Ongewild urineverlies bij vrouwen: behandelingsmogelijkheden

Een op de vier vrouwen van boven de dertig jaar heeft last van ongewild urineverlies. Dit wordt urine-incontinentie genoemd. Als dit ongewilde urineverlies plaatsvindt bij lachen, niezen, hoesten of sporten dan spreekt men van stressincontinentie. Er is een aantal manieren om daar iets aan te doen. Grofweg kan men zeggen dat er drie methoden zijn om urine-incontinentie aan te pakken: fysiotherapie, het plaatsen van een vaginale ring of pessarium of een operatie. Bij milde klachten is fysiotherapie gewoonlijk voldoende. Bij ernstigere klachten wordt vaak gekozen voor een operatie. Ook is het mogelijk een Urolastic-behandeling te ondergaan. Deze houdt in dat er een substantie wordt geïnjecteerd rondom de plasbuis. Deze substantie, ook wel bulk genoemd, zorgt ervoor dat de plasbuis beter wordt afgesloten. De therapie wordt ook wel bulk-injectie-therapie genoemd.

• Wat houdt stressincontinentie bij vrouwen in?
• Oorzaken ongewild urineverlies en hoe vrouwen ermee omgaan
• De verschillende behandelingen voor ongewild urineverlies bij vrouwen
• Bekkenbodemoefeningen
• Hulpmiddelen bij bekkenbodemoefeningen
• Vaginale ring of pessarium
• Een bandje onder plasbuis laten plaatsen: de TVT-operatie
• Urolastic: het injecteren van siliconen
• Wat houdt de ingreep met Urolastic in?
• TVT-operatie en Urolastic-behandeling vergeleken

Wat houdt stressincontinentie bij vrouwen in?

Wie last heeft van urine-incontinentie kan zijn plas niet goed ophouden. Als dit zich voordoet tijdens inspanning zoals bij niezen, lachen, tillen, sporten of plotselinge bewegingen, dan spreekt men van stressincontinentie of inspanningsincontinentie. Bij stressincontinentie werkt de afsluiting van de blaas niet goed doordat de spieren van de bekkenbodem zijn verzwakt of uitgerekt. Het is een kwaal die veel vaker bij vrouwen dan bij mannen voorkomt.

Oorzaken ongewild urineverlies en hoe vrouwen ermee omgaan

Het kan een gevolg zijn van een zwangerschap, bevalling, het afnemen van vrouwelijke hormonen tijdens de overgang of het ouder worden. Vrouwen vinden het vaak lastig om met dit probleem naar de huisarts te gaan en blijven er nogal eens mee doorlopen. Er zijn allerlei incontinentiematerialen te koop die de urine kunnen opvangen zoals incontinentieverband en absorberend ondergoed. Helaas lossen die het probleem niet op en zoeken vrouwen dan toch hulp om van hun ongewilde urineverlies af te komen. Er zijn verschillende behandelingen die kunnen worden ingezet, al naar gelang de ernst van de klachten.

De verschillende behandelingen voor ongewild urineverlies bij vrouwen

Aangezien de spieren in de bekkenbodem van de vrouw slapper kunnen worden door bijvoorbeeld een bevalling of het afnemen van hormonen, kan als eerste geprobeerd worden deze spieren weer te versterken door het doen van oefeningen. Mocht dit niet baten, dan kan er gekozen worden voor meer ingrijpende behandelingen zoals het plaatsen van een vaginale ring of pessarium of het aanbrengen van een bandje onder de plasbuis. Een alternatieve methode is het injecteren van een substantie, bulk genoemd, die grotendeels bestaat uit siliconen die rond de plasbuis worden gespoten.

Bekkenbodemoefeningen

Bekkenbodemtherapie of bekkenbodemfysiotherapie wordt gegeven door een fysiotherapeut die hiervoor een speciale (vervolg)opleiding heeft gedaan. Er worden oefeningen aangeleerd die de patiënt bewust maken van het aanspannen en ontspannen van spieren in de bekkenbodem zodat deze beter beheersbaar worden. Daarnaast worden de oefeningen aangeleerd om de spieren te versterken. Ontspanningstherapie kan deel uitmaken van de behandeling. Hiermee leert de patiënt het verschil voelen tussen aanspanning en ontspanning. De versterkende oefeningen worden in de fysiotherapiepraktijk aangeleerd en moeten thuis een aantal keren per dag herhaald worden.

