Psoriasis inversa: symptomen, oorzaken en behandeling

Psoriasis inversa is een type psoriasis die vooral ouderen treft. De psoriasisplekken zijn vochtig, helderrood, niet schilferig, en ze worden aangetroffen in de plooien van de huid. De meest voorkomende gebieden zijn onder de borsten, in de oksels, in de buurt van de genitaliën, in de bilspleet of in de plooien van de buik. Psoriasis inversa kan spontaan ontstaan bij een patiënt met psoriasis, maar kan ook geïsoleerd voorkomen. De oorzaak van psoriasis inversa is vergelijkbaar met de oorzaak van andere vormen van psoriasis. Psoriasis is een auto-immuunziekte. Het treedt op wanneer het immuunsysteem van het lichaam op een ongebruikelijke manier reageert. Bij psoriasis resulteert dit in een overproductie van huidcellen. Vocht en zweten maken psoriasis inversa erger. Dit is de reden waarom het voorkomt in huidplooien. Psoriasis inversa wordt vaak verward met een schimmelinfectie en kan daar lange tijd onterecht voor behandeld worden. Behandeling is in principe gelijk aan gewone psoriasis.

• Wat is psoriasis?
• Psoriasis vulgaris
• Psoriasis guttata
• Psoriasis pustulosa
• Psoriasis inversa
• Wat is psoriasis inversa?
• Synoniemen
• Vóórkomen
• Symptomen psoriasis inversa
• Voorkeurslocaties
• Hoe zien de plekken eruit?
• Complicaties
• Oorzaken van psoriasis inversa
• Risicofactoren
• Wie krijgen psoriasis inversa?
• Psoriasispatiënten
• Overgewicht
• Geïsoleerd voorkomen
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling van psoriasis inversa
• Crèmes en zalven
• Systemische middelen en biologicals
• Zelfzorg
• Prognose en vooruitzichten
• Preventie

Wat is psoriasis?

Psoriasis is een niet-besmettelijke, courante huidaandoening, die chronisch van aard is. Er kunnen verschillende typen psoriasis onderscheiden worden, elk met een specifieke en kenmerkend uiterlijk:

Psoriasis vulgaris

Psoriasis vulgaris: dit is de meest voorkomende vorm van psoriasis en is herkenbaar aan de karakteristieke plaques op de huid, dat wil zeggen dikke, rode, schilferige plekken die overal op het lichaam kunnen voorkomen, maar vooral aangetroffen worden op de knieën, ellebogen, hoofdhuid, romp en nagels.

Psoriasis guttata

Psoriasis guttata: is een vorm van psoriasis waarbij tientallen tot honderden kleine, zalm-roze tot rode druppelvormige plekken op het lichaam verschijnen.

Psoriasis pustulosa

Psoriasis pustulosa: deze vorm wordt gekenmerkt door niet-besmettelijke, steriele pustels (puisten), omringd door rode huid.

Psoriasis inversa

Hierbij ontwikkelen zich meestal grote, vochtige rode plekken in de huidplooien, maar niet over het hele lichaam.

Wat is psoriasis inversa?

Psoriasis inversa is een huidaandoening die rode en ontstoken laesies in de huidplooien van het lichaam veroorzaakt. Bij psoriasis inversa zijn rode, gladde en glanzende plekken in huidplooien van het lichaam te zien. De oksels, liezen, onder de borsten en andere huidplooien zijn voorkeursplekken. Mensen met overgewicht of met diepe huidplooien hebben meer kans op het ontwikkelen van psoriasis inversa. Mensen met psoriasis inversa hebben ook meer kans op andere vormen van psoriasis elders op het lichaam.

Synoniemen

Psoriasis inversa staat ook bekend als psoriasis in de plooien. Soms wordt het 'inverse psoriasis' genoemd, maar dat is eigenlijk de Angelsaksische term. Psoriasis inversa staat ook bekend als intertrigineuze psoriasis.

Vóórkomen

Deze hinderlijke vorm van psoriasis komt bij ongeveer 2 tot 6 procent van de patiënten met psoriasis voor.

Symptomen psoriasis inversa

Voorkeurslocaties

Psoriasis inversa is een ongebruikelijke vorm van psoriasis die voorkomt in de huidplooien. Tot de plooien behoren:

• de liezen,
• de oksels,
• de bilspleet,
• de plooien bij de genitaliën,
• de navel,
• de plooien onder de borsten,
• de buikplooi, en
• de plooi achter de oren.

Hoe zien de plekken eruit?

De plekken zien er anders uit dan andere vormen van psoriasis. Ze zijn meestal vochtig, glad, schilfering is vaak minder aanzienlijk of zelfs geheel afwezig. De kleur is diep rood, de plekken glinsteren en de begrenzing is scherp. Soms is er een pijnlijke kloof in het midden van de plek, die open kan gaan. Deze kloven treden vaak op, vooral in de bilspleet. Wanneer de patiënt veel zweet, kan er een wittige verkleuring waargenomen worden, de zogeheten maceratie (verweking). Bij de combinatie zweten en wrijving, kunnen de aangedane plekken geïrriteerd en ontstoken raken. Deze vochtige en geïrriteerde plekken zijn ideale gebieden voor een schimmelinfectie.

Complicaties

De laesies treden meestal op in delen van het lichaam waar de huid dun en gevoelig is. Deze gebieden lopen meer risico op infectie. Huidplooien zijn ook meestal warme, vochtige gebieden die gevoelig zijn voor gist of andere bacteriële infecties. Als de huid gewond raakt, is de kans groter dat deze geïnfecteerd raakt. Bovendien kunnen de medicijnen die worden toegediend om psoriasis inversa te behandelen de huid dunner maken, en dit verhoogt het risico op infectie.

