Hemicrania continua: Constante eenzijdige hoofdpijn

Hemicrania continua is een vorm van hoofdpijn zonder bekende oorzaak en risicofactoren anno oktober 2020. De patiënt (meestal een vrouw) ervaart constante, eenzijdige hoofdpijn met ook dagelijks nog een verergering van deze symptomen (exacerbaties). Tijdens deze exacerbaties verschijnen ook andere symptomen, zoals onder andere een verstopte neus, een overgevoeligheid voor licht en braken. Dankzij een juiste diagnose is het mogelijk om hemicrania continua goed te behandelen en daarom patiënten te helpen hun dagelijkse pijn onder controle te houden. Dankzij een medicamenteuze behandeling is het mogelijk om de meeste patiënten vrijwel volledig te bevrijden van de pijn.

• Epidemiologie
• Oorzaken van hemicrania continua
• Risicofactoren
• Symptomen: Constante eenzijdige hoofdpijn
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Hemicrania continua is een zeldzame vorm van hoofdpijn die vaker voorkomt bij vrouwen. De incidentie en prevalentie van hemicrania continua is onbekend (The Migraine Trust, 2018). De aandoening begint meestal op volwassen leeftijd, maar ook kinderen vanaf vijf jaar en zestigplussers zijn mogelijk aangetast.

Oorzaken van hemicrania continua

Hemicrania continua is een primaire vorm van hoofdpijn. Dit houdt in dat de arts een onderliggende organische oorzaak zorgvuldig heeft uitgesloten. De oorzaak van dit syndroom is niet bekend anno oktober 2020. Het is evenmin duidelijk of een genetisch element een rol speelt, wat bijvoorbeeld wel het geval is bij migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn).

Risicofactoren

Risicofactoren voor hemicrania continua omvatten leeftijd, geslacht (vrouwen worden vaker getroffen), en een geschiedenis van andere vormen van hoofdpijn zoals migraine. Er zijn geen duidelijke omgevingsfactoren of levensstijlkeuzes die de aandoening direct veroorzaken.

Symptomen: Constante eenzijdige hoofdpijn

De patiënt heeft een constante, eenzijdige hoofdpijn en/of pijn aan het gezicht gedurende de hele dag. De kant van de pijn blijft steeds hetzelfde. Daarnaast ervaart de patiënt aanvallen van vaak nog ernstigere kloppende, schietende of stekende pijn. Deze ‘exacerbaties’ (verergering van de symptomen) houden volgens Migrainetrust.org twintig minuten aan en verschijnen gemiddeld drie tot vijf keer per dag.

Bijkomende symptomen
De patiënt heeft bovendien bijkomende symptomen die aan dezelfde kant als de pijn van de hoofdpijn verschijnen:

• een afhangend ooglid (ptosis)
• een gevoel van volheid in het oor
• een gezwollen ooglid
• een loopneus
• een nauwere pupil (miosis)
• een tranend oog
• een verstopte neus
• een verwijde pupil (mydriasis)
• roodheid van het oog

Ook ervaart de patiënt andere symptomen zoals concentratieproblemen, prikkelbaarheid, rusteloosheid, zweten, een overgevoeligheid voor licht (fotofobie) of geluid (fonofobie), misselijkheid en braken.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van hemicrania continua omvatten een constante, eenzijdige hoofdpijn die kan verergeren met perioden van ernstige pijn. De pijn kan gepaard gaan met andere symptomen zoals misselijkheid, gevoeligheid voor licht, en tranende ogen. Aanhoudende hoofdpijn die niet reageert op gangbare behandelingen moet verder onderzocht worden.

Diagnose en onderzoeken

Het is voor de arts niet altijd eenvoudig om een onderscheid te maken tussen hemicrania continua en andere soorten hoofdpijn. Daarnaast ervaren patiënten soms verschillende soorten hoofdpijn op verschillende momenten in hun leven om verschillende redenen. Het is bijgevolg mogelijk dat een patiënt met hemicrania continua eveneens kampt met migraine. De diagnose is gebaseerd op een medische geschiedenis, een neurologisch onderzoek en de positieve verbetering op het medicijn indometacine. Het is belangrijk dat de patiënt dit medicijn onder toezicht van een arts neemt. Het geneesmiddel is namelijk niet geïndiceerd voor bepaalde maagaandoeningen en ook is voorzichtigheid geboden bij andere patiënten. Soms opteert de arts om nog verdere beeldvormende onderzoeken van het hoofd uit te voeren, zoals een CT-scan, omdat hij zeker wil zijn dat de geassocieerde symptomen niet te wijten zijn aan een andere neurologische aandoening of een tumor.

De patiënt houdt best een hoofdpijndagboek bij zodat de arts belangrijke en accurate informatie over de hoofdpijn te weten komt. Hierin vermeldt de patiënt:

• bijkomende symptomen
• de datum en het tijdstip waarop de pijnklachten begonnen en ook verergerd zijn
• de duur van de opflakkeringen
• de frequentie van de opflakkeringen
• de locatie van de pijn

De symptomen moeten minimaal drie maanden aanwezig zijn alvorens de arts de diagnose kan stellen van hemicrania continua.

Behandeling

Kenmerkend aan hemicrania continua is dat de aandoening zeer goed reageert op de behandeling van het medicijn dat indometacine. Dit is een niet-steroïde anti-inflammatoir geneesmiddel (NSAID). De positieve en meestal snelle reactie op dit medicijn is bovendien een essentieel criterium voor de diagnose. Een veel voorkomende bijwerking van het medicijn is irritatie van de bekleding van de maag en het spijsverteringskanaal. Patiënten moeten bijgevolg mogelijk medicijnen gebruiken om de maag minder zuur te maken. Tricyclische antidepressiva, zoals amitriptyline, voorkomen ook deze vorm van hoofdpijn.

Prognose

De prognose voor hemicrania continua is over het algemeen goed, vooral bij een adequate respons op indomethacine. Veel patiënten ervaren significante verlichting van symptomen met de juiste behandeling. De aandoening kan chronisch zijn, maar behandeling helpt vaak om de symptomen onder controle te houden.

Complicaties

Complicaties van hemicrania continua kunnen voortkomen uit de langdurige pijn en het gebruik van medicatie. Bijwerkingen van indomethacine kunnen gastro-intestinale problemen of nierproblemen omvatten. Aanhoudende hoofdpijn kan ook invloed hebben op de kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren.

Preventie

Preventie van hemicrania continua richt zich vooral op het effectief beheren van de aandoening en het voorkomen van exacerbatie van symptomen. Het naleven van een voorgeschreven behandelplan en regelmatige follow-up bij een arts kunnen helpen om de aandoening onder controle te houden en complicaties te voorkomen.

Lees verder

• Eenzijdige hoofdpijn: Oorzaken van hoofdpijn aan één zijde