Pijn aan navel: oorzaken van pijnlijke navel of navelpijn

Een pijnlijke navel of pijn in het navelgebied kent meerdere mogelijke oorzaken. Soms komt navelpijn door een ernstige aandoening, maar nog vaker is er sprake van een relatief eenvoudig en goed behandelbaar probleem. Iedereen die last heeft van navelpijn doet er verstandig aan een afspraak te maken met zijn of haar huisarts om te laten beoordelen of de oorzaak van de pijn ernstig is of niet. Bij navelpijn kan het gaan om stekende pijn achter de navel of juist een doffe, zeurende navelpijn. Veel aandoeningen kunnen pijn in het gebied van de navel veroorzaken en zelfs uitstralen naar andere delen van het lichaam, waaronder het bekken, de benen en de borst. Veel voorkomende oorzaken van een pijnlijke navel zijn dyspepsie, obstipatie en zwangerschap. De behandeling van een pijnlijke of gevoelige navel hangt af van de onderliggende oorzaak.

• Oorzaken van een pijnlijke navel
• Bijkomende symptomen
• Ontstoken navel
• Navelpijn door dyspepsie
• Navelbreuk tijdens de zwangerschap
• Obstipatie
• Pijnlijke navel na een operatie
• Infecties die navelpijn veroorzaken
• Urineweginfecties
• Maagdarminfectie
• Gastro-enteritis of buikgriep
• Meer ernstige oorzaken van pijnlijke navel
• Galstenen
• Blindedarmontsteking
• Alvleesklierontsteking
• Dunne darmaandoeningen
• Pijn en bloed uit navel door endometriose
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese
• Fysiek onderzoek
• Urineonderzoek
• Bloedonderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Endoscopie
• Biopsie
• Behandeling van pijn aan de navel
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van navelpijn

Oorzaken van een pijnlijke navel

Pijn aan de navel kan scherp, stekend of juist mild zijn en de pijn kan constant aanwezig zijn of juist komen en gaan. Je kunt de pijn alleen bij de navel voelen, of de pijn straalt uit naar andere delen van het lichaam. Het soort pijn dat je ervaart en de plek van de pijn varieert en hangt af van de onderliggende oorzaak.

Bijkomende symptomen

Afhankelijk van de oorzaak, kan navelpijn gepaard gaan met andere symptomen zoals:

• bloed in de ontlasting
• continu braken of bloed braken
• kortademigheid
• misselijkheid (of misselijkheid na het eten)
• pijn op de borst of pijn onder de rechter of linker ribbenkast

Ontstoken navel

Door de vorm van je navel, is deze zeer kwetsbaar voor vuilophoping en ontstekingen. Wanneer je je navel niet goed schoonhoudt, kan zich door een opeenstapeling van bacteriën, vuil, zweet, lotion en pluisjes een nare geur ontwikkelen in je navel. Deze vuilresten kunnen in combinatie met bacteriën die zich daaraan te goed doen, aanleiding geven tot een ontsteking van de navel. Dit kan gepaard kan gaan met een rode, geïrriteerde, jeukende huid. Een pijnlijk navel is een andere klacht van een ontstoken navel.

Navelpijn door dyspepsie

Dyspepsie kan een oorzaak van navelpijn zijn. Dyspepsie duidt op een verstoring in het spijsverteringssysteem, waarbij hoofdzakelijk maagklachten optreden. Het veroorzaakt pijn, een branderig gevoel of ongemak in de bovenbuik en straalt uit naar het gebied rond de navel. Dyspepsie kan worden behandeld met vrij verkrijgbare maagzuurremmers en verandering van eetgewoonten. Vaak wordt aangeraden om meerdere kleine maaltijden verspreid over de dag te nemen in plaats van twee of drie grote maaltijden. Ook is het verstandig om geen vette maaltijden te nemen.

