Hemicrania continua: Constante eenzijdige hoofdpijn

Hemicrania continua is een vorm van hoofdpijn zonder bekende oorzaak en risicofactoren anno oktober 2020. De patiënt (meestal een vrouw) ervaart constante, eenzijdige hoofdpijn met ook dagelijks nog een verergering van deze symptomen (exacerbaties). Tijdens deze exacerbaties verschijnen ook andere symptomen, zoals onder andere een verstopte neus, een overgevoeligheid voor licht en braken. Dankzij een juiste diagnose is het mogelijk om hemicrania continua goed te behandelen en daarom patiënten te helpen hun dagelijkse pijn onder controle te houden. Dankzij een medicamenteuze behandeling is het mogelijk om de meeste patiënten vrijwel volledig te bevrijden van de pijn.

• Epidemiologie
• Oorzaken van hemicrania continua
• Neurologische factoren
• Genetische predispositie
• Risicofactoren
• Symptomen: Constante eenzijdige hoofdpijn
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Hemicrania continua is een zeldzame vorm van hoofdpijn die vaker voorkomt bij vrouwen. De incidentie en prevalentie van hemicrania continua zijn onbekend (The Migraine Trust, 2018). De aandoening begint meestal op volwassen leeftijd, maar ook kinderen vanaf vijf jaar en volwassenen van zestig jaar en ouder kunnen mogelijk worden aangetast. Het is belangrijk op te merken dat de symptomen en ernst van de aandoening kunnen variëren tussen patiënten.

Demografische gegevens
Studies tonen aan dat hemicrania continua meer voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, met een verhouding van ongeveer 2:1. Dit kan wijzen op een mogelijke hormonale factor, maar verder onderzoek is nodig om de exacte oorzaken van deze demografie te begrijpen. Het kan ook nuttig zijn om demografische gegevens te verzamelen over de ziekte om een beter inzicht te krijgen in de prevalentie en incidentie binnen verschillende bevolkingsgroepen.

Levenskwaliteit
De impact van hemicrania continua op de levenskwaliteit van patiënten kan aanzienlijk zijn. Aanhoudende pijn en bijkomende symptomen kunnen leiden tot beperkingen in dagelijks functioneren, werkverzuim en sociale isolatie. Het is cruciaal om de psychosociale effecten van de aandoening te bestuderen, zodat patiënten de nodige ondersteuning kunnen krijgen en adequaat kunnen omgaan met de gevolgen van de ziekte.

Oorzaken van hemicrania continua

Hemicrania continua is een primaire vorm van hoofdpijn. Dit houdt in dat de arts een onderliggende organische oorzaak zorgvuldig heeft uitgesloten. De oorzaak van dit syndroom is niet bekend anno oktober 2024. Het is evenmin duidelijk of een genetisch element een rol speelt, wat bijvoorbeeld wel het geval is bij migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Verdere studies naar de biochemische en neurologische factoren die bijdragen aan het ontstaan van hemicrania continua zijn noodzakelijk.

Neurologische factoren

Het onderzoek naar neurologische factoren is van cruciaal belang voor een beter begrip van hemicrania continua. Er zijn aanwijzingen dat afwijkingen in de neurovasculaire systemen en neurotransmitters zoals serotonine en calcitonine gene related peptide (CGRP) een rol kunnen spelen. Toekomstig onderzoek kan zich richten op het identificeren van deze afwijkingen en hun bijdrage aan de pathofysiologie van de aandoening.

Genetische predispositie

Genetische predispositie is een belangrijk gebied van studie, vooral gezien de erfelijkheid van andere primaire hoofdpijnaandoeningen. Onderzoek naar familiegeschiedenis kan helpen bij het identificeren van mogelijke genetische markers die gerelateerd zijn aan hemicrania continua. Dit kan op zijn beurt bijdragen aan de ontwikkeling van gerichte behandelingen en preventieve strategieën.

Risicofactoren

Risicofactoren voor hemicrania continua omvatten leeftijd, geslacht (vrouwen worden vaker getroffen) en een geschiedenis van andere vormen van hoofdpijn, zoals migraine. Er zijn geen duidelijke omgevingsfactoren of levensstijlkeuzes die de aandoening direct veroorzaken. Het is echter belangrijk dat patiënten zich bewust zijn van mogelijke triggers die de symptomen kunnen verergeren.

