Vici-syndroom: Ernstige aandoening met veel afwijkingen

Het Vici-syndroom is een zeldzame, erfelijke aandoening die al op jonge leeftijd meerdere lichaamsdelen aantast, waaronder de hersenen, het immuunsysteem, het hart, de huid, en de ogen. Soms zijn ook andere organen betrokken. De aandoening wordt veroorzaakt door een genetische mutatie en heeft een progressief karakter. De behandeling richt zich voornamelijk op het ondersteunen van symptomen. De vooruitzichten zijn doorgaans slecht. Het Vici-syndroom werd voor het eerst beschreven in de medische literatuur door de artsen Dionisi en Vici en hun collega's in 1988.

• Synoniemen van het Vici-syndroom
• Epidemiologie
• Prevalentie en incidentie
• Geografische verdeling
• Leeftijd en geslacht
• Familiaire clustering
• Mechanisme
• Genetische basis
• Betrokken systemen
• Pathofysiologische veranderingen
• Oorzaken: Genetische mutatie in EPG5
• Genetische veranderingen
• Overervingspatroon
• Risicofactoren
• Consanguïniteit
• Familiegeschiedenis
• Genetische dragerschap
• Risicogroepen
• Consanguïne families
• Populaties met een hoge mate van consanguïniteit
• Families met een eerder geval
• Symptomen
• Gezicht
• Hart
• Hersenen
• Huid en haar
• Immuunsysteem
• Ogen
• Andere symptomen
• Alarmsymptomen
• Neurologische symptomen
• Immunologische afwijkingen
• Gegeneraliseerde afwijkingen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van multisystemische aandoening
• Prognose van progressieve ziekte
• Complicaties
• Preventie en erfelijkheidsadvies
• Genetisch advies
• Prenatale diagnostiek
• Bewustwording en educatie
• Praktische tips voor het omgaan met Vici-syndroom
• Zorg voor voldoende medische opvolging
• Pas je voedingspatroon aan
• Ondersteuning bij cognitieve uitdagingen
• Zorg voor spierversterking en mobiliteit
• Maak gebruik van hulpmiddelen voor het dagelijks leven
• Zoek steun bij anderen
• Blijf geïnformeerd over medische vooruitgang
• Misvattingen rond Vici-syndroom
• De gedachte dat het Vici-syndroom alleen invloed heeft op de motorische functies
• De overtuiging dat Vici-syndroom altijd vroegtijdig leidt tot overlijden
• De gedachte dat het Vici-syndroom geen invloed heeft op de cognitieve ontwikkeling
• De misvatting dat er geen behandeling voor het Vici-syndroom is
• De overtuiging dat het Vici-syndroom altijd gepaard gaat met ernstige visuele problemen
• De gedachte dat het Vici-syndroom niet geassocieerd is met immuunproblemen
• De veronderstelling dat Vici-syndroom altijd gepaard gaat met een hoge bloeddruk

Synoniemen van het Vici-syndroom

• Andere benamingen voor deze aandoening zijn:
• afwezig corpus callosum cataract immunodeficiëntie
• corpus callosum agenesis-cataract-immunodeficiency syndrome
• Dionisi Vici Sabetta Gambarara-syndroom
• Dionisi-Vici-Sabetta-Gambarara-syndroom
• immunodeficiëntie met gespleten lip / gehemelte, cataract, hypopigmentatie en afwezig corpus callosum

Epidemiologie

De epidemiologie van het Vici-syndroom biedt belangrijke inzichten in de prevalentie, incidentie en geografische verdeling van deze zeldzame aandoening. Dit syndroom, dat autosomaal recessief wordt overgeërfd, is wereldwijd gedocumenteerd maar blijft uiterst zeldzaam.

Prevalentie en incidentie

Het Vici-syndroom wordt beschouwd als een zeldzame aandoening, met slechts enkele tientallen gevallen gerapporteerd in de medische literatuur. De exacte prevalentie is onbekend vanwege de zeldzaamheid en de mogelijk beperkte herkenning in minder ontwikkelde gezondheidszorgsystemen.