Navelbreuk tijdens de zwangerschap

Milde navelpijn is niet direct een reden tot bezorgdheid, maar vrouwen met aanzienlijke en/of aanhoudende pijn, moeten dit melden bij de huisarts of verloskundige. Je buik groeit flink tijdens de zwangerschap en door de druk die er van binnenuit op de buikwand komt te staan, kan de navel pijnlijk aanvoelen. Door de extra druk op de buikwand is de kans op een navelbreuk extra groot. Symptomen van een navelbreuk zijn:

• een uitstulping nabij de navel
• zwelling rond de navel
• pijn in, rond en dichtbij de navel
• misselijkheid en braken

Obstipatie

Een pijnlijke navel kan optreden wanneer je last hebt van obstipatie. Er is sprake van obstipatie als de ontlasting minder dan drie keer per week komt. Poep die te lang in de dikke darm aanwezig is, wordt hard en droog. Bijna iedereen heeft van tijd tot tijd last van verstopping, vaak van korte duur en zonder verdere klachten behalve wat pijn en ongemak. Incidentele obstipatie is te verhelpen door meer te bewegen, vezelrijke voeding en minstens 1,5 tot 2 liter per dag te drinken.

Pijnlijke navel na een operatie

Meestal zal de pijn als gevolg van een operatieve ingreep verdwijnen naarmate je lichaam geneest. De ernst van de pijn hangt af van de operatie die je hebt ondergaan en van je eigen pijnbeleving. Pijnstillers kunnen helpen de klachten te verlichten. Voor een spoedig herstel na een operatie is het belangrijk dat de pijnklachten goed worden behandeld. Ernstige pijn en zwellingen die gepaard gaan met de volgende klachten, moeten aanleiding geven tot nader onderzoek:

• koorts
• misselijkheid
• braken
• diarree

Mensen die een van deze symptomen ervaren, moeten dit melden aan de behandelend arts, aangezien deze klachten kunnen wijzen op een infectie.

Infecties die navelpijn veroorzaken

Pijn aan de navel kan ook worden veroorzaakt door een infectie.

Urineweginfecties

Urineweginfecties komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, maar iedereen, ook kinderen, kan een urineweginfectie krijgen. Een urineweginfectie kan pijn in de buik en de navel veroorzaken. De meeste urineweginfecties worden veroorzaakt door bacteriën en deze kunnen worden behandeld met antibiotica. Vaak gaat het om de gramnegatieve bacterie Escherichia coli, een normale bewoner van de menselijke darm.

Maagdarminfectie

Een maagdarminfectie kan veroorzaakt worden door een bacterie, virus, parasiet of schimmel. De meest voorkomende symptomen zijn diarree (met bloed en slijm), onwelriekende, stinkende ontlasting en darmkrampen en buikpijn, soms ter hoogte van de navel.

Gastro-enteritis of buikgriep

Gastro-enteritis wordt in de volksmond buikgriep genoemd. Symptomen van buikgriep zijn onder meer braken (soms totaal onverwacht), buikpijn (rond de navel), diarree, eventueel met krampen, een gebrek aan eetlust en soms ook koorts.

Meer ernstige oorzaken van pijnlijke navel

Sommige aandoeningen die buikpijn of pijn rond de navel veroorzaken zijn bijzonder pijnlijk, maar de meeste zijn behandelbaar en goed te genezen. Zelfs aandoeningen die niet kunnen worden genezen, zijn nog steeds behandelbaar en de pijn kan worden verlicht.

Galstenen

Een galkoliek als gevolg van galstenen zijn zeer pijnlijk vanwege het krachtig samenknijpen van galblaas en galgang waarmee het de galsteen tracht verder te krijgen. Het geeft heftige krampen rechts in de bovenbuik, maar de pijn kan zich verplaatsen richting de navel. Pijnstillers kunnen een pijnaanval helpen verminderen. Bij een steen die klem zit, is een operatie nodig om de galblaas te verwijderen. Zodra de galblaas is verwijderd, zal de pijn verdwijnen.

Blindedarmontsteking

Een blindedarmontsteking of appendicitis kondigt zich meestal aan door een plotselinge, hevige pijn rondom de navel, waarna het zich verspreidt naar rechtsonder in de buik. Onbehandelde appendicitis kan peritonitis of buikvliesontsteking veroorzaken, die optreedt als de appendix scheurt en de infectie zich verspreidt in de buik. Peritonitis is een gevaarlijke en mogelijk dodelijke ontsteking aan je buikvlies (peritoneum), een dun vlies dat alle organen in de buikholte omgeeft.

De pijn van een blindedarmontsteking begint meestal rond de navel en straalt daarna door de hele buik. De pijn verergert bij elke beweging, inclusief lopen en hoesten. Naast pijn, kunnen de volgende klachten optreden:

• misselijkheid en overgeven
• verlies van eetlust
• obstipatie of diarree
• koorts
• opgeblazen gevoel of zwelling in de buik

Bij vermoeden van een blindedarmontsteking, moet je direct medische hulp inschakelen.

Alvleesklierontsteking

Een alvleesklierontsteking of pancreatitis is een aandoening waarbij de alvleesklier ontstoken raakt. De meest voorkomende oorzaken voor een acute alvleesklierontsteking zijn galstenen en overmatig alcoholgebruik. Bij acute appendicitis krijg je vaak pijn in de bovenbuik, waarbij de pijn kan uitstralen naar de rug, de zij en de schouders. Bijkomende klachten zijn misselijkheid, overgeven, koorts en een versnelde ademhaling

Dunne darmaandoeningen

Stoornissen van de dunne darm, zoals de ziekte van Crohn, kunnen intense pijn veroorzaken in en rond de navel. Dit soort aandoeningen zijn chronisch en pijnlijk, maar ze kunnen worden behandeld door medicatie en leefstijlaanpassingen.

Pijn en bloed uit navel door endometriose

Endometriose treft alleen vrouwen. Hierbij groeit er weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies (endometrium) buiten de baarmoeder. Dit is een zeldzame aandoening. In de navel komt ook wel endometriose voor. Dit kan leiden tot een bloedende navel. Andere symptomen zijn pijn rond je navel, verkleuring van de navel, zwelling van de navel en een knobbeltje of zwelling op of bij de navel.

Onderzoek en diagnose

Anamnese

De arts begint met een vraaggesprek om je symptomen te bespreken, zoals de aard van de pijn, hoe lang het al aanhoudt, en of er andere symptomen zijn zoals zwelling, bloeding, misselijkheid, koorts of veranderingen in je stoelgang. Er wordt ook gevraagd naar recente operaties, zwangerschap, of bestaande gezondheidsproblemen zoals obstipatie, galstenen, of urineweginfecties.

Fysiek onderzoek

De arts zal je buik en navel onderzoeken om te kijken naar zichtbare tekenen van ontsteking, zwelling, roodheid of een navelbreuk. De buik wordt gepalpeerd om de pijnlijke gebieden te lokaliseren en te beoordelen of er sprake is van mogelijke complicaties zoals een blindedarmontsteking of een alvleesklierontsteking.

Urineonderzoek

Als er een vermoeden is van een urineweginfectie, kan een urineonderzoek worden uitgevoerd om de aanwezigheid van bacteriën of andere afwijkingen te controleren die de pijn in de navel kunnen veroorzaken.

Bloedonderzoek

Bloedonderzoek kan worden gedaan om te zoeken naar tekenen van ontsteking of infectie. Dit kan helpen bij het vaststellen van aandoeningen zoals een blindedarmontsteking, alvleesklierontsteking, of galstenen.

