Basofilie: Verhoogd aantal basofielen in het bloed

Het beenmerg produceert alle typen bloedcellen: witte bloedcellen, rode bloedcellen en bloedplaatjes. Basofielen zijn een type witte bloedcellen die een minimale hoeveelheid (minder dan 3%) celpopulatie van het lichaam uitmaken. Dit type bloedcellen helpt bij de genezing van wonden en onderhoudt het immuunsysteem. Ze vallen indringers aan om het lichaam te beschermen tegen ziekten. Basofilie is een toestand waarbij in het bloed overmatig veel basofielen aanwezig zijn. Basofilie duidt veelal op andere onderliggende medische problemen en komt zelden zonder onderliggende oorzaak tot stand. De symptomen, behandelingen en vooruitzichten voor basofilie zijn erg verschillend en hangen volledig af van de oorzaak.

• Oorzaken en symptomen van basofilie
• Allergieën
• Endocriene aandoeningen
• IJzertekort
• Infecties
• Lymfoom
• Myeloproliferatieve aandoeningen
• Ontstekingsaandoeningen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Prognose van verhoging van soort witte bloedcellen
• Complicaties van verhoogd aantal basofielen in het bloed

Oorzaken en symptomen van basofilie

Allergieën

Allergieën zoals allergische rhinitis (hooikoorts), allergische reacties op voedingsmiddelen (voedselallergie) en allergische reacties op medicijnen veroorzaken mogelijk basofilie. Meestal bepaalt de ernst van de allergische reactie ook hoe ernstig basofilie is; deze correleren namelijk.

Bekende symptomen van een allergische reactie zijn:

• een huiduitslag of netelroos
• een loopneus of een verstopte neus
• een piepende ademhaling
• een zwelling van het gezicht
• jeukende ogen
• niezen

Het is voor de patiënt belangrijk om het allergeen (uitlokkende stof van de allergische reactie) te identificeren en dit indien mogelijk te vermijden. Daarnaast zijn medicijnen beschikbaar zoals antihistaminica, hydrocortisoncrème en corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers). Treedt een ernstige allergische reactie op, dan is sprake van anafylaxie. Een spoedbehandeling met epinefrine is dan vereist.

Endocriene aandoeningen

Endocriene stoornissen zoals diabetes mellitus (suikerziekte) en hypothyreoïdie (vertraagde schildklierwerking) verhogen bij een aantal patiënten eveneens de basofielen in het bloed.

Suikerziekte
Diabetes mellitus kenmerkt zich door abnormaal hoge bloedsuikerspiegels (hyperglykemie) met bijvoorbeeld symptomen van dorst, een wazig gezichtsvermogen, jeukende voeten, hikken en zwakte. De behandeling bestaat uit medicatie, voedingsaanpassingen, meer water drinken en onderliggende stress en ziekten behandelen.

Trage werking van schildklier
Patiënten met een trage werking van de schildklier (hypothyreoïdie) ervaren onder andere spierpijn, constipatie, een onbedoelde gewichtstoename en gewrichtsstijfheid. Medicijnen en wijzigingen in de levensstijl zijn nodig.

IJzertekort

Patiënten met ferriprieve anemie (tekort aan ijzer in het bloed) ervaren mogelijk ook basofilie. Aanhoudende vermoeidheid, zwakte en hoofdpijn zijn enkele symptomen van een ijzertekort. Als bloedarmoede door ijzertekort de oorzaak is van basofilie, neemt de patiënt ijzersupplementen.

Infecties

Infecties veroorzaken vaak een ontstekingsreactie in het lichaam, waardoor de kans groter is dat een patiënt basofilie ontwikkelt. Het gebeurt echter zelden dat een patiënt basofilie ontwikkelt als gevolg van een acute infectie. Bepaalde infecties, waaronder influenza (griep), pokken, waterpokken (infectie met algemene symptomen en huiduitslag) en tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen), verhogen wel de kans op basofilie, Koorts, vermoeidheid en een algemeen ziek gevoel komen voor bij infectieziekten naast de typische kenmerken van de infectie. Bacteriële infecties die basofilie veroorzaken, vereisen een behandeling via antibiotica. Rust nemen en voldoende vocht drinken zijn andere nuttige tips.

Lymfoom

Een Hodgkin-lymfoom, een vorm van een lymfoom, is een soort kanker waarbij de lymfocyten drastisch stijgen. Lymfocyten zijn een soort van witte bloedcellen. Het Hodgkin-lymfoom tast de lymfeweefsels aan en vergroot het lymfoïde weefsel. Hierdoor stijgen de witte bloedcellen dus ook de basofielen. Vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid zijn enkele kenmerkende symptomen. De behandeling van een Hodgkin-lymfoom bestaat uit radiotherapie en/of chemotherapie.

