Netelroos: Mogelijke oorzaken, symptomen en behandelingen

Netelroos wordt in medische terminologie urticaria genoemd en is een huidreactie die in de meeste gevallen ontstaat door allergische prikkels. Deze aandoening kan zich echter ook manifesteren ten gevolge van een niet-allergische prikkel. Welke factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van netelroos en wat zijn de symptomen van deze huidreactie? Is netelroos of urticaria hetzelfde als het hebben van galbulten, gordelroos en angio-oedeem? Is deze aandoening besmettelijk en welke behandelingen zijn er mogelijk om deze huidaandoening te bestrijden?

• Het verband tussen netelroos, galbulten en angio-oedeem
• Netelroos en gordelroos zijn twee verschillende aandoeningen
• Hoe wordt netelroos vastgesteld?
• De rol van histamine bij het ontstaan van netelroos
• Mogelijke oorzaken van urticaria
• Allergische prikkels
• Niet-allergische prikkels
• Andere mogelijke oorzaken
• Oorzaak onbekend
• De klachten en symptomen van netelroos
• De uitingsvormen van de huiduitslag
• Mogelijke lichamelijke verschijnselen
• Kan netelroos gevaarlijk zijn?
• Is netelroos besmettelijk?
• Welke behandelingen zijn er mogelijk?
• Antihistaminica
• Prednison stootkuur
• Omalizumab

Het verband tussen netelroos, galbulten en angio-oedeem

Netelroos wordt ook wel aangeduid met de term urticaria en wordt al dan niet veroorzaakt door allergische prikkels. Een huidreactie die mogelijk ontstaat als gevolg van de prikkels is de vorming van rode, jeukende plekken op de huid, doordat de kleine haarvaten in de huid zich verwijden als reactie op de prikkel. Dit stadium wordt aangeduid met de rode fase. Vervolgens kan er vocht in het geïrriteerde weefsel terechtkomen, waardoor dit zal opzwellen en bleek zal worden. Dit stadium noemen we de witte fase. Deze witte, gezwollen plekken op de huid worden galbulten genoemd. Galbulten zijn dus een mogelijk symptoom van netelroos en duiden niet op de aandoening zelf. Met de term angio-oedeem, wat letterlijk vertaald bloedvatzwelling betekent, is er sprake van een zwelling van de huid door een kleine lekkage in een bloedvat. Angio-oedeem komt vaak voor bij netelroos, maar dit symptoom kan ook voorkomen zonder dat er sprake is van netelroos. Angio-oedeem is net als het hebben van galbulten een mogelijk symptoom van urticaria.

Netelroos en gordelroos zijn twee verschillende aandoeningen

Sommige mensen verwarren netelroos met gordelroos. Dit zijn echter twee verschillende huidaandoeningen en hebben helemaal niets met elkaar maken. Gordelroos is namelijk een virale infectie.

Hoe wordt netelroos vastgesteld?

Netelroos is vrij eenvoudig te herkennen door artsen. De afwijkingen in de huid in combinatie met jouw verhaal en bevindingen, zullen bij de arts al snel doen vermoeden dat er sprake is van urticaria. Vanwege de vele mogelijke oorzaken van netelroos, is het doen van een test alleen zinvol als er een sterk vermoeden is waar de klachten vandaan komen. Helaas is dit vermoeden er in de meeste gevallen niet.

De rol van histamine bij het ontstaan van netelroos

Histamine is een lichaamseigen stof die is opgeslagen in zogenaamde mestcellen. Deze cellen liggen onder andere in de huid. De histamine wordt vrijgemaakt bij allergische reacties. De gevolgen zijn onder meer het verwijden van de bloedvaten (rode fase), waardoor er een bleek uitziende vochtophoping kan ontstaan (witte fase).

Mogelijke oorzaken van urticaria

Er is geen eenduidig antwoord te geven op de vraag wat netelroos nu precies veroorzaakt. We kunnen wel een onderscheid maken in mogelijke middelen of factoren die deze huidreactie kunnen uitlokken.

Allergische prikkels

Netelroos kan ontstaan als een allergische reactie op onder andere:

• Voedingsproducten, zoals noten, eieren, schaal- en schelpdieren, chocolade en fruit
• Insectenbeten of -steken, zoals een muggenbeet, bijensteek of een wespensteek
• Ingeademde producten, zoals huidschilfers van dieren of oplosmiddelen
• Medicatie, waaronder penicilline en insuline

Bij een allergische reactie wordt de antistof immuunglobuline van klasse E, afgekort IgE, afgegeven en deze bindt zich vervolgens aan de mestcellen. Dit proces speelt een belangrijke rol bij het afweermechanisme en houdt parasitaire indringers buiten ons lichaam.

Niet-allergische prikkels

In de meeste gevallen wordt netelroos veroorzaakt door allergische prikkels, maar dit hoeft niet per se. Voorbeelden van niet-allergische prikkels zijn:

• Kunstmatige toevoegingen, zoals kleur-, geur- en smaakstoffen aan etenswaren (E-nummers)
• Huidcontact met al dan niet chemische stoffen
• Medicatie, voornamelijk pijnstillers
• Een snelle overgang van warm naar koud
• Het optreden van een acute infectie
• Fysieke inspanning

Ook niet-allergische prikkels kunnen het vrijkomen van de neurotransmitter histamine veroorzaken.

Andere mogelijke oorzaken

Bij sommige ziekten kan urticaria een bijverschijnsel zijn. Zo kunnen mensen met bepaalde auto-immuunziekten of stofwisselingsziekten last krijgen van netelroos. Ook stoornissen in de hormonale balans kunnen urticaria als gevolg hebben.