Beeldvormend onderzoek

Afhankelijk van de bevindingen kan de arts beeldvormend onderzoek, zoals een echo, CT-scan of MRI, aanvragen om een gedetailleerd beeld te krijgen van de interne organen. Dit helpt bij het opsporen van aandoeningen zoals galstenen, darmproblemen, of navelbreuken.

Endoscopie

Als er vermoedens zijn van gastro-intestinale aandoeningen zoals dyspepsie of maagdarminfecties, kan de arts een endoscopie aanbevelen om de binnenkant van de maag en darmen te bekijken.

Biopsie

In zeldzame gevallen, bijvoorbeeld bij vermoeden van endometriose of een navelgezwel, kan een biopsie worden uitgevoerd om weefsel te onderzoeken en de oorzaak van de pijn vast te stellen.

Behandeling van pijn aan de navel

De behandeling van een pijnlijke navel hangt af van de onderliggende oorzaak. Hier zijn enkele behandelingen op basis van mogelijke oorzaken:

• Ontstoken navel: Behandeling bestaat uit goede hygiëne, antiseptische middelen, en eventueel antibiotica als er sprake is van een infectie. Bij ernstige ontsteking kan drainage van een abces (abcesdrainage).nodig zijn.
• Dyspepsie: Maagzuurremmers, dieetveranderingen en stressvermindering kunnen helpen bij het verlichten van dyspepsie-gerelateerde navelpijn.
• Navelbreuk tijdens de zwangerschap: Rust en het dragen van een ondersteunende band kunnen verlichting bieden. In sommige gevallen is een operatie nodig na de zwangerschap.
• Obstipatie: Behandeling omvat het verhogen van de vezelinname, het drinken van voldoende water en het gebruik van laxeermiddelen als dat nodig is.
• Pijn na een operatie: Na operaties kan pijn rond de navel met pijnstillers worden beheerst. Bij aanhoudende pijn of zwelling moet er contact worden opgenomen met een arts om complicaties uit te sluiten.
• Urineweginfecties: Antibiotica worden voorgeschreven om de infectie te behandelen. Voldoende hydratatie is belangrijk om de bacteriën uit het systeem te spoelen.
• Maagdarminfectie of gastro-enteritis: Hydratatie en rust zijn de belangrijkste behandelingen. Soms zijn anti-diarrheals of antibiotica nodig als er een bacteriële oorzaak is.
• Galstenen: Als galstenen pijn veroorzaken, kan medicatie of een operatie om de galblaas te verwijderen nodig zijn.
• Blindedarmontsteking: Bij een blindedarmontsteking is een operatie (appendectomie) vereist om de ontstoken appendix te verwijderen.
• Alvleesklierontsteking: Behandeling omvat ziekenhuisopname, intraveneuze vloeistoffen, pijnbestrijding en soms antibiotica. Ernstige gevallen vereisen intensieve zorg.
• Dunne darmaandoeningen: Behandeling varieert afhankelijk van de specifieke aandoening, maar kan medicijnen, dieetveranderingen of zelfs chirurgie omvatten.
• Endometriose van de navel: Dit kan hormoontherapie of chirurgische verwijdering van het aangetaste weefsel vereisen.

Prognose

De prognose van een pijnlijke navel hangt af van de onderliggende oorzaak en de snelheid van de behandeling:

