
Toxoplasmose is een parasitaire infectie, vaak asymptomatisch bij gezonde mensen. Bij een verzwakt immuunsysteem kan het leiden tot vermoeidheid, spierpijn en rillingen.

Intoxicatie of vergiftiging

Blootstelling aan toxische stoffen of chemicaliën kan leiden tot rillingen. Het lichaam probeert zich te ontdoen van de schadelijke stoffen door te zweten en rillingen kunnen ontstaan als reactie op deze processen. Bij bepaalde intoxicaties kunnen ook neurologische symptomen optreden die bijdragen aan de rillingen.

Koud weer

Blootstelling aan lage temperaturen kan leiden tot rillingen zonder koorts. Hypothermie (onderkoeling) komt vooral voor bij ouderen. Geschikte kleding kan hypothermie voorkomen.

Medische behandelingen

Sommige medische behandelingen, zoals chemotherapie of anesthesie, kunnen bijwerkingen veroorzaken zoals rillingen. Dit kan het gevolg zijn van de invloed van deze behandelingen op het zenuwstelsel of de interne temperatuurregulatie van het lichaam. Bij chemotherapie bijvoorbeeld kunnen koude rillingen een reactie zijn op de medicatie of op de verzwakte immuunrespons.

Psychiatrische aandoeningen

Angststoornissen, schizofrenie en andere psychiatrische aandoeningen kunnen lichamelijke symptomen veroorzaken, waaronder rillingen. In het geval van angst of paniek kunnen de verhoogde niveaus van adrenaline en andere stresshormonen leiden tot rillingen, zelfs zonder een externe aanleiding zoals kou.

Restless Legs Syndrome (RLS)

Restless Legs Syndrome veroorzaakt een oncontroleerbare drang om de benen te bewegen, vaak 's nachts of tijdens perioden van rust. Dit kan leiden tot gevoelens van onrust in de benen, wat gepaard kan gaan met rillingen of een trillend gevoel. De oorzaak van deze rillingen is gerelateerd aan de neurologische basis van het syndroom.

Schildklierproblemen

De schildklier reguleert de stofwisseling en beïnvloedt daarmee de temperatuurregeling van het lichaam. Zowel hypothyreoïdie (onderactieve schildklier) als hyperthyreoïdie (overactieve schildklier) kunnen symptomen veroorzaken zoals koude rillingen. Bij hypothyreoïdie daalt de stofwisseling, waardoor het lichaam minder warmte produceert, wat rillingen kan veroorzaken. Hyperthyreoïdie kan daarentegen leiden tot temperatuurschommelingen, wat ook rillingen kan uitlokken.

Slaapgebrek

Slaapgebrek veroorzaakt symptomen zoals slaperigheid, prikkelbaarheid, en soms rillingen. Voldoende slaap is essentieel voor een gezond functioneren.

Risicofactoren

Chronische ziekten
Personen met chronische aandoeningen zoals hypothyreoïdie, diabetes, en bloedarmoede hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van rillingen zonder koorts. Deze ziekten beïnvloeden vaak het metabolisme, de thermoregulatie, of de bloedsuikerspiegel, wat rillingen kan veroorzaken.

Oudere leeftijd
Oudere volwassenen hebben vaak een verminderde thermoregulatie, wat betekent dat hun lichaam minder efficiënt warmte produceert en vasthoudt. Hierdoor zijn ze vatbaarder voor rillingen, vooral bij blootstelling aan koudere omgevingen of bij uitdroging.

Medicijngebruik
Bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva, chemotherapie, en hormonale behandelingen, verhogen het risico op rillingen zonder koorts. Deze medicijnen kunnen het zenuwstelsel of de hypothalamus beïnvloeden, waardoor de temperatuurregeling van het lichaam wordt verstoord.

Stressvolle levensomstandigheden
Mensen die leven onder constante stress of die lijden aan angststoornissen lopen meer risico op rillingen zonder koorts. Stress kan leiden tot een overmatige productie van adrenaline, wat rillingen kan veroorzaken als onderdeel van de vecht-of-vluchtreactie van het lichaam.

Geassocieerde symptomen

Rillingen zonder koorts kunnen gepaard gaan met verschillende andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Deze kunnen onder andere omvatten:

Zweten
Veel mensen ervaren overmatig zweten in combinatie met rillingen, vooral bij angstgerelateerde oorzaken of hormonale onevenwichtigheden.

Duizeligheid
Bij aandoeningen zoals hypoglykemie of bloedarmoede kunnen rillingen optreden samen met duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd.

Vermoeidheid
Mensen die last hebben van hypothyreoïdie of bloedarmoede kunnen naast rillingen ook extreme vermoeidheid ervaren. Dit komt doordat het lichaam niet in staat is om efficiënt energie te produceren.