Myeloproliferatieve aandoeningen

Bij myeloproliferatieve aandoeningen produceert het beenmerg overmatig veel verschillende soorten bloedcellen waaronder basofielen. Volgende myeloproliferatieve aandoeningen veroorzaken mogelijk basofilie:

• chronische myeloïde leukemie
• essentiële trombocytose (verhoogd aantal bloedplaatjes)
• het hypereosinofiel syndroom
• het myelodysplastisch syndroom (verstoorde productie van bloedcellen)
• polycythemia vera (bloedziekte met toename van alle bloedcellen)
• primaire myelofibrose (beenmergaandoening met tekort aan bloedcellen)
• systemische mastocytose (huidaandoening met ophoping van mestcellen)

De symptomen zijn afhankelijk van de precieze myeloproliferatieve aandoening maar bestaan vooral uit:

• botpijn
• een miltvergroting (bij een tumor)
• gemakkelijk bloeden en blauwe plekken
• gevoelloosheid of tintelingen in de handen en voeten (paresthesieën)
• hoofdpijn
• kortademigheid
• veranderingen in het gezichtsvermogen
• zwakte

De behandeling van een myeloproliferatieve aandoening is zeer individueel gericht en bestaat meestal uit (een combinatie van) chemotherapie, een splenectomie (operatie om de milt te verwijderen), een stamceltransplantatie en radiotherapie.

Ontstekingsaandoeningen

Een patiënt met een ontstekingsaandoening heeft een chronische ontsteking. Deze patiënten hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van basofilie.

Voorbeelden van ontstekingsaandoeningen zijn:

• astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• chronisch eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree)
• de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn)
• Hashimoto thyreoïditis
• het prikkelbaredarmsyndroom (aandoening met bloedingen uit het rectum, buikkrampen, diarree, obstipatie en pijn in het rectale gebied)
• parasitaire infecties
• psoriasis (chronische huidziekte met een huiduitslag, droge huid en schilfering)
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)

Algemene symptomen die hierbij tot uiting komen zijn bijvoorbeeld:

• gevoelloosheid en tintelingen in de handen en voeten
• lichte koorts
• spierpijn
• vermoeidheid
• zwelling

Meestal zet de arts immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken) en ontstekingsremmende medicijnen in.

Symptomen

Een abnormaal hoge hoeveelheid basofielen veroorzaakt naast de symptomen die toe te schrijven zijn aan de onderliggende oorzaak, ook diverse niet-specifieke symptomen zoals:

• buikpijn en buikkrampen
• jeuk
• koorts
• malaise (een algemeen ziek gevoel)
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• vermoeidheid

De symptomen van de onderliggende oorzaken van basofilie zijn voor iedereen echter verschillend. Patiënten met onverklaarde symptomen die na verloop van tijd niet verdwijnen, nemen best contact op met de arts.

Diagnose en onderzoeken

Een bloedonderzoek is nodig om basofilie op te sporen. De arts bemerkt de aandoening tijdens een volledige differentiële telling van de bloedcellen. Wanneer hoge aantal basofielen in het bloed aanwezig zijn, voert de arts nog bijkomende onderzoeken uit op basis van de aanwezige symptomen van de patiënt. Op basis van de bijkomende onderzoeken is de arts in staat om de oorzaak te achterhalen van basofilie. Aanvullende onderzoeken zijn:

• een beenmergbiopsie (onderzoek van de bloedcellen en het beenmerg)
• een bloedonderzoek
• een CT-scan
• een echografie
• een genetisch onderzoek
• een MRI-scan

Prognose van verhoging van soort witte bloedcellen

De vooruitzichten voor patiënten met basofilie zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Milde infecties verdwijnen veelal met rust, een voldoende vochtinname en eventueel een medicamenteuze behandeling. Ontstekingsziekten en allergieën zijn vaak levenslange aandoeningen waarvan de symptomen wel te behandelen zijn dankzij medicatie en aanpassingen in de levensstijl. Patiënten met basofilie veroorzaakt door een ernstige ziekte, zoals een myeloproliferatieve aandoening, krijgen een persoonlijk behandelplan met informatie omtrent de vooruitzichten.

Complicaties van verhoogd aantal basofielen in het bloed

Een verhoogd aantal basofielen in het bloed veroorzaakt geen complicaties, maar de onderliggende oorzaken van basofilie leiden mogelijk wel tot potentieel ernstige tot zelfs levensbedreigende complicaties zoals een vergrote milt (splenomegalie), frequente infecties en zware bloedingen.