• Ontstoken navel: Met de juiste behandeling en hygiëne is de prognose uitstekend, en de ontsteking geneest meestal volledig zonder complicaties.
• Dyspepsie: De prognose is goed als je de triggers zoals voeding en stress onder controle houdt. De symptomen kunnen echter terugkeren als de oorzaken niet worden aangepakt.
• Navelbreuk tijdens de zwangerschap: In de meeste gevallen geneest dit na de bevalling. Als er een operatie nodig is, is de prognose meestal goed, en herstel is volledig na de ingreep.
• Obstipatie: Met dieet- en leefstijlveranderingen is de prognose uitstekend. Aanhoudende obstipatie kan echter wijzen op een onderliggend probleem dat verder onderzoek vereist.
• Pijn na een operatie: Meestal verdwijnt de pijn na een operatie zodra het lichaam geneest. Als er geen complicaties optreden, is de prognose goed.
• Urineweginfecties: Met antibiotica is de prognose zeer goed, en de infectie verdwijnt meestal binnen enkele dagen zonder verdere problemen.
• Maagdarminfectie of gastro-enteritis: De meeste gevallen genezen vanzelf binnen enkele dagen met de juiste verzorging en hydratatie. De prognose is over het algemeen goed.
• Galstenen: Na een succesvolle behandeling of operatie is de prognose goed, en de symptomen verdwijnen meestal volledig.
• Blindedarmontsteking: Met een snelle diagnose en operatie is de prognose uitstekend, en de meeste mensen herstellen volledig.
• Alvleesklierontsteking: De prognose hangt af van de ernst van de ontsteking. Milde gevallen genezen goed, maar ernstige gevallen kunnen langdurige zorg vereisen.
• Dunne darmaandoeningen: De prognose varieert, maar veel aandoeningen kunnen goed worden beheerd met de juiste behandeling.
• Endometriose van de navel: Na behandeling is de prognose meestal goed, hoewel terugkeer van de aandoening mogelijk is.

Complicaties

Hier zijn enkele veelvoorkomende complicaties:

• Infectieverspreiding: Een onbehandelde navelontsteking kan zich uitbreiden naar omliggende weefsels, wat kan leiden tot ernstigere infecties zoals cellulitis of peritonitis (buikvliesontsteking).
• Abcesvorming: Ontsteking van de navel kan leiden tot een abces, een met pus gevulde holte, die mogelijk chirurgisch moet worden gedraineerd.
• Darmobstructie: Bij aandoeningen zoals een navelbreuk of ernstige obstipatie kan een darmobstructie ontstaan, wat ernstige pijn en spijsverteringsproblemen kan veroorzaken en mogelijk een spoedoperatie vereist.
• Bloedvergiftiging (sepsis): In ernstige gevallen van infectie, zoals bij een onbehandelde urineweginfectie of blindedarmontsteking, kan de infectie zich door het bloed verspreiden en leiden tot sepsis, een levensbedreigende complicatie.
• Perforatie van organen: Bij aandoeningen zoals blindedarmontsteking of galstenen kan, indien onbehandeld, perforatie van de appendix of galblaas optreden, wat ernstige complicaties zoals peritonitis kan veroorzaken.
• Chronische pijn: Aanhoudende aandoeningen zoals endometriose of onbehandelde hernia’s kunnen leiden tot langdurige of chronische pijn rond de navel, wat de kwaliteit van leven beïnvloedt.
• Littekens en verklevingen: Na operaties of herhaalde ontstekingen kunnen littekens of verklevingen ontstaan, wat kan leiden tot bewegingsbeperkingen of spijsverteringsproblemen.

Preventie van navelpijn

Neem de volgende maatregelen in acht:

• Houd je navel schoon: Was en droog je navel regelmatig om infecties te voorkomen.
• Voorkom overbelasting: Vermijd zware inspanning om hernia's te voorkomen.
• Let op je voeding: Eet vezelrijk om obstipatie te vermijden.
• Hydrateer voldoende: Genoeg water drinken om een goede spijsvertering te bevorderen.
• Raadpleeg bij pijn een arts: Zoek medische hulp bij aanhoudende pijn om complicaties te voorkomen.
• Controleer op symptomen van infecties: Wees alert op roodheid, zwelling, of afscheiding rond de navel.

Lees verder

• Ontstoken navel: symptomen, oorzaak en behandeling
• Stinkende navel (navel stinkt): symptomen en oorzaken
• Afscheiding of vocht uit de navel: oorzaken navelafscheiding
• Navelbreuk: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Navelontsteking: symptomen, oorzaak, behandeling en zelfzorg