Hartkloppingen
Bij stress of hypoglykemie kunnen rillingen gepaard gaan met een verhoogde hartslag of hartkloppingen, als onderdeel van de vecht-of-vluchtreactie van het lichaam.

Alarmsymptomen

Er zijn enkele alarmsymptomen die op ernstigere onderliggende problemen kunnen wijzen en medische aandacht vereisen:

Kortademigheid of pijn op de borst
Rillingen in combinatie met kortademigheid, pijn op de borst, of een gevoel van druk kunnen wijzen op een hart- of longprobleem, zoals een hartaanval of longembolie.

Aanhoudende of onverklaarbare rillingen
Rillingen die aanhouden of die optreden zonder duidelijke oorzaak kunnen wijzen op een onderliggende infectie, zoals een sepsis, zelfs zonder koorts. Dit vereist dringend onderzoek.

Flauwvallen of verwarring
Rillingen in combinatie met plotselinge verwarring, verlies van bewustzijn of ernstige duizeligheid kunnen wijzen op een ernstige bloedsuikerdaling of andere metabole crisis.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van rillingen zonder koorts begint met een gedetailleerde anamnese en een lichamelijk onderzoek. Afhankelijk van de vermoedelijke onderliggende oorzaak kunnen de volgende onderzoeken worden uitgevoerd:

Bloedonderzoek
Bloedonderzoek kan helpen om de aanwezigheid van bloedarmoede, schildklieraandoeningen of afwijkingen in de bloedsuikerspiegel vast te stellen. Dit kan nuttig zijn bij het identificeren van onderliggende metabole of endocriene problemen.

Hormoonbepalingen
Een controle van schildklierhormonen (zoals TSH en vrij T4) kan worden uitgevoerd om hypothyreoïdie te diagnosticeren. Andere hormonale stoornissen kunnen ook worden beoordeeld, afhankelijk van de klinische presentatie.

Urinetests
Urinetests kunnen helpen om uitdroging of nierproblemen op te sporen, vooral bij mensen die mogelijk tekenen van uitdroging of chronische ziekte vertonen.

Beeldvorming
Bij vermoeden van hart- of longproblemen kan beeldvorming, zoals een thoraxfoto of CT-scan, nodig zijn om de onderliggende oorzaak van rillingen te evalueren.

Behandeling

De behandeling van rillingen zonder koorts hangt af van de onderliggende oorzaak:

Behandeling van hypoglykemie
Bij hypoglykemie wordt aanbevolen om snelwerkende suikers in te nemen, zoals vruchtensap of glucose, gevolgd door een maaltijd om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden.

Behandeling van hypothyreoïdie
Schildklierhormoonsuppletie wordt voorgeschreven aan mensen met hypothyreoïdie om de schildklierfunctie te normaliseren en rillingen te verminderen.

Psychologische behandeling
Bij angstgerelateerde rillingen kan cognitieve gedragstherapie (CGT) of medicatie, zoals anxiolytica, nuttig zijn om de symptomen te beheersen.

Prognose van rillen zonder koorts

De prognose van rillingen zonder koorts is over het algemeen goed, mits de onderliggende oorzaak wordt aangepakt. Bij mensen met goed behandelde chronische aandoeningen, zoals diabetes of hypothyreoïdie, kan het voorkomen van rillingen aanzienlijk worden verminderd. Psychologische behandelingen zijn effectief bij angstgerelateerde rillingen.

Complicaties

Als de onderliggende oorzaak van rillingen zonder koorts niet adequaat wordt behandeld, kunnen complicaties optreden, afhankelijk van de aandoening:

Ernstige hypoglykemie
Bij niet-behandelde hypoglykemie kan de bloedsuikerspiegel blijven dalen, wat kan leiden tot bewustzijnsverlies of aanvallen.

Onbehandelde schildklierstoornissen
Bij onbehandelde hypothyreoïdie kunnen verdere complicaties optreden, zoals een verhoogd risico op hartziekten of een myxoedeemcoma in ernstige gevallen.

Preventie van rillingen zonder koorts

De preventie van rillingen zonder koorts omvat het beheersen van de onderliggende oorzaken:

Stressmanagement
Regelmatige ontspanningstechnieken, zoals mindfulness of yoga, kunnen helpen om stress en angst te beheersen en zo rillingen te voorkomen.

Regelmatige controles
Voor mensen met diabetes of schildklieraandoeningen is het essentieel om regelmatige medische controles te ondergaan en de voorgeschreven behandelingen te volgen.

Hydratatie
Zorg voor voldoende vochtinname, vooral tijdens warme weersomstandigheden of fysieke inspanning, om uitdroging en de daaruit voortvloeiende rillingen te voorkomen.

Lees verder

• Rillingen na blootstelling aan koude of gepaard met koorts