Hulpmiddelen bij bekkenbodemoefeningen

Soms wordt gebruik gemaakt van hulpmiddelen als myofeedback of elektrostimulatie. Myofeedback is een methode waarbij op een scherm de activiteit of aanspanning van de spier te volgen is. Zo kan nagegaan worden of de spier op de juiste manier actief is en kan aan de hand van deze informatie aangeleerd worden wanneer en in welke mate de betreffende spier(groep) moet worden aangespannen.Elektrostimulatie is een manier om spieren prikkels te geven om ze te activeren. Dit kan een hulpmiddel zijn om spieren op het juiste moment te leren gebruiken.

Vaginale ring of pessarium

Het dragen van een ring (pessarium) in de vagina ondersteunt de sluitspier van de blaas. Het is een methode die het voordeel boven bekkenbodemfysiotherapie heeft dat hij direct werkt. De ring helpt met name als de klachten van ongewild urineverlies hun oorzaak vinden in een verzakking van de baarmoeder of de blaas. De ring kan men zelf plaatsen en uitnemen al naar gelang de behoefte maar meestal zal de huisarts dit doen. Sommige vrouwen gebruiken het pessarium alleen naar behoefte, bijvoorbeeld bij sporten. Hij kan echter ook permanent gebruikt worden en drie tot zes maanden blijven zitten. Als het pessarium goed past, is hiervan niets te voelen.

Een bandje onder plasbuis laten plaatsen: de TVT-operatie

Het plaatsen van een bandje onder plasbuis gebeurt operatief. Er wordt gesproken van een TVT-operatie. TVT is de afkorting voor Tension Free Vaginal Tape. De operatie kan plaatsvinden onder algehele narcose of met een ruggenprik en wordt uitgevoerd door een gynaecoloog of een uroloog. Via de vagina wordt een kunststof bandje onder plasbuis aangebracht. Dit bandje ondersteunt het afsluiten van de blaas. Bij veel vrouwen helpt dit direct en afdoende. In eerste instantie zal het uitplassen wat moeizamer gaan, maar normaliter gaat dit na verloop van tijd gemakkelijker. Na een aantal jaar kunnen de klachten, vaak in mildere vorm, weer terugkomen, maar bij de meeste vrouwen is dit niet het geval. De herstelperiode van deze operatie is relatief kort. Na twee weken kan men weer aardig functioneren.

Urolastic: het injecteren van siliconen

De jongste loot aan de boom van urineincontinentie-behandelingen is de Urolastic-behandeling. Dit is een behandeling waarbij een substantie wordt geïnjecteerd rond de plasbuis, zodat deze beter wordt afgesloten. Deze methode wordt in Nederland sinds 2011 toegepast. Er lopen anno 2020 nog studies waarbij de effectiviteit en de kosten worden vergeleken met die van de TVT-operatie. Het onderzoek is opgezet door het AMC in Amsterdam en wordt uitgevoerd in meerdere Nederlandse ziekenhuizen.

Wat houdt de ingreep met Urolastic in?

De ingreep vindt poliklinisch plaats en duurt niet langer dan een half uur. Het gebied rond de plasbuis wordt verdoofd met twee prikjes. Vervolgens spuit de gynaecoloog of uroloog een kleine hoeveelheid siliconensubstantie in. Deze is vergelijkbaar met een soort plastic bolletjes die samen de plasbuis beter afsluiten. Na de ingreep mag de patiënt naar huis, als ze goed heeft leeg geplast. Als blijkt dat er te veel of te weinig van het materiaal is ingespoten kan bij een herhalingsbehandeling materiaal worden uitgenomen of extra materiaal worden ingespoten.

TVT-operatie en Urolastic-behandeling vergeleken

Als bekkenbodemtherapie of een vaginale ring niet afdoende helpen om de klachten van urineincontinentie tegen te gaan, staat men voor de keuze om een TVT-operatie te ondergaan of een Urolastic-behandeling. De voor- en nadelen moeten dan goed afgewogen worden. De verschillen tussen beide behandelingen zijn als volgt.