Triggers van hoofdpijn
Triggers kunnen variëren van persoon tot persoon, maar enkele veelvoorkomende zijn stress, slaapgebrek, veranderingen in voedingspatronen en hormonale schommelingen. Het identificeren van persoonlijke triggers kan patiënten helpen om hun hoofdpijn beter te beheren en de frequentie van exacerbaties te verminderen.

Levensstijl en preventie
Het aanpassen van levensstijl kan ook helpen om de symptomen van hemicrania continua te verlichten. Regelmatige lichaamsbeweging, een gezond voedingspatroon en voldoende slaap zijn allemaal belangrijk voor de algehele gezondheid en kunnen een positief effect hebben op het verminderen van hoofdpijn. Het is raadzaam dat patiënten met hemicrania continua in overleg met hun arts een passend plan opstellen dat hen helpt om een gezonde levensstijl te behouden.

Symptomen: Constante eenzijdige hoofdpijn

De patiënt heeft een constante, eenzijdige hoofdpijn en/of pijn aan het gezicht gedurende de hele dag. De kant van de pijn blijft steeds hetzelfde. Daarnaast ervaart de patiënt aanvallen van vaak nog ernstigere kloppende, schietende of stekende pijn. Deze ‘exacerbaties’ (verergering van de symptomen) houden volgens Migrainetrust.org twintig minuten aan en verschijnen gemiddeld drie tot vijf keer per dag. Het verloop van de aandoening kan verschillen tussen patiënten, wat betekent dat de ernst en frequentie van de aanvallen kunnen variëren.

Bijkomende symptomen
De patiënt heeft bovendien bijkomende symptomen die aan dezelfde kant als de pijn van de hoofdpijn verschijnen. Deze symptomen kunnen de algehele ervaring van de aandoening verergeren en het dagelijks functioneren beïnvloeden. Voorbeelden van deze bijkomende symptomen zijn een afhangend ooglid (ptosis), een gevoel van volheid in het oor, een gezwollen ooglid, een loopneus, een nauwere pupil (miosis), een tranend oog, een verstopte neus, een verwijde pupil (mydriasis) en roodheid van het oog.

Daarnaast ervaart de patiënt andere symptomen zoals concentratieproblemen, prikkelbaarheid, rusteloosheid, zweten, een overgevoeligheid voor licht (fotofobie) of geluid (fonofobie), misselijkheid en braken. Het is van belang dat patiënten deze symptomen serieus nemen en op tijd medische hulp zoeken.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van hemicrania continua omvatten een constante, eenzijdige hoofdpijn die kan verergeren met perioden van ernstige pijn. De pijn kan gepaard gaan met andere symptomen zoals misselijkheid, gevoeligheid voor licht en tranende ogen. Aanhoudende hoofdpijn die niet reageert op gangbare behandelingen moet verder onderzocht worden. Patiënten moeten worden aangemoedigd om hun symptomen nauwkeurig te rapporteren aan hun zorgverleners, zodat een effectief behandelplan kan worden ontwikkeld.

Wanneer medische hulp zoeken
Het is essentieel dat patiënten zich bewust zijn van wanneer ze medische hulp moeten zoeken. Als de hoofdpijn plotseling verandert in een nieuwe, ongewone of intensieve pijn, of als de patiënt symptomen ervaart zoals verwardheid, ernstige misselijkheid, of problemen met het gezichtsvermogen, is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp in te schakelen. Deze symptomen kunnen wijzen op een ernstiger onderliggende aandoening die een snelle diagnose en behandeling vereist.

Diagnose en onderzoeken

Het is voor de arts niet altijd eenvoudig om een onderscheid te maken tussen hemicrania continua en andere soorten hoofdpijn. Daarnaast ervaren patiënten soms verschillende soorten hoofdpijn op verschillende momenten in hun leven om verschillende redenen. Het is bijgevolg mogelijk dat een patiënt met hemicrania continua eveneens kampt met migraine. De diagnose is gebaseerd op een medische geschiedenis, een neurologisch onderzoek en de positieve verbetering op het medicijn indometacine. Het is belangrijk dat de patiënt dit medicijn onder toezicht van een arts neemt. Het geneesmiddel is namelijk niet geïndiceerd voor bepaalde maagaandoeningen en ook is voorzichtigheid geboden bij andere patiënten. Soms opteert de arts om nog verdere beeldvormende onderzoeken van het hoofd uit te voeren, zoals een CT-scan, omdat hij zeker wil zijn dat de geassocieerde symptomen niet te wijten zijn aan een andere neurologische aandoening of een tumor.

