Nierstenen voorkomen met kaliumcitraat

Het gebruik van kaliumcitraat verkleint de kans op de vorming van nierstenen aanmerkelijk. Nierstenen ontstaan doordat bepaalde stoffen neerdalen in de urine en daar kristallen vormen. Dit kan leiden tot hevige pijnen. Waar de een er incidenteel mee te maken krijgt heeft de ander terugkerend last van de stenen. Om nierstenen te voorkomen is het belangrijk om veel te drinken en bepaalde producten te vermijden. Inname van een kaliumcitraat-supplement kan er daarnaast aan bijdragen dat de kans op de vorming van nierstenen wordt verkleind. Kaliumcitraat is verkrijgbaar in capsulevorm.

Kaliumcitraat tegen nierstenen

• Over nierstenen
• Oorzaak van de vorming van nierstenen
• Symptomen van nierstenen
• Hoe voorkom je de vorming van nierstenen?
• Kaliumcitraat en de voorkoming van nierstenen
• Gebruik en verkrijgbaarheid

Over nierstenen

Nierstenen: wie er ooit mee te maken heeft gehad loopt mogelijk rond met de grote angst dat het probleem nog een keer de kop opsteekt. Een pijnaanval door nierstenen kan zo heftig zijn dat het met recht een traumatische ervaring genoemd kan worden. Sommige vrouwen omschrijven een aanval van nierstenen als vergelijkbaar met de weeën net voor een bevalling. Waar de een er incidenteel een keer mee te maken krijgt, heeft de ander last van vaker terugkerende problemen met nierstenen.

Nierstenen zijn kristallen die zich kunnen vormen in de urinewegen. Dit gebeurt soms wanneer de urine oververzadigd raakt met bepaalde oplosbare stoffen. Deze dalen dan neer en vormen kristallen. Als deze kristallen groot genoeg worden dan kunnen ze zorgen voor een blokkade in de urinewegen. Meestal gaat het dan om nierstenen, maar afhankelijk van waarde de steentjes zich bevinden wordt ook wel gesproken van blaasstenen, of ureterstenen. In medische termen spreekt men dan ook wel van een nefrolithiasis (niersteen) of een urolithiasis (urinewegsteen).

Oorzaak van de vorming van nierstenen

Niet alle nierstenen zijn opgebouwd uit dezelfde stoffen, maar in het grootste deel van de gevallen bestaat een dergelijke steen uit calciumoxalaat. Vaak wordt gedacht dat dit verband houdt met een te hoge inname van calcium, maar dit is lang niet altijd het geval. Het dagelijks drinken van een glas melk kan de kans op de vorming van stenen zelfs verkleinen. Men vermoedt dat het probleem eerder wordt veroorzaakt doordat in de darm calcium oxolaat bindt en hiermee de opname door het lichaam verhindert, waarna zich in de urinewegen kristallen vormen. Het is daarnaast ook nog mogelijk dat nierstenen bestaat uit calciumfosfaat, struviet of urinezuur. Bij stenen van struviet kan ook de aanwezigheid van de bacterie Proteus mirabilis een rol spelen.

Symptomen van nierstenen

Wanneer een niersteen in het traject tussen de nier en de blaas geraakt dan kan dit voor zeer hevige pijnen zorgen. Deze pijn wordt vaak gekarakteriseerd als koliekpijn. Bij koliekpijn ontstaat pijn als gevolg van verkramping. Kenmerkend hiervoor is de drang tot beweging. Zo kan iemand die een 'aanval' van nierstenen krijgt bijvoorbeeld de drang voelen om heftig heen er weer te rollen in bed, te gaan lopen of met de benen te gaan schoppen. Het lijkt vaak te gaan om een cyclus waarbij men de pijn voelt komen opzetten, waarna deze zich tot een hoogtepunt opwerkt om vervolgens weer weg te zakken. Deze cyclus kan zich minuten maar soms ook wel urenlang blijven herhalen waardoor het behoorlijk uitputtend kan zijn. De pijn kan gevoeld worden in de flank, maar ook in de rug, lendenen, liezen en ter hoogte van de geslachtsorganen.

Heeft de steen de blaas bereikt dan stopt de pijn vaak abrupt. Het verdere traject dat de steen moet afleggen om uitgeplast te worden is namelijk een stuk breder dan het gedeelte tussen nier en blaas waardoor dit meestal niet voor problemen zorgt. Het uitplassen zelf voelt men doorgaans niet eens. Wel kan bij onderzoek nog bloed in de urine waarneembaar zijn.

Hoe voorkom je de vorming van nierstenen?

De directe aanleiding voor de vorming van nierstenen is vaak niet vast te stellen. Wel kunnen algemene tips gegeven worden die de kans op de vorming van nierstenen kunnen verkleinen. Zo is het allereerst belangrijk om veel te drinken. Idealiter drinkt men voldoende om binnen 24 uur circa 2 liter te kunnen plassen. Hiervoor gebruikt men bij voorkeur water, vruchtensappen en suikervrije frisdranken. Daarnaast is het verstandig te matigen met koffie en alcohol. Deze dranken kunnen namelijk de uitscheiding van calcium stimuleren. De inname van thee, ijsthee en cola bevatten dusdanig veel oxalaat dat dit de kristalvorming in de nieren kan bevorderen. Daarom doet men er ook verstandig aan het gebruik van deze dranken te matigen. Etenswaren die rijk aan oxalaat zijn er daarom beter niet te veel gegeten zouden moeten worden zijn groene bladgroente, bessen, rabarber, sterfruit, noten, cacao en chocolade. Daarnaast dient men het gebruik van keukenzout te beperken omdat dit de uitscheiding van calcium kan stimuleren.

Kaliumcitraat en de voorkoming van nierstenen

Wie de vorming van nierstenen wil voorkomen doet er daarnaast verstandig aan de inname van kaliumcitraat te verhogen. Kalium en citraat hebben een remmende werking op de vorming van nierstenen. Om deze reden wordt ook aangeraden veel vruchtensappen te drinken, want deze bevatten vaak veel kaliumcitraat (vooral die van citrusvruchten en kiwi). Hou je niet van vruchtensap, ben je allergisch of drink je dit liever niet vanwege de hoge calorische waarde van vruchtensap dan kun je er ook voor kiezen om kaliumcitraat in capsulevorm in te nemen.

Dat kaliumcitraat de kans op de vorming van nierstenen drastisch verlaagt is gebleken uit wetenschappelijk onderzoek. In 2009 werd in het gerenommeerde wetenschappelijk tijdschrift The Journal of Urology gepubliceerd over een grootschalig onderzoek naar het effect van kaliumcitraat-suppletie bij patiënten met nierstenen. Ruim 500 patiënten werden daarvoor 3,5 jaar gemonitord terwijl zijn een kaliumcitraat-supplement gebruikten. Bij deze patiënten werd doorgaans na circa zes maanden een verandering in het urineprofiel waarneembaar. Gemiddeld nam bij deze patiënten gedurende de loop van het onderzoek de vorming van nierstenen af met 93% (Robinson, M.R. et al, 2009).

Gebruik en verkrijgbaarheid

Kaliumcitraat in capsules is gewoon zonder recept verkrijgbaar bij drogisterijen, natuurwinkels en webshops. Gebruik van kaliumcitraatpreparaten wordt aangeraden in de patiëntfolders van diverse ziekenhuizen en behandelcentra in Nederland en België. Zo adviseert het Maasstad Ziekenhuis in haar patiëntfolder om drie maal daags 500 mg kaliumcitraat te gebruiken.

Kaliumcitraat-supplementen zijn in Nederland verkrijgbaar van onder meer de merken AOV, Vitals en Swanson.