Oorzaken van psoriasis inversa

De oorzaak van psoriasis is gecompliceerd en anno 2024 nog niet helemaal opgehelderd. Er is een genetische component, maar ook omgevingsfactoren zoals infecties en stress spelen een rol bij het ontstaan. Psoriasis ontwikkelt zich sneller in warme vochtige gebieden zoals de lichaamsplooien, waarbij factoren zoals continue wrijving, en infecties met schimmels en gisten uitlokkende factoren zijn.

Risicofactoren

Je genen en je immuunsysteem spelen een grote rol. Ongeveer 40% van de mensen met psoriasis heeft ten minste een familielid met de ziekte. Veel van de genen die zijn geassocieerd aan psoriasis zijn degenen die helpen om je immuunsysteem te besturen. De volgende risicofactoren zijn vastgesteld:

• roken
• overgewicht / obesitas
  Sommige medicijnen kunnen psoriasis inversa uitlokken / Bron: Stevepb, Pixabay
• wrijving en warmte
• medicijnen, zoals lithium (gebruikt bij manie, depressie en clusterhoofdpijn), antimalariamiddelen en sommige bloeddrukmedicijnen
• infecties, zoals een keelontsteking of luchtweginfecties
• alcohol
• vitamine D-tekort
• stress en spanning
• bepaalde voedingsmiddelen of allergenen (zijn voor iedereen anders)

Wie krijgen psoriasis inversa?

Psoriasispatiënten

Psoriasis inversa kan spontaan ontstaan bij een patiënt met psoriasis, maar kan ook geïsoleerd voorkomen als gevolg van bijvoorbeeld een schimmelinfectie of een schaafwond op die plaats. Dit wordt het Koebner fenomeen genoemd. Dat wil zeggen dat op de plaats waar (normale) huid beschadigd raakt, na gemiddeld 7-14 dagen een psoriasisplek kan ontstaan. Dit type psoriasis treft vooral oudere mensen.

Overgewicht

Onderzoek lijkt uit te wijzen dat mensen met overgewicht niet meer kans hebben op deze vorm van psoriasis, maar dat het wel de ernst ervan beïnvloedt.

Geïsoleerd voorkomen

Wanneer het geïsoleerd voorkomt, wordt het psoriasis inversa genoemd en wanneer het in het kader van gewone psoriasis voorkomt, wordt het inbegrepen onder de diagnose psoriasis vulgaris.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

Een arts zal normaal gesproken psoriasis diagnosticeren aan de hand van een vraaggesprek en lichamelijk onderzoek. Bij twijfel kan er een huidbiopsie verricht worden.

Differentiële diagnose

Psoriasis inversa kan sterke gelijkenis vertonen met:

• dermatitis intertriginosa (smetplekken)
• candida infectie
• dermatomycose (huidaandoeningen ten gevolge van schimmels)
• erythrasma (bruinrood verkleurde, wat schilferige, jeukende huidvlekken)
• seborroisch eczeem
• ziekte van Hailey-Hailey (pemphigus benignus familiaris chronicus)
• eczeem
• psoriatiforme paradoxale reactie op TNF-alpha remmers (medicijnen die voorgeschreven worden bij een aantal chronische reumatische ontstekingsziekten)
• Langerhanscelhistiocytose (bij LCH woekeren bepaalde witte bloedcellen, de langerhanscellen, met eczeemachtige afwijking van de huid)
• porokeratosis ptychotropica (wrattenachtige of schilferige plekken op de billen, vaak in de bilspleet)

Behandeling van psoriasis inversa

Crèmes en zalven

Crèmes en zalven kunnen worden voorgeschreven die ook worden gebruikt bij de bestrijding van gewone psoriasis. Men moet er echter rekening mee houden dat in de plooien de actieve bestanddelen van het geneesmiddel veel hoger is door het occlusieve effect in de huidplooi. Daarom wordt geadviseerd om corticosteroïden niet hoger dan klasse II voor te schrijven, zoals Triamcinolon 1 mg/g. De werkzame stof van Triamcinolon crème 1 mg/g is triamcinolonacetonide. Deze stof heeft een ontstekingsremmende en bloedvatvernauwende werking waardoor de verschijnselen van een huidontsteking en verschillende, vaak met jeuk gepaard gaande huidaandoeningen, worden onderdrukt, dat wil zeggen vermindering van pijn, jeuk en roodheid.Voorts wordt afgeraden om potentieel irriterende producten in de plooien aan te brengen, zoals ditranol, Daivonex of salicylzuur preparaten.¹ Bij hardnekkige gevallen kan lichttherapie ingezet worden.

Systemische middelen en biologicals

Systemische middelen en biologicals kunnen ook gunstige effecten hebben op mensen die naast psoriasis inversa ook aan een uitgebreide vorm van psoriasis lijden. Biologicals worden gemaakt van levende cellen en richten zich op specifieke delen van je immuunsysteem die een rol spelen bij psoriasis. Je krijgt deze geneesmiddelen via injectie of infusie. Voorbeelden zijn adalimumab (Humira), adalimumab-adbm (Cyltezo), etanercept (Enbrel), guselkumab (Tremfya), infliximab (Remicade), infliximab-abda (Renflexis) en infliximab-dyyb (Inflectra), ixekizumab (Taltz), secukinumab ( Cosentyx) en ustekinumab (Stelara). Systemische middelen zijn geneesmiddelen die je als een pil inneemt en zijn acitretine (Soriatane), apremilast (Otezla), en methotrexaat (Rheumatrex, Trexall).

Zelfzorg

Zorgvuldige hygiëne en zelfzorg kunnen helpen bij het beheersen van de symptomen. Dit kan de klachten verbeteren. Neem de volgende maatregelen:

• Regelmatig baden met met Dode zeezout.
• Agressieve zeep en heet water vