Botontkalking: wat houdt dit in en hoe wordt het behandeld?

Botontkalking is een ernstige aandoening aan de botten. Deze aandoening kan mogelijk een erfelijke oorsprong hebben. Als gevolg van deze aandoening heb je een verhoogde kans op het krijgen van een botbreuk omdat je botten hierdoor poreus zijn geworden. Vooral oudere personen hebben een verhoogde kans op het krijgen van botontkalking. Na een bepaalde leeftijd begint je botmassa namelijk geleidelijk af te nemen. Hoe kan deze aandoening behandeld worden?

Botontkalking

• Wat is botontkalking?
• Wat is de oorzaak van botontkalking?
• Wat zijn de gevolgen van botontkalking?
• Een aanvullend onderzoek
• Osteoporose behandelen

Wat is botontkalking?

De medische benaming voor deze aandoening is 'osteoporose'. Het wordt ook wel 'de stille epidemie' genoemd omdat osteoporose moeilijk te ontdekken is. Het wordt namelijk meestal pas na een botbreuk ontdekt omdat er dan röntgenfoto's gemaakt worden. Wanneer je te maken hebt met botontkalking betekent het dat je voor je leeftijd te weinig botmassa hebt en dat je botten zwakker zijn dan dat zij behoren te zijn. Dit komt omdat de structuur aan de binnenkant aangetast is en het bot hierdoor poreus is geworden. Als gevolg hiervan is de veerkracht van je botten verminderd en is er een grotere kans dat je iets breekt. Het voorstadium van osteoporose wordt 'osteopenie' genoemd. In dit stadium zijn er nog geen symptomen merkbaar.

Risicogroep

In Nederland zijn er ongeveer één miljoen patiënten die met deze aandoening te maken hebben. Oudere mensen en met name vrouwen hebben het meest te maken met deze aandoening. Ongeveer twee derde van de patiënten is namelijk vrouw en één derde is man. Hiernaast speelt erfelijkheid een rol omdat de opbouw van je botten genetisch is vastgelegd.

Wat is de oorzaak van botontkalking?

Je botten worden gedurende je leven continue opgebouwd en afgebroken. Dit gebeurt door middel van zogenaamde 'osteoblasten' en 'osteoclasten'. Osteoblasten zijn (jonge) beenvormende cellen terwijl osteoclasten cellen zijn die er juist voor zorgen dat delen van het bot worden afgebroken en afgevoerd. Op ongeveer je dertigste tot vijfendertigste levensjaar bereik je je grootste botmassa. Na deze leeftijd neemt je botmassa langzaam steeds meer af. Dit komt omdat het afbreken van de botcellen wat sneller gaat dan het opbouwen hiervan. Als je gedurende je jongere jaren voldoende botweefsel hebt aangemaakt ben je beter bestand tegen de gevolgen hiervan.

Wat zijn de gevolgen van botontkalking?

Patiënten met botontkalking hebben een grotere kans dat zij hun botten breken. Een breuk bij de heup, pols, been of onderarm komt het meest voor. Deze gebieden zijn namelijk het meest vatbaar omdat de kans het grootst is dat je hierop valt. Hiernaast kun je door de botafname krimpen. De kans op sterfte kan tevens (indirect) vergroot worden. Als bijvoorbeeld je rug is doorgezakt kunnen namelijk je organen minder goed werken. Hiernaast kan er vanwege een (bot)operatie een infectie ontstaan. Een infectie ontstaat als er bacteriën in de wond terecht komen.

Een aanvullend onderzoek

Iedereen boven de 50 jaar die te maken heeft met een botbreuk heeft de mogelijkheid om een aanvullende onderzoek te ondergaan. Met behulp van dit onderzoek kan geconstateerd worden of osteoporose de onderliggende oorzaak is van de botbreuk.

Osteoporose behandelen

Deze aandoening is niet te genezen, echter is het wel mogelijk om de achteruitgang van je botten te vertragen. In enkele gevallen is er een lichte verbetering mogelijk. Osteoporose wordt door middel van een zogenaamde 'combinatiebehandeling' aangepakt. Hierbij dien je voldoende beweging te hebben, gezond te eten en regelmatig medicatie te gebruiken om de symptomen te bestrijden.

Essentiële stoffen

Door te kiezen voor een gevarieerd dieet kun je de kans verkleinen dat je osteoporose krijgt, al is het niet geheel te voorkomen. Calcium en vitamine D zijn stoffen die je nodig hebt om je botten gezond te houden. Calcium is bevorderlijk voor de sterkte van je botten. Vitamine D zorgt er met name voor dat je lichaam meer calcium kan opnemen. Door onder andere voldoende melkproducten te nuttigen kun je ervoor zorgen dat je genoeg calcium binnenkrijgt. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld yoghurt en melk. Vitamine D verkrijg je mede dankzij zonlicht, het lichaam heeft namelijk de mogelijkheid om met behulp van UV-straling cholesterol in vitamine D om te zetten. Hiernaast is vitamine D in onder andere vis, vlees en eieren te vinden.

In beweging blijven

Het is belangrijk om voldoende te sporten en in beweging te zijn, vooral als je met deze aandoening te maken hebt. De sporten die de botten het meest belasten hebben de grootste invloed voor het ontwikkelen van gezonde botten. Je kunt hierbij denken aan joggen, dansen, schaatsen en fitness. Het is belangrijk om dit rustig op te bouwen. Als je te maken hebt met osteoporose is het van belang om te voorkomen dat je voorover moet buigen omdat dit veel druk op je rug geeft.

Medicijnen

Er bestaan medicijnen die tegen osteoclasten gericht zijn en hierdoor de afbraak van botten vermindert. Deze medicijnen worden 'bisfosfonaten' genoemd. Hiernaast bestaan er medicijnen die bottoename stimuleren. De verschillende medicijnen hebben pas na een lange periode effect. Veel patiënten stoppen met het gebruik van de medicijnen omdat het op regelmatige basis ingenomen dient te worden. Het duurt namelijk lang voordat de medicijnen effect hebben. De osteoporose-polikliniek kan jou begeleiden om een ritme aan te nemen voor het innemen van de medicijnen. Het nadeel van het gebruik van de medicijnen is dat het duizeligheid kan veroorzaken. Hierdoor is de kans groter dat je valt en hierdoor een botbreuk of ontsteking kan krijgen wat de botafbraak juist versterkt. Naast medicijnen is het mogelijk om één keer per jaar door middel van een infuus de juiste stoffen binnen te krijgen. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van 'zoledroninezuur'. Het medicijn zorgt ervoor dat de botten zowel sterker worden als dat de afbraak verminderd wordt. Als bijverschijnsel kun je je griepachtig voelen.

Pijnbehandeling
Als de patiënt met pijn te maken heeft kan er een pijnhandeling met medicijnen toegepast worden. Hierbij wordt er gekeken of paracetamol in combinatie met een niet-steroïde ontstekingsremmende pijnstiller (NSAID) de pijn kan verzachten. Als dit niet het geval is wordt de patiënt doorverwezen naar een gespecialiseerde pijn-polikliniek of wordt er gekeken of andere medicijnen effectief zijn.