Geografische verdeling

Er zijn geen aanwijzingen dat het Vici-syndroom vaker voorkomt in specifieke geografische regio’s. De gemelde gevallen zijn verspreid over verschillende continenten, wat wijst op een universele verdeling van de genetische mutaties die deze aandoening veroorzaken.

Leeftijd en geslacht

Het Vici-syndroom wordt meestal gediagnosticeerd in de vroege kindertijd. Er zijn geen duidelijke verschillen in prevalentie tussen jongens en meisjes, wat overeenkomt met het autosomaal recessieve overervingspatroon.

Familiaire clustering

Vanwege de autosomaal recessieve aard van het Vici-syndroom is er een verhoogd risico binnen consanguïne families. Familiaire clustering is waargenomen in meerdere gerapporteerde gevallen, wat het belang benadrukt van genetisch advies voor risicogroepen.

Mechanisme

Het mechanisme van het Vici-syndroom is complex en wordt gekenmerkt door mutaties in het EPG5-gen, dat een cruciale rol speelt in autofagie, een essentieel cellulair proces.

Genetische basis

Mutaties in het EPG5-gen leiden tot disfunctie van autofagie, wat resulteert in een opeenhoping van beschadigde organellen en eiwitten binnen cellen. Deze ophoping veroorzaakt progressieve celschade, vooral in organen met een hoge metabole activiteit.

Betrokken systemen

Het Vici-syndroom heeft een multisysteemkarakter. De belangrijkste getroffen systemen zijn het zenuwstelsel, immuunsysteem, en skeletspieren. Deze wijdverspreide betrokkenheid verklaart de diversiteit aan klinische symptomen.

Pathofysiologische veranderingen

De disfunctie van autofagie leidt tot verstoringen in celhomeostase, verhoogde oxidatieve stress en ontstekingsprocessen. Deze veranderingen spelen een sleutelrol in de progressieve verslechtering die kenmerkend is voor het Vici-syndroom.

Oorzaken: Genetische mutatie in EPG5

Genetische veranderingen

Mutaties in het EPG5-gen veroorzaken het Vici-syndroom. Dit gen codeert voor een eiwit dat essentieel is voor autofagie, een proces waarbij cellen beschadigde of overtollige componenten afbreken en hergebruiken. Autofagie is ook cruciaal voor de immuunrespons tegen pathogenen zoals bacteriën en virussen. Bij mutaties in het EPG5-gen ontstaan defecte EPG5-eiwitten die niet correct functioneren. Dit leidt tot een verminderde immuunrespons en defecten in het autofagieproces, hoewel anno augustus 2024 de exacte rol van het autofagieprobleem bij het ontstaan van de symptomen van het Vici-syndroom nog niet volledig is begrepen.

Overervingspatroon

Het Vici-syndroom erft autosomaal recessief over. Dit betekent dat een patiënt de mutatie in beide kopieën van het EPG5-gen moet hebben om de ziekte te ontwikkelen. De ouders van een aangedane persoon zijn vaak dragers van één enkele mutatie, maar vertonen zelf geen symptomen van de aandoening.

Risicofactoren

De risicofactoren voor het Vici-syndroom zijn vooral gerelateerd aan genetische en familiale aspecten.

Consanguïniteit

Consanguïne relaties verhogen het risico op het doorgeven van recessieve mutaties in het EPG5-gen. Dit is een belangrijke risicofactor bij families waar deze aandoening eerder is voorgekomen.

Familiegeschiedenis

Een bekende familiegeschiedenis van het Vici-syndroom of andere autosomaal recessieve aandoeningen vergroot het risico voor toekomstige nakomelingen.

Genetische dragerschap

Het identificeren van genetische dragers van EPG5-mutaties door middel van genetisch advies is cruciaal voor het inschatten van het risico binnen families.

