Psoriasis inversa: Rode, glanzende vlekken op huidplooien

Inverse psoriasis (psoriasis inversa, intertrigineuze psoriasis) is een zeldzame vorm van psoriasis die de huidplooien treft. Oorzaken van de huidaandoening zijn niet gekend anno september 2024, maar diverse risicofactoren zoals warmte, wrijving en bepaalde voedingsmiddelen zijn wel geïdentificeerd. Een patiënt heeft hierbij rode, glanzende vlekken in de huidplooien zoals onder de oksels of in de liezen. De klinische presentatie van de auto-immuunaandoening doet soms denken aan liesschimmel, een andere huidaandoening, maar een huidarts is in staat om de verschillen te identificeren. Zowel op de huid toegepaste als via de mond ingenomen behandelingen en een behandeling via licht zijn mogelijk om de symptomen te verlichten.

• Epidemiologie van huidaandoening
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen: Rode, glanzende vlekken op huidplooien
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Liesschimmel
• Psoriasis inversa
• Behandeling van psoriasis inversa
• Zelfzorg
• Op de huid toegepaste medicijnen
• Fototherapie (behandeling via licht)
• Via de mond ingenomen medicijnen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van huidaandoening

Psoriasis inversa is een vorm van psoriasis die relatief minder vaak voorkomt dan de meer gangbare vormen, zoals psoriasis vulgaris. Het komt vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen, hoewel het op elke leeftijd kan optreden. De prevalentie van psoriasis inversa kan variëren afhankelijk van geografische locatie en etniciteit, maar het is over het algemeen minder frequent in vergelijking met andere vormen van psoriasis. Deze aandoening heeft een significant effect op de kwaliteit van leven van de patiënt door de vaak pijnlijke en jeukende aard van de huidafwijkingen in huidplooien.

Oorzaken

De exacte oorzaak van psoriasis inversa is nog niet volledig begrepen, maar het wordt gezien als een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem ten onrechte gezonde huidcellen aanvalt. Dit leidt tot de ontwikkeling van ontstekingsachtige huidafwijkingen. Genetische predispositie speelt een rol, aangezien psoriasis vaak voorkomt in families met een geschiedenis van de aandoening. Omgevingsfactoren zoals infecties, stress, en hormonale veranderingen kunnen ook bijdragen aan het ontstaan of verergeren van de symptomen. Schuren en wrijving in de huidplooien kunnen ook een trigger zijn voor het ontstaan van psoriasis inversa.

Risicofactoren

Enkele risicofactoren voor psoriasis inversa zijn genetische aanleg en een familiegeschiedenis van psoriasis. Omgevingsfactoren zoals infecties, vooral streptokokkeninfecties, kunnen een uitbraak van psoriasis uitlokken. Stress, hormonale veranderingen, en overgewicht kunnen ook bijdragen aan het risico. Het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals lithium of bètablokkers, kan ook een risicofactor zijn. Patiënten met andere vormen van psoriasis hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van psoriasis inversa.

Symptomen: Rode, glanzende vlekken op huidplooien

Inverse psoriasis veroorzaakt vlekken die anders ogen dan andere soorten psoriasis. Psoriasis inversa veroorzaakt (diep)rode (afhankelijk van de huidskleur), glanzende vlekken op de huidplooien rond de geslachtsdelen en tussen de billen, op de liezen, onder de oksels en onder de borsten. Schilferende gebieden komen normaal gesproken niet tot stand. De huidletsels veroorzaken mogelijk pijnlijke en/of bloedende scheuren (fissuren) in de huidplooien. De huid is voorts mogelijk jeukend, brandend of stekend en voelt vaak vochtig aan. De ziekte leidt als gevolg van de locatie soms ook tot:

• gistinfecties aan de huid, schimmelinfecties aan de huid en bacteriële huidinfecties
• irritatie door wrijven en zweten
• seksuele problemen vanwege ongemak

Sommige patiënten hebben meer dan één vorm van psoriasis waardoor soms ook andere symptomen tot stand komen die niet te wijten zijn aan psoriasis inversa maar aan een ander type psoriasis. Vaak treedt plaque psoriasis op in combinatie met psoriasis inversa.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van psoriasis inversa omvatten ernstige jeuk en pijn in de huidplooien, zoals onder de borsten, in de liezen, en onder de oksels. De huidafwijkingen zijn vaak rood, glanzend en glad, zonder de typische schilfering die wordt gezien bij andere vormen van psoriasis. Het is belangrijk om medische hulp te zoeken als de symptomen ernstig zijn, als er een snelle verslechtering van de huidconditie optreedt, of als er tekenen zijn van secundaire infectie, zoals pus of toenemende pijn.

Diagnose en onderzoeken

Psoriasis inversa doet soms denken aan de symptomen van liesschimmel. Ze tasten beiden hetzelfde gebied aan, maar er zijn verschillen tussen inverse psoriasis en liesschimmel. Een dermatoloog (huidarts) is in staat om de juiste diagnose te plakken om de huidgerelateerde symptomen.

Liesschimmel

Zweten, wrijving, een vochtige huid en kledij of andere persoonlijke voorwerpen delen met anderen vormen risicofactoren voor het krijgen van liesschimmel. Bij liesschimmel verschijnt een rode huid in de plooi tussen de dij en lies. De schimmel verspreidt zich geleidelijk met mogelijk blaarvorming aan de randen van de ronde huiduitslag. De patiënt bemerkt mogelijk ook een ringvormige huiduitslag op de dijen en billen. Een jeukende huid, brandende huid en schilferige huid zijn andere mogelijke tekenen van liesschimmel. Liesschimmel is te behandelen met een antischimmelmiddel. De patiënt moet het getroffen gebied schoon en droog houden.

Psoriasis inversa

Psoriasis inversa verschijnt ook in de plooi tussen de dij en lies, maar de huiduitslag veroorzaakt alleen rode en glanzende plekken die niet schilferen. De patiënt ervaart tevens scheuren in de huid.

Behandeling van psoriasis inversa

Diverse behandelingsopties zijn mogelijk voor inverse psoriasis. Het kost soms even wat tijd en moeite om de juiste behandeling te vinden voor de auto-immuunaandoening.

Zelfzorg

Volgende zelfzorgmaatregelen helpen mogelijk bij het verminderen van tekenen van inverse psoriasis:

• baden nemen met colloïdale havermout, Epsomzout of zachte badolie
• dagelijkse matige blootstelling aan zonlicht
• geen en zeep met irriterende stoffen gebruiken
• geen erg warm water gebruiken
• regelmatig de huid bevochtigen met een milde vochtinbrengende crème
• stoppen met roken
• stress vermijden en onder controle houden
• uitlokkende voedingsmiddelen of allergenen identificeren en vermijden

Op de huid toegepaste medicijnen

Corticosteroïden
Corticosteroïden zijn beschikbaar in crèmes, lotions, oliën, sprays, schuimen, gels en zalven. Deze medicijnen richten zich op de ontsteking gerelateerd aan psoriasis. Artsen schrijven ze vaak eerst voor. Een overmatig gebruik van (krachtige) corticosteroïden leidt echter mogelijk tot striemen of een dunne huid in deze gebieden. Het is bijgevolg belangrijk om de instructies van de arts te volgen. Het is ook geen goed idee om deze gebieden met plastic verband te bedekken, omdat ze vocht vasthouden. Als een patiënt een gist- of schimmelinfectie heeft, zet de arts een antischimmelmedicijn in dat vermengd is met het corticosteroïde geneesmiddel.

Pimecrolimus (Elidel) crème en tacrolimus (Protopic) zalf
Pimecrolimus (Elidel) crème en tacrolimus (Protopic) zalf behandelen eczeem, een andere huidaandoening met een droge huid en jeukende huid, maar ze werken soms ook voor inverse psoriasis. De patiënt mag deze geneesmiddelen slechts voor een korte tijd toepassen op de huid, omdat patiënten hierdoor een licht verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van kanker.

Andere op de huid toegepaste medicijnen
Anthraline en koolteer irriteren huidplooien en zijn daarom geen goede optie. De arts adviseert om deze crèmes met een vochtinbrengende crème te verdunnen, of om deze kortstondig aan te brengen en daarna af te wassen. De patiënt mag deze producten alleen of met een lokale corticosteroïde gebruiken, maar de patiënt overlegt best eerst met de arts over de beste aanpak.

Fototherapie (behandeling via licht)

Ultraviolet (UV) fototherapie werkt goed voor vele soorten psoriasis. Omdat inverse psoriasis gebieden treft die moeilijk te bereiken zijn, moet de arts samen met de patiënt goed kijken of een behandeling via licht wel mogelijk is.

Via de mond ingenomen medicijnen

Biologische medicijnen
Biologische geneesmiddelen zijn gemaakt van levende cellen en richten zich op specifieke delen van het immuunsysteem die een rol spelen bij psoriasis. De patiënt krijgt deze geneesmiddelen via een injectie of infusie toegediend.

Andere medicijnen
Als een patiënt ernstige inverse psoriasis heeft, zet de arts behandelingen in die het hele lichaam beïnvloeden om de symptomen te verlichten. Sommige medicijnen zijn beschikbaar als een pil.

Prognose

De prognose voor psoriasis inversa varieert afhankelijk van de ernst van de aandoening en de respons op behandeling. De aandoening kan chronisch en terugkerend zijn, met periodes van verergering en verbetering. Hoewel er geen genezing is voor psoriasis inversa, kunnen de symptomen vaak effectief worden beheerd met de juiste behandeling. Het naleven van een behandelplan en het vermijden van triggers kunnen helpen bij het verbeteren van de kwaliteit van leven en het verminderen van symptomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van psoriasis inversa zijn secundaire huidinfecties, vooral door schimmels of bacteriën, als gevolg van de constante wrijving en het vocht in de huidplooien. De aandoening kan ook leiden tot psychologische stress en verminderde kwaliteit van leven door de impact op dagelijkse activiteiten en esthetiek. Het risico op andere vormen van psoriasis of comorbiditeiten zoals artritis psoriatica kan ook verhoogd zijn.

Preventie

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor psoriasis inversa, maar het vermijden van bekende triggers zoals huidirritaties en stress kan helpen bij het voorkomen van uitbraken. Het dragen van ademende, losse kleding kan helpen om wrijving en irritatie in huidplooien te verminderen. Regelmatige opvolging bij een dermatoloog en het volgen van een persoonlijk behandelplan kunnen ook bijdragen aan het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de algehele huidgezondheid.

Lees verder

• Psoriasis bij kinderen: Soorten van chronische huidziekte
• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Psoriasis: Uitlokkende factoren van opflakkering huidziekte
• Fototherapie (behandeling via licht) voor psoriasis: Soorten
• Köbner-fenomeen bij psoriasis: Letsels door schade aan huid