Hoofdpijndagboek bijhouden
De patiënt houdt best een hoofdpijndagboek bij, zodat de arts belangrijke en accurate informatie over de hoofdpijn te weten komt. Hierin vermeldt de patiënt bijkomende symptomen, de datum en het tijdstip waarop de pijnklachten begonnen en ook verergerd zijn, de duur van de opflakkeringen, de frequentie van de opflakkeringen en de locatie van de pijn. Dit kan artsen helpen bij het ontwikkelen van een beter begrip van de aandoening en het afstemmen van de behandeling op de behoeften van de patiënt.

De symptomen moeten minimaal drie maanden aanwezig zijn alvorens de arts de diagnose kan stellen van hemicrania continua. Het is belangrijk dat patiënten zich bewust zijn van het langdurige karakter van de symptomen en de noodzaak om deze geduldig te monitoren.

Behandeling

Kenmerkend aan hemicrania continua is dat de aandoening meestal reageert op indometacine, een ontstekingsremmend geneesmiddel dat werkt door de pijn en ontsteking in de bloedvaten te verminderen. Bij veel patiënten zorgt indometacine al snel voor een vermindering van de symptomen, terwijl anderen mogelijk een hogere dosering nodig hebben. Het is belangrijk dat patiënten deze medicatie op een geleidelijke manier gebruiken en eventuele bijwerkingen bespreken met hun arts.

Alternatieve behandelingen
Patiënten kunnen ook alternatieve behandelingen overwegen, zoals fysiotherapie, acupunctuur of mentale gezondheidszorg. Deze behandelingen kunnen helpen bij het verminderen van pijn en het verbeteren van de algehele levenskwaliteit van de patiënt. Het is cruciaal om een holistische benadering van de behandeling te hanteren, waarbij zowel fysieke als emotionele factoren worden meegenomen.

Beheer van symptomen
Het leren van zelfbeheersingstechnieken kan ook bijdragen aan het verminderen van hoofdpijn. Dit kan onder andere mindfulness-oefeningen, ademhalingstechnieken en ontspanningsoefeningen omvatten. Patiënten moeten ook worden aangemoedigd om regelmatige controles te plannen met hun zorgverleners om hun voortgang te monitoren en indien nodig aanpassingen aan hun behandelplan te maken.

Prognose

De prognose voor hemicrania continua is over het algemeen goed, vooral bij een adequate respons op indometacine. Veel patiënten ervaren significante verlichting van symptomen met de juiste behandeling. Studies tonen aan dat ongeveer 70-80% van de patiënten een positieve respons op indometacine vertoont, wat leidt tot een aanzienlijke vermindering van de frequentie en ernst van hoofdpijnaanvallen.

Hoewel de aandoening chronisch kan zijn, helpt behandeling vaak om de symptomen onder controle te houden, waardoor patiënten een meer stabiele levenskwaliteit kunnen ervaren. Het is cruciaal dat patiënten regelmatig hun voortgang bespreken met hun zorgverlener om de effectiviteit van de behandeling te evalueren en indien nodig aanpassingen te maken.

Psychosociale impact
De psychosociale impact van hemicrania continua moet niet over het hoofd worden gezien. Veel patiënten rapporteren angst en depressie als gevolg van de constante pijn. Deze psychische belasting kan de algehele kwaliteit van leven ernstig aantasten. Het is essentieel dat zorgverleners niet alleen focussen op de fysieke symptomen, maar ook op de emotionele en mentale aspecten van de aandoening. Het bieden van psychosociale ondersteuning kan bijdragen aan een betere prognose en algehele levenskwaliteit.

