Pallister-Hall-syndroom: Afwijkingen aan skelet en hersenen

Het Pallister-Hall-syndroom (ook bekend als Hall-Pallister-syndroom of hypothalamisch hamartoomsyndroom) is een uiterst zeldzame aangeboren aandoening. Patiënten met deze aandoening hebben afwijkingen aan de genitaliën en het urinewegstelsel, het gezicht, de hersenen en het skelet, hoewel ook andere symptomen kunnen voorkomen. De behandeling is meestal symptomatisch en ondersteunend. De meeste patiënten met het Pallister-Hall-syndroom hebben milde symptomen, waardoor de prognose over het algemeen goed is. In zeldzame gevallen kunnen echter ernstige complicaties optreden, bijvoorbeeld aan de anus of luchtwegen, wat de vooruitzichten minder gunstig maakt. Het syndroom werd voor het eerst beschreven in de medische literatuur in 1980 door Hall et al., en in 1989 werden er nog enkele patiënten beschreven door de arts Pallister.

• Epidemiologie van aangeboren aandoening
• Oorzaken
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van afwijkingen
• Prognose van Pallister-Hall-syndroom
• Complicaties van erfelijke ziekte
• Preventie van complicaties

Epidemiologie van aangeboren aandoening

Sinds het beschrijven van de aandoening zijn er ongeveer honderd patiënten gerapporteerd in de medische literatuur. De prevalentie wordt geschat op 1 op 100.000 tot 1 op 1.000.000. Patiënten met milde symptomen krijgen vaak geen diagnose van de ziekte, wat betekent dat de werkelijke prevalentie mogelijk hoger is.

Oorzaken

Het Pallister-Hall-syndroom wordt veroorzaakt door mutaties (wijzigingen) in het GLI3-gen (7p13). Dit gen is essentieel voor de normale ontwikkeling van verschillende lichaamsdelen. Het syndroom wordt autosomaal dominant overgeërfd, wat betekent dat een ouder het in 50% van de gevallen doorgeeft aan zijn of haar nakomelingen, hoewel de expressie van de symptomen zeer variabel kan zijn. Daarnaast kan de aandoening ook ontstaan door de novo (nieuwe) mutaties.

Symptomen

De klinische presentatie van het Pallister-Hall-syndroom varieert sterk, maar er zijn vaak overeenkomsten binnen dezelfde familie.

Endocrien

Een hypothalamisch hamartoom (goedaardig gezwel) is vaak aanwezig, maar leidt niet altijd tot symptomen. Dit symptoom wordt geassocieerd met panhypopituïtarisme (een gebrek aan alle hormonen die door de hypofyse worden uitgescheiden). Patiënten met ernstige symptomen kunnen acute primaire bijnierinsufficiëntie ontwikkelen, terwijl mildere vormen van bijnierinsufficiëntie ook voorkomen. Sommige patiënten ervaren een vervroegde puberteit.

Genitaliën en urinewegstelsel

Bij deze patiënten kunnen afwijkingen optreden zoals afwezige nieren of abnormale nieren, evenals andere genito-urinaire afwijkingen zoals vaginale atresie, hydrometrocolpos, microfallus, cryptorchidisme (niet-ingedaalde teelballen bij jongens) en een imperforate anus (afwezigheid van een anusopening).

Gezicht

Kenmerkende afwijkingen in het gezicht van patiënten met het Pallister-Hall-syndroom zijn onder andere een korte neus, een platte neusbrug en laag geplaatste, achterwaarts gebogen oren. Verder kunnen er afwijkingen zijn zoals een gespleten gehemelte (schisis), een gespleten huig en meerdere buccale frenula (tongriempjes). Sommige patiënten hebben een gespleten strotklepje (misvorming van de luchtwegen), wat meestal geen symptomen veroorzaakt. In zeldzame gevallen kunnen ernstigere afwijkingen aan de luchtwegen optreden, zoals een achterste larynxspleet, die soms leidt tot fatale respiratoire insufficiëntie.

Hersenen

Neurologische symptomen, zoals gelastische epilepsie (aanvallen die zich uiten in grimassen, glimlachen of lachen) of andere vormen van epilepsie, komen ook voor bij patiënten met dit syndroom.

Skelet

Skeletafwijkingen zijn vaak al bij de geboorte aanwezig, zoals polydactylie (extra vingers en/of tenen), wat soms gepaard gaat met syndactylie (samengegroeide vingers en/of tenen) en nagelafwijkingen. Daarnaast kunnen er gegeneraliseerde skeletdysplasieën zijn, met mesomelische verkorting en radiale buiging van ledematen.

Andere symptomen

Andere mogelijke symptomen zijn:

• aangeboren hartafwijkingen (zie deze term)
• abnormale longlobatie
• intra-uteriene groeiretardatie (vertraging van de groei in de baarmoeder)

Alarmsymptomen

Belangrijke alarmsymptomen bij het Pallister-Hall-syndroom zijn ademhalingsproblemen, zoals ernstige larynxspleet of ernstige aangeboren afwijkingen aan de luchtwegen, die fataal kunnen zijn indien ze niet tijdig worden behandeld.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De diagnose van het Pallister-Hall-syndroom wordt gesteld door middel van verschillende onderzoeken. Een MRI-scan wordt uitgevoerd om hersenafwijkingen op te sporen. Röntgenfoto’s worden gebruikt om skeletafwijkingen te onthullen. Genetisch onderzoek kan worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Een echografie van de nieren is ook noodzakelijk, evenals een bloedonderzoek om eventuele afwijkingen op te sporen.

Differentiële diagnose

Differentiële diagnoses omvatten onder andere:

• Bardet-Biedl-syndroom (symptomen aan skelet, gezicht en ogen)
• congenitaal hypothalamisch hamartoomsyndroom
• craniofaryngioom (goedaardige hersentumor bij de hypofyse)
• Ellis Van Creveld-syndroom (botaandoening)
• Greig cefalopolysyndactylie-syndroom (afwijkingen aan hoofd, vingers en tenen)
• Holt-Oram-syndroom (afwijkingen aan skelet en hart)
• Holzgreve-Wagner-Rehder-syndroom
• McKusick-Kaufman-syndroom
• oraal-gezicht-digitaal syndroom type 6
• Smith-Lemli-Opitz-syndroom

Behandeling van afwijkingen

De behandeling van patiënten met het Pallister-Hall-syndroom is symptomatisch en ondersteunend. Bij de geboorte wordt de ademhaling van de patiënt nauwlettend gevolgd, en indien nodig voert de arts een indirecte laryngoscopie (inwendig kijkonderzoek van de keel, het strottenhoofd en de stembanden) uit. Soms is een tracheotomie vereist om de ademhaling te verbeteren. Patiënten met een imperforate anus (niet-geperforeerde anus) ondergaan een operatie om dit probleem te verhelpen. Daarnaast hebben patiënten vaak levenslange hormoonvervangende therapieën nodig.

Prognose van Pallister-Hall-syndroom

De meeste patiënten hebben een goede prognose omdat de afwijkingen over het algemeen niet levensbedreigend zijn. De meeste patiënten hebben een normale intelligentie en vertonen geen gedragsveranderingen. De symptomen zijn vaak mild. Slechts een klein percentage van de patiënten ontwikkelt ernstige complicaties.

Complicaties van erfelijke ziekte

Hoewel de gezwellen in de hersenen vaak geen gezondheidsproblemen veroorzaken, kunnen sommige hypothalamische hamartomen leiden tot aanvallen of hormoonafwijkingen die in de kindertijd levensbedreigend zijn. Ernstige luchtwegmisvormingen kunnen ook fataal zijn. Een imperforate anus kan dodelijk zijn als dit probleem niet tijdig wordt herkend.

Preventie van complicaties

Preventie van complicaties bij patiënten met het Pallister-Hall-syndroom omvat regelmatige medische controles, vooral in de kindertijd, om vroege tekenen van ernstige complicaties te detecteren en tijdig in te grijpen. Adequate hormonale behandeling en chirurgische correcties zijn essentieel voor het verbeteren van de levenskwaliteit van de patiënt.