Risicogroepen

Er zijn specifieke risicogroepen die meer kans lopen om kinderen met het Vici-syndroom te krijgen.

Consanguïne families

Families waarbinnen consanguïne huwelijken plaatsvinden hebben een verhoogd risico, vooral als dragerschap van het EPG5-gen wijdverspreid is.

Populaties met een hoge mate van consanguïniteit

In bepaalde geografische regio’s en culturen waar consanguïne huwelijken gebruikelijk zijn, is het risico op het Vici-syndroom verhoogd.

Families met een eerder geval

Familieleden van eerder gediagnosticeerde patiënten vormen een belangrijke risicogroep en kunnen baat hebben bij genetisch advies.

Symptomen

Het Vici-syndroom veroorzaakt een breed scala aan symptomen die verschillende lichaamsdelen aantasten.

Gezicht

Baby’s en jonge kinderen met het Vici-syndroom vertonen vaak afwijkingen aan het gezicht en problemen met gezichtsstructuren, zoals:

• Een opening in de bovenlip (gespleten lip) met of zonder een opening in het gehemelte (gespleten gehemelte) of andere ongewone gelaatstrekken.
• Gehoorverlies door afwijkingen van het binnenoor (sensorineuraal gehoorverlies).
• Laag aangezette oren.
• Micrognathie (een kleine onderkaak).

Hart

Bij kinderen met het Vici-syndroom komt vaak de mogelijk levensbedreigende hartaandoening cardiomyopathie voor. Deze progressieve aandoening maakt het voor het hart moeilijk om bloed efficiënt te pompen. Sommige getroffen kinderen hebben ook aangeboren hartafwijkingen zoals linkerventrikelhypertrofie.

Hersenen

Een belangrijke hersenafwijking bij het Vici-syndroom is agenesis van het corpus callosum, waarbij het weefsel dat de linker- en rechterhersenhelft verbindt, niet goed ontwikkelt. Deze afwijking ontstaat vroeg tijdens de zwangerschap. Andere hersenafwijkingen die soms optreden, zijn onderontwikkeling van de pons (pontine hypoplasie) en verminderde productie van myeline, een vetachtige stof die zenuwcellen bedekt en beschermt. Naast problemen met de hersenontwikkeling treedt in de loop van de tijd vaak afbraak (degeneratie) van hersenweefsel op, wat leidt tot microcefalie (een abnormaal kleine hoofdomvang). Deze hersenproblemen dragen bij aan een ernstige ontwikkelingsachterstand en hypotonie (een lage spierspanning). De meeste patiënten ontwikkelen nooit de vaardigheden om te zitten, lopen of praten. Daarnaast kunnen patiënten last hebben van epileptische aanvallen en andere neurologische problemen.

Huid en haar

De huid en het haar van mensen met het Vici-syndroom zijn vaak lichter van kleur dan die van familieleden of andere mensen met een vergelijkbare etnische achtergrond. Dit verschijnsel staat bekend als hypopigmentatie.

Immuunsysteem

Patiënten met het Vici-syndroom hebben een verzwakt immuunsysteem, wat leidt tot terugkerende en soms levensbedreigende infecties. Luchtweginfecties zijn het meest voorkomend, maar maag- en darminfecties en urineweginfecties komen ook vaak voor.

Ogen

Het Vici-syndroom veroorzaakt verschillende oogproblemen, waaronder vertroebeling van de ooglenzen (cataract). Andere oogproblemen zijn onder andere:

• Albinisme (afwijkingen aan ogen, huid en haar).
• Hypopigmentatie van de fundus (binnenkant van het oog).
• Afwijkingen van pigmentvlekken op het netvlies.
• Abnormale maculaire morfologie (vorm en structuur van het centrale deel van het netvlies).
• Hypotelorisme (ogen die dichter bij elkaar staan dan normaal).
• Hypertelorisme (wijd uit elkaar staande ogen).