Oorzaak onbekend

De bovengenoemde mogelijke oorzaken omvatten niet álle mogelijke oorzaken. In minder dan 50% van de gevallen van urticaria wordt daadwerkelijk vastgesteld wat de veroorzakende factor is. De bevindingen van de patiënt spelen bij deze aandoening een grotere rol dan allergie- en huidtesten. Dit heeft te maken met de talloze mogelijke factoren die deze huidreactie kunnen uitlokken.

De klachten en symptomen van netelroos

Netelroos gaat gepaard met huiduitslag. De huiduitslag ziet er niet altijd hetzelfde uit. Naast zichtbare veranderingen in de huid kan er ook sprake zijn van andere klachten.

De uitingsvormen van de huiduitslag

De huiduitslag die je krijgt als gevolg van urticaria kan verschillende vormen aannemen. Zo kunnen er in de eerste instantie, in de beginfase slechts sprake zijn van kleine rode bultjes die irriteren. Dit kunnen bleke verdikkingen worden, wanneer er onder de huid vocht ophoopt. Deze ophopingen kunnen met elkaar samenvloeien, waardoor er mogelijk grote plakkaten op de huid ontstaan. Dit hoeft echter niet het geval te zijn. Ook is het mogelijk dat, wanneer er wel plakkaten vormen op de huid, deze een dieprode rand hebben.

Mogelijke lichamelijke verschijnselen

Het is mogelijk dat je last krijgt van andere symptomen dan huiduitslag. Wanneer je een uitgebreidere vorm hebt van deze aandoening, kunnen er klachten als misselijkheid, diarree, hoofdpijn en algehele malaise optreden. Inwendige klachten komen in verreweg de meeste gevallen niet voor.

Kan netelroos gevaarlijk zijn?

De meeste gevallen van urticaria zijn uitermate vervelend, maar niet gevaarlijk. In het overgrote deel van de netelroosgevallen zullen de klachten vanzelf afnemen en uiteindelijk verdwijnen. Dit proces zal doorgaans één à twee weken in beslag nemen. Zeker wanneer de patiënt erachter komt welke prikkels bij hem de huidreactie veroorzaken, kan hij hiernaar handelen, waardoor de klachten vrij snel zullen verminderen. In gevallen waar geen duidelijkheid bestaat over de oorzaak en de patiënt onbedoeld blijvend wordt blootgesteld aan de uitlokkende prikkel, dan kunnen de klachten chronisch worden. Bij netelroos spreken we van chronisch als de klachten langer dan zes weken aanhouden. Bij extreme verschijnselen als ademhalingsproblemen, zwellingen in de mond of op de tong en hevige koorts kan netelroos wel degelijk gevaarlijk zijn. Neem daarom bij een van deze symptomen direct contact op met je huisarts. Dergelijke verschijnselen kunnen een voorbode zijn van een anafylactische shock, die een spoedbehandeling vereist.

Is netelroos besmettelijk?

Je huid kan bij deze aandoening behoorlijk zijn aangedaan en deze kan er heftig uitzien, maar de aandoening ontstaat door een reactie van je lichaam van binnenuit. Er is geen sprake van bacteriën en dergelijken die overgedragen zouden kunnen worden. Netelroos is dus niet besmettelijk.

Welke behandelingen zijn er mogelijk?

Aanvankelijk zal de arts bij netelroos samen met jou proberen te achterhalen wat bij jou de oorzaak van deze huidreactie is.

Antihistaminica

Als de klachten erg hinderlijk zijn, kan de arts ervoor kiezen om een klassieke antihistaminicum voor te schijven, zodat de allergische reactie wordt onderdrukt. Deze dient de patiënt oraal in te nemen, waarna de werking van de histamine wordt geblokkeerd. Er zal enkele weken worden aangekeken hoe het lichaam op deze medicijnen reageert, alvorens er wordt besloten al dan niet over te schakelen naar een andere behandelmethode. Nadelige bijwerkingen van dit type antihistaminica zijn dat je er nogal slaperig en suf van kunt worden. Ook een droge mond komt voor bij gebruik van dit type medicatie. Voorbeelden van antihistaminica zijn desloratadine, levocetirizine en loratadine.

Prednison stootkuur

Bij situaties waarin er een hardnekkige vorm van netelroos is en antihistaminica niet of weinig effectief blijken, kan er gekozen worden voor andere methoden. Zo kan de arts ervoor kiezen om een stootkuur prednison voor te schrijven. Prednison remt ontstekingsreacties van het lichaam af en wordt voornamelijk ingezet bij aandoeningen en ziekten waarbij er sprake is van een overgevoeligheidsreactie. Een stootkuur is een kortdurende kuur van enkele dagen tot een maximum van twee weken, waarbij dagelijks 20 tot 80 milligram van dit medicijn wordt ingenomen. Vanwege nare mogelijke bijwerkingen als een lagere weerstand, stemmingswisselingen, spierkrampen en slaapproblemen, zal vrijwel altijd voor een kortdurende behandeling met dit medicijn worden gekozen. Ook kan het lichaam bij langdurig gebruik gewend raken aan de werkzame stoffen, waardoor de werking drastisch vermindert, maar de bijwerkingen blijven bestaan.

Omalizumab

Ook kan er onderhuids door middel van een injectie het medicijn Omalizumab worden ingebracht, waardoor sommige afweerstoffen in het lichaam worden onderdrukt, met een vermindering van de galbulten tot gevolg. Nadelige effecten van een dergelijke behandeling is dat bijwerkingen als misselijkheid en hoofdpijn kunnen voorkomen. De injecties zullen elke twee tot vier weken worden toegediend door de arts. Binnen drie à vier maanden zal, als dit medicijn aanslaat, de netelroos verminderen en uiteindelijk verdwijnen. Uitwendige medicijnen als zalf en crème werken niet tegen netelroos.