Bloedarmoede (anemie) van de chronische ziekte
Bloedarmoede van de chronische ziekte verwijst naar lage niveaus van rode bloedcellen als gevolg van auto-immuunziekten of andere chronische ziekten. Chronische ziekten zijn ziekten die langer dan drie maanden aanhouden. De symptomen zijn vergelijkbaar met bloedarmoede door ijzertekort en bestaan uit onder andere hoofdpijn, zwakte en kortademigheid. De arts behandelt indien mogelijk het onderliggend probleem, en zet mogelijk nog andere procedures in voor het behandelen van bloedarmoede van de chronische ziekte. De vooruitzichten hangen tot slot grotendeels af van de onderliggende aandoening.
Epidemiologie van anemie bij chronisch zieken
Één van de meest voorkomende vormen van
bloedarmoede, met name bij ziekenhuispatiënten, is
anemie van chronische ziekten. Het is de tweede meest voorkomende oorzaak van bloedarmoede, na bloedarmoede door ijzertekort. Het is moeilijk om de juiste prevalentie van deze aandoening weer te geven, omdat deze vaak wordt verward met
bloedarmoede door ijzertekort en anemie van de chronische ziekte meestal een diagnose van uitsluiting is. De incidentie van anemie van de chronische ziekte neemt toe met de leeftijd. Circa 77% van de ouderen is getroffen door anemie van de chronische ziekte, wat wijst op een multifactoriële etiologie.
Oorzaken
Chronische ziekten veroorzaken mogelijk veranderingen in de rode bloedcellen (de zuurstof dragende bloedcellen geproduceerd door het beenmerg). Deze veranderingen zorgen ervoor dat rode bloedcellen sneller afsterven en ook dat hun productie vertraagt. Bij bloedarmoede van chronische ziekten wordt het
ijzer dat normaal wordt gerecycleerd uit oude rode bloedcellen om nieuwe rode bloedcellen te maken, vastgehouden in macrofagen (een systeem van cellen). Dit beperkt de hoeveelheid ijzer die beschikbaar is om nieuwe rode bloedcellen te maken. Bovendien is de manier waarop ijzer in cellen wordt gemetaboliseerd verminderd.
De precieze mechanismen die verantwoordelijk zijn voor deze effecten zijn niet duidelijk anno oktober 2020, maar het wellicht spelen hoge niveaus van hepcidine-expressie een sleutelrol. Hepcidine is een ‘haarspeldachtig’ molecuul dat door de lever wordt geproduceerd en de ijzerabsorptie uit de twaalfvingerige darm evenals de afgifte van ijzer door de beenmergmacrofagen remt.

Zwaarlijvigheid is een risicofactor van bloedarmoede van de chronische ziekte /
Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Risicofactoren: Langdurige aandoeningen
Volgende risicofactoren zijn bekend voor anemie van de chronische ziekte:
Symptomen
Bloedarmoede van de chronische ziekte is meestal mild, maar kan ernstig zijn. De aanwezigheid van zowel bloedarmoede van de chronische ziekte als ijzergebrek in de voeding bij dezelfde patiënt resulteert in ernstigere bloedarmoede.
De symptomen zijn vergelijkbaar met deze van bloedarmoede door ijzertekort en omvatten:
Sommige patiënten hebben geen symptomen. Sommige patiënten ervaren alleen symptomen als ze aan het sporten zijn.

Een bloedonderzoek is nodig /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
Een uitgebreid
bloedonderzoek is nodig. Andere oorzaken van bloedarmoede moeten worden uitgesloten om een zo goed mogelijke behandeling te waarborgen. Differentiële diagnoses zijn onder andere:
- geneesmiddeleffecten en recidiverende flebotomie
- hemoglobinopathieën
- hemolyse (versnelde bloedafbraak)
- het myelodysplastisch syndroom (aandoening met verstoorde productie van bloedcellen)
- hypogonadisme (onvoldoende ontwikkeling van geslachtsklieren)
- hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier)
- ijzergebreksbloedarmoede
- voedingstekorten
Het aantal reticulocyten (onvolgroeide rode bloedcellen) is laag. De aanwezigheid van een ontsteking kenmerkt zich door leukocytose (verhoogd aantal witte bloedcellen), trombocytose (verhoogd aantal bloedplaatjes) en ontstekingsmarkers.
Behandeling
De arts dient erytropoëse-stimulerende middelen, een bloedtransfusie en ijzersuppletie toe. Een ijzerbehandeling is mogelijk niet erg effectief bij anemie van de chronische ziekte. Verder behandelt de arts dit type bloedarmoede de onderliggende aandoening. Recombinante erytropoëtine-therapie wordt gebruikt bij anemie van de nierziekte en soms bij een ontstekingsziekte (reumatoïde
artritis,
inflammatoire darmaandoening).
Prognose van bloedarmoede van de chronische ziekte
Meestal hangt de prognose af van de onderliggende oorzaak van de bloedarmoede. De ernst van de bloedarmoede en de snelheid waarmee het zich ontwikkelde, kunnen echter een belangrijke rol spelen. Ook de leeftijd van de patiënt en het bestaan van andere gelijktijdig aanwezige aandoeningen is belangrijk speelt een rol. Anemie leidt doorgaans tot een slechtere prognose bij patiënten met een chronische
nierziekte, met kanker en met congestief hartfalen.
Lees verder