Andere symptomen

Andere, minder vaak voorkomende symptomen van het Vici-syndroom zijn onder andere:

• Acidose (te hoge zuurgraad van het bloed).
• Bloedarmoede.
• Een abnormale houding.
• Een abnormale leverfunctie.
• Een abnormale nierfunctie.
• Een abnormale schildklierfunctie.
• Een langzamere groei dan verwacht.
• Elektrolytenstoornissen, zoals hypokaliëmie (te laag kaliumgehalte in het bloed).
• Gewrichtsstijfheid.
• Penishypospadie (uitmonding van de plasbuis aan de onderkant van de penis).
• Slaapstoornissen.
• Ureterale atresie (afwezigheid of onderontwikkeling van de urineleider).
• Voedingsproblemen bij baby's.

Alarmsymptomen

Het Vici-syndroom presenteert zich met een reeks alarmsymptomen die vaak in de vroege kindertijd worden opgemerkt.

Neurologische symptomen

Hypotonie, ontwikkelingsachterstand en epileptische aanvallen zijn veelvoorkomende neurologische tekenen die wijzen op een mogelijke diagnose van het Vici-syndroom.

Immunologische afwijkingen

Terugkerende infecties en immuundeficiënties zijn belangrijke alarmsymptomen die vaak leiden tot verder diagnostisch onderzoek.

Gegeneraliseerde afwijkingen

Andere opvallende symptomen zijn onder meer spierzwakte, oogafwijkingen zoals cataract, en huidafwijkingen zoals hypopigmentatie.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van het Vici-syndroom wordt gesteld op basis van klinische symptomen en bevestiging van EPG5-gen mutaties via genetische tests.

Behandeling van multisystemische aandoening

Behandeling van het Vici-syndroom is voornamelijk ondersteunend en symptomatisch. Door de complexiteit van de aandoening vereist het management van deze ziekte een multidisciplinaire benadering. Belangrijke aspecten van de behandeling zijn:

• Regelmatige intraveneuze immunoglobuline-infusies en antimicrobiële profylaxe ter ondersteuning van het verzwakte immuunsysteem.
• Anticonvulsieve therapie voor de behandeling van epileptische aanvallen.
• Overweging van een cataractoperatie bij patiënten met ernstige lensvertroebeling.
• Behandeling van hypothyreoïdie met schildklierhormonen.
• Nierfunctiestoornissen en ernstige bloedarmoede kunnen respectievelijk nierdialyse en bloedtransfusies vereisen.

Prognose van progressieve ziekte

De prognose voor patiënten met het Vici-syndroom is over het algemeen slecht. Door de ernst en het multisystemische karakter van de aandoening overlijdt het merendeel van de patiënten binnen de eerste vijf levensjaren, hoewel er uitzonderingen bestaan waarbij patiënten langer overleven. Intensieve medische zorg en continue monitoring zijn cruciaal om de levensverwachting en -kwaliteit te verbeteren.

Complicaties

Complicaties van het Vici-syndroom zijn talrijk en variëren afhankelijk van de getroffen organen en systemen. Enkele belangrijke complicaties zijn:

• Chronische infecties door het immuunsysteem dat niet goed functioneert.
• Hartfalen als gevolg van progressieve cardiomyopathie.
• Ernstige ontwikkelingsachterstanden en blijvende invaliditeit.
• Blindheid of ernstige visuele beperkingen door oogafwijkingen.
• Levensbedreigende ademhalingsproblemen.

Preventie en erfelijkheidsadvies

Preventieve maatregelen voor het Vici-syndroom richten zich voornamelijk op het voorkomen van genetische transmissie.

Genetisch advies

Genetisch advies speelt een cruciale rol bij het identificeren van dragers en het informeren van risicogroepen over de kansen op overerving.

Prenatale diagnostiek

Prenatale diagnostiek kan helpen bij het vroegtijdig identificeren van aangedane foetussen, waardoor ouders weloverwogen beslissingen kunnen nemen.

Bewustwording en educatie

Het vergroten van bewustwording over consanguïniteit en genetische risico’s kan bijdragen aan het verminderen van de incidentie van het Vici-syndroom.

Praktische tips voor het omgaan met Vici-syndroom

Het Vici-syndroom is een zeldzame genetische aandoening die verschillende lichamelijke en mentale problemen veroorzaakt. Patiënten met deze aandoening hebben vaak last van ernstige neurologische symptomen, waaronder spierzwakte, cognitieve beperkingen en problemen met de spieren en coördinatie. Hier zijn enkele praktische tips voor het omgaan met deze aandoening.

Zorg voor voldoende medische opvolging

Omdat het Vici-syndroom verschillende systemen in het lichaam kan beïnvloeden, is het essentieel om regelmatig medische controles te ondergaan. Je arts kan je helpen om je symptomen te monitoren en je een aangepast behandelingsplan te geven. Dit kan ook het gebruik van medicatie en therapieën omvatten om symptomen te verlichten.

Pas je voedingspatroon aan

Een evenwichtig voedingspatroon is belangrijk voor iedereen, maar voor mensen met Vici-syndroom kan het helpen bij het ondersteunen van de spierfunctie en het behoud van een gezond gewicht. Overleg met een diëtist om een dieet samen te stellen dat je energie niveaus ondersteunt en dat rekening houdt met eventuele allergieën of voedingsbeperkingen.

Ondersteuning bij cognitieve uitdagingen

Vici-syndroom kan cognitieve stoornissen veroorzaken, dus het is belangrijk om hulpmiddelen te vinden die helpen bij het dagelijks functioneren. Dit kan onder meer logopedie of cognitieve therapieën omvatten. Zoek naar mentale gezondheid professionals die gespecialiseerd zijn in het ondersteunen van mensen met neurologische aandoeningen.

Zorg voor spierversterking en mobiliteit

Spierzwakte is een van de kenmerkende symptomen van het Vici-syndroom, maar er zijn behandelingen en oefeningen die kunnen helpen om de spierkracht en mobiliteit te verbeteren. Regelmatige fysiotherapie kan helpen om de spierspanning te verlichten en de spieren te versterken. Dit kan de zelfstandigheid bevorderen en het risico op letsel verminderen.

Maak gebruik van hulpmiddelen voor het dagelijks leven

Om het dagelijks leven makkelijker te maken, kan het nuttig zijn om aanpassingen te maken in je omgeving. Dit kan het gebruik van hulpmiddelen omvatten zoals een rolstoel, rolstoeltoegankelijke infrastructuur of aangepaste apparatuur om je mobiliteit te verbeteren. Zoek naar hulpmiddelen die je helpen bij dagelijkse taken en die je autonomie vergroten.

Zoek steun bij anderen

Het omgaan met een zeldzame aandoening kan zwaar zijn, zowel fysiek als emotioneel. Het kan nuttig zijn om in contact te komen met andere mensen die hetzelfde doormaken. Dit kan via online gemeenschappen of steungroepen voor mensen met zeldzame genetische aandoeningen. Het delen van ervaringen kan je mentale welzijn verbeteren en je voorzien van nieuwe ideeën over hoe je het Vici-syndroom het beste kunt beheren.

Blijf geïnformeerd over medische vooruitgang

Omdat het Vici-syndroom zeldzaam is, is het belangrijk om op de hoogte te blijven van de laatste wetenschappelijke ontdekkingen en behandelingen. Praat met je arts over de nieuwste onderzoeksresultaten en behandelingsmogelijkheden. Wetenschappelijke doorbraken kunnen nieuwe behandelingen en therapieën bieden om de symptomen te verlichten of de progressie van de aandoening te vertragen.

Misvattingen rond Vici-syndroom

Het Vici-syndroom is een zeldzame en ernstige genetische aandoening die veel verwarring en misverstanden veroorzaakt. De complexiteit van de aandoening, gecombineerd met de vaak ernstige en diverse symptomen, leidt vaak tot verkeerde aannames over de oorzaken, gevolgen en behandelopties voor patiënten met deze aandoening.

De gedachte dat het Vici-syndroom alleen invloed heeft op de motorische functies

Een veelvoorkomende misvatting is dat het Vici-syndroom uitsluitend invloed heeft op de motorische functies van het lichaam, zoals spierzwakte of coördinatieproblemen. Hoewel motorische beperkingen zeker een belangrijk aspect zijn van de aandoening, beïnvloedt het Vici-syndroom ook andere systemen, zoals het hersenen, de botten, het spierstelsel, en in sommige gevallen het gezichtsvermogen en de gehoorfunctie.

De overtuiging dat Vici-syndroom altijd vroegtijdig leidt tot overlijden

Er heerst de misvatting dat kinderen met het Vici-syndroom altijd een zeer korte levensverwachting hebben. Hoewel de aandoening inderdaad ernstige symptomen kan veroorzaken, zoals een verzwakt immuunsysteem en medicijnen die noodzakelijk zijn om complicaties te behandelen, is het niet gegarandeerd dat het syndroom altijd tot vroegtijdig overlijden leidt. De levensverwachting varieert sterk per patiënt, en sommige mensen kunnen een redelijk lange levensduur hebben met de juiste zorg en ondersteuning.

De gedachte dat het Vici-syndroom geen invloed heeft op de cognitieve ontwikkeling

Veel mensen denken ten onrechte dat het Vici-syndroom geen invloed heeft op de cognitieve ontwikkeling. In werkelijkheid vertonen veel patiënten met het syndroom aanzienlijke ontwikkelingsachterstanden. De meeste kinderen met het Vici-syndroom hebben een verstandelijke beperking die varieert van mild tot ernstig, en sommige ontwikkelen spraak- en taalvaardigheden, hoewel dit vaak vertraagd is.

De misvatting dat er geen behandeling voor het Vici-syndroom is

Hoewel er geen genezing is voor het Vici-syndroom, is er een misvatting dat er geen behandelingsopties voor patiënten zijn. Behandeling richt zich vaak op het verlichten van symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven. Dit kan onder meer bestaan uit verdoving voor pijnlijke medische ingrepen, medicatie voor het behandelen van secundaire gezondheidsproblemen zoals epilepsie of hartproblemen, en fysiotherapie voor motorische problemen.

De overtuiging dat het Vici-syndroom altijd gepaard gaat met ernstige visuele problemen

Sommige mensen denken dat het Vici-syndroom altijd ernstige visuele problemen veroorzaakt. Terwijl het waar is dat visuele beperkingen voorkomen kunnen, zoals problemen met de ogen, zoals bij veel genetische aandoeningen, is het niet altijd het geval. Visuele symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig, en niet alle patiënten ontwikkelen ernstige oogproblemen.

De gedachte dat het Vici-syndroom niet geassocieerd is met immuunproblemen

Er is een misverstand dat het Vici-syndroom geen effect heeft op het immuunsysteem. In werkelijkheid heeft het Vici-syndroom vaak invloed op de immuunfunctie, waardoor patiënten vatbaarder zijn voor infecties. Dit kan het behandelingsplan bemoeilijken en vereist vaak aanvullende EHBO en zorg om de gezondheid van de patiënt te waarborgen.

De veronderstelling dat Vici-syndroom altijd gepaard gaat met een hoge bloeddruk

Het is een misvatting dat het Vici-syndroom altijd gepaard gaat met een verhoogde bloeddruk. Hoewel sommige patiënten mogelijk hartgerelateerde problemen ervaren, zoals een verstoorde bloeddruk, geldt dit niet voor alle gevallen. Het Vici-syndroom beïnvloedt de gezondheid op verschillende manieren, en de mate van invloed varieert van patiënt tot patiënt.