Levenslang beheer
Voor patiënten die chronisch lijden aan hemicrania continua is levenslang beheer vaak noodzakelijk. Het is belangrijk dat ze betrokken blijven bij hun behandelplan en open blijven staan voor veranderingen in hun behandeling. Dit kan inhouden dat ze regelmatig hun medicatie evalueren en hun behandelingsstrategie afstemmen op hun veranderende symptomen. Door proactief te zijn, kunnen patiënten hun symptomen effectiever beheersen en de impact van de aandoening op hun leven minimaliseren.

Complicaties

Complicaties van hemicrania continua kunnen voortkomen uit de langdurige pijn en het gebruik van medicatie. Bijwerkingen van indometacine kunnen gastro-intestinale problemen of nierproblemen omvatten, waaronder maagzweren, misselijkheid, braken en veranderingen in de nierfunctie. Het is van vitaal belang dat patiënten regelmatig worden gecontroleerd op deze bijwerkingen om ervoor te zorgen dat eventuele complicaties vroegtijdig worden opgemerkt en behandeld.

Impact op levenskwaliteit
Aanhoudende hoofdpijn kan ook invloed hebben op de kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren. Patiënten kunnen moeite hebben met werk, sociale interacties en alledaagse taken, wat kan leiden tot gevoelens van isolatie en frustratie. Het is belangrijk dat patiënten goed geïnformeerd worden over het beheren van deze complicaties en dat zij ondersteuning zoeken indien nodig. Professionele hulp en deelname aan steungroepen kunnen ook een waardevolle rol spelen in het omgaan met de psychosociale effecten van de aandoening.

Toegenomen medicatiegebruik
Het gebruik van indometacine kan leiden tot een verhoogd medicatiegebruik, wat op zijn beurt kan resulteren in andere gezondheidsproblemen. Patiënten moeten zich bewust zijn van de risico's van afhankelijkheid en de noodzaak om hun medicatie onder begeleiding van een arts te beheren. Dit benadrukt het belang van een multidisciplinaire benadering waarbij neurologen, huisartsen en eventueel psychologen samenwerken om de algehele zorg voor patiënten te optimaliseren.

Preventie

Preventie van hemicrania continua richt zich vooral op het effectief beheren van de aandoening en het voorkomen van exacerbatie van symptomen. Het naleven van een voorgeschreven behandelplan en regelmatige opvolging bij een arts kunnen helpen om de aandoening onder controle te houden en complicaties te voorkomen.

Levensstijlaanpassingen
Levensstijlaanpassingen kunnen ook een belangrijke rol spelen bij de preventie van aanvallen. Dit kan inhouden: stressmanagementtechnieken, zoals meditatie of yoga, om de algehele stressniveaus te verlagen. Regelmatige lichaamsbeweging bevordert niet alleen de algehele gezondheid, maar kan ook bijdragen aan een vermindering van de frequentie van hoofdpijnaanvallen. Het handhaven van een gezond voedingspatroon dat rijk is aan voedingsstoffen, kan verder bijdragen aan een betere algehele gezondheid en minder hoofdpijn.

Bewustwording van triggers
Het identificeren en vermijden van triggers die hoofdpijnaanvallen kunnen uitlokken, is eveneens cruciaal. Dit kan variëren van voedingsmiddelen tot omgevingsfactoren. Patiënten moeten worden aangemoedigd om een hoofdpijndagboek bij te houden, zodat ze hun triggers beter begrijpen en hun behandeling dienovereenkomstig kunnen aanpassen. Educatie over mogelijke triggers kan patiënten helpen bij het maken van weloverwogen keuzes in hun dagelijks leven en kan een positieve impact hebben op hun algehele welzijn.

Ondersteuning en opvolging
Regelmatige opvolging bij een arts is essentieel voor het management van hemicrania continua. Tijdens deze afspraken kunnen patiënten hun symptomen en de effectiviteit van hun behandelplan bespreken. Dit biedt ook een kans voor artsen om eventuele aanpassingen aan de behandeling te overwegen, inclusief de mogelijkheid van aanvullende therapieën of medicatie. Het creëren van een ondersteunende omgeving waarin patiënten zich vrij voelen om hun ervaringen te delen, kan het beheer van de aandoening verder verbeteren.

Lees verder

• Eenzijdige hoofdpijn: Oorzaken van hoofdpijn aan één zijde