Hemicrania continua: symptomen, oorzaak en behandeling

Hemicrania continua wordt gekenmerkt door een continue hoofdpijn aan één kant van het hoofd van wisselende of fluctuerende intensiteit. Je hebt bij hemicrania continua dagelijks last van hoofdpijn aan een kant van het hoofd. Tijdens deze exacerbaties treden ook andere symptomen op, zoals een verstopte neus, overgevoeligheid voor licht, rode ogen, misselijkheid en braken. de oorzaak van hemicrania continua is anno 2024 onbekend, maar er wel factoren bekend die de hoofdpijn kunnen uitlokken. Hemicrania continua komt vaker voor bij vrouwen. De aandoening begint meestal in de volwassenheid, maar kinderen kunnen er ook last van krijgen. Het medicijn indomethacine zorgt voor een snelle verlichting van de klachten. Hemicrania continua reageert veelal niet goed op andere medicijnen die worden gebruikt om hoofdpijnklachten tegen te gaan.

• Wat is hemicrania continua?
• Wie krijgt deze vorm van hoofdpijn?
• Symptomen hemicrania continua
• Hoofdpijn links of rechts
• Bijkomende symptomen
• Kenmerk (test)
• Oorzaak hemicrania continua
• Oorzaak niet bekend
• Uitlokkende factoren
• Hoofdpijndagboek
• Diagnose hemicrania continua
• Omschrijving
• Diagnostische criteria
• Behandeling
• Indomethacine
• Andere medicijnen
• Prognose en beloop

Wat is hemicrania continua?

Hemicrania continua is een chronische en hardnekkige vorm van hoofdpijn gekenmerkt door continue hoofdpijn die varieert in ernst, altijd optreedt aan dezelfde zijde van het gezicht en hoofd, en gepaard gaat met andere symptomen. Je hebt bij deze vorm van hoofdpijn elke dag last van hoofdpijn, ofschoon de ernst van de klachten kan variëren, maar de hoofdpijnklachten zijn nooit helemaal weg. Er zijn periodes waarbij de hoofdpijnklachten verergeren en er kunnen ook korte periodes optreden waarbij je heftige steken aan één kant van het hoofd voelt.

Wie krijgt deze vorm van hoofdpijn?

Hoeveel mensen kampen met hemicrania continua is anno 2024 onbekend. De aandoening komt vaker voor bij vrouwen. De aandoening begint meestal op volwassen leeftijd, maar het kan ook aanvangen bij (jonge) kinderen of ouderen.

Symptomen hemicrania continua

Hoofdpijn links of rechts

Hemicrania continua wordt gekenmerkt door een continue halfzijdige hoofdpijn, ofwel in de linkerkant ofwel in de rechterkant van het hoofd, van fluctuerende intensiteit. Vaak is de pijn gelokaliseerd aan de zijkant van het hoofd, bij de slaap, in het voorhoofd of rond het oog. Soms zit de hoofdpijn op andere plekken en de pijn kan uitstralen naar nek of schouders. De hoofdpijn wisselt meestal niet van kant.

Bijkomende symptomen

Hemicrania continua kan gepaard gaan met de volgende bijkomende klachten en symptomen:

• hangende oogleden;
• wijdere of juiste nauwere pupillen;
  Hemicrania continua kan gepaard gaan met rode ogen / Bron: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
• waterige ogen of tranende ogen;
• een gevoel van volheid in het oor;
• rode ogen;
• gezwollen oogleden;
• loopneus / verstopte neus;
• niet goed tegen licht of geluid kunnen;
• een verwijde pupil (mydriasis)
• soms misselijkheid en braken.

Kenmerk (test)

Het kenmerk van dit syndroom is de absolute positieve respons op behandeling met het medicijn indomethacine.

Oorzaak hemicrania continua

Oorzaak niet bekend

De oorzaak van hemicrania continua is anno 2024 niet bekend. Het is niet duidelijk of er een genetisch component aanwezig is. Mogelijk speelt overprikkeling van de vijfde hersenzenuw een rol bij het ontstaan van hemicrania continua. Het is echter niet precies bekend waardoor deze overprikkeling ontstaat.

Uitlokkende factoren

Er zijn factoren die kunnen zorgen voor verergering van de klachten, zoals:

• intensief sporten;
• stress en spanning;
• ontspanning na een periode van stress;
• slaapgebrek;
• hormonale veranderingen bij vrouwen; en
• (soms) het drinken van alcohol.

Hoofdpijndagboek

Het bijhouden van een hoofdpijndagboek is belangrijk, aangezien de (huis)arts op deze manier kan beschikken over nauwkeurige informatie over de hoofdpijn ten behoeve van de diagnose. Maar het kan ook handig zijn om te bekijken hoe je reageert op medische behandelingen. In een hoofdpijndagboek kun je onder meer de volgende informatie bijhouden:

• De locatie van de pijn.
• Wanneer er een verergering of verbetering van de pijn optreedt.
• Hoe vaak de exacerbaties hebben plaatsgevonden.
• Hoe lang de exacerbaties duren.
• Of er andere symptomen zijn tijdens een aanval, zoals waterig ogen, roodheid van het oog, verstopte neus, loopneus, ziek zijn en gevoeligheid voor licht, geluid, geur en beweging.

Diagnose hemicrania continua

Hieronder staan de huidige diagnostische criteria voor deze aandoening, zoals is te vinden in de International Classification of Headache Disorders (tweede editie 2004):

Omschrijving

Omschrijving: aanhoudende hoofdpijn welke heel goed reageert op het medicijn indomethacine

Diagnostische criteria

A. De hoofdpijn moet meer dan 3 maanden aanwezig zijn
B. De volgende kenmerken moeten allemaal aanwezig zijn:

• unilaterale pijn waarbij de hoofdpijn niet van kant wisselt;
• de pijn is dagelijks en continu aanwezig, zonder pijnvrije periodes;
• matige intensiteit, maar met exacerbaties van ernstige pijn.

C. Ten minste een van de volgende autonome functies treden op tijdens periodes van verergering en aan dezelfde kant waar de pijn aanwezig is:

• rode of tranende ogen;
• verstopte neus en/of loopneus;
• ipsilaterale (aan dezelfde zijde) miosis en/of ptosis (nauwere pupillen en/of laagstand van het bovenooglid).

D. Volledige respons op therapeutische doses indomethacine
E. De hoofdpijn kan niet toegeschreven worden aan een andere aandoening

Behandeling

Indomethacine

Indomethacine zorgt voor een snelle verlichting van de symptomen. Behandeling met indometacine 50-300mg per dag; vaak vindt er een opbouw plaats. Contole is nodig na 2 weken, waarbij de diagnose vervalt wanneer er geen respons is op indometacine. Behandelingsduur van ten minste drie maanden. Vaak verdwijnen de klachten grotendeels of helemaal. Gastro-intestinale klachten die kunnen optreden als bijwerking van indometacine, kunnen behandeld worden met ranitidine 2dd150mg, een maagbeschermer.

Andere medicijnen

Hemicrania continua reageert dikwijls niet goed op andere medicijnen die worden gebruikt om hoofdpijnklachten tegen te gaan, zoals paracetamol, aspirine, ibuprofen, diclofenac of naproxen. Wanneer het middel indomethacine niet goed verdragen wordt, kan bij volwassenen celecoxib mogelijk uitkomst bieden. Met kinderen is hier nog weinig ervaring mee opgedaan. Een enkele keer kunnen de medicijnen topiramaat of amytriptiline uitkomst bieden.

Prognose en beloop

De hoofdpijn gaat nooit helemaal weg. De pijn wordt normaal gesproken ervaren als mild tot matig in intensiteit, maar soms vinden er exacerbaties plaats. Dan zijn de hoofdpijnklachten gedurende enkele uren of dagen erger. Soms kun je dan ook gedurende korte tijd heftige steken ervaren.

Lees verder

• Stekende hoofdpijn: oorzaak van steken in het hoofd
• Hoofdpijn bij kinderen: oorzaken van hoofdpijn bij een kind
• Wat te doen bij 'gewone' hoofdpijn of spanningshoofdpijn?
• Hoofdpijn aan voorhoofd: oorzaken van pijn aan voorhoofd
• Migraine: symptomen, oorzaken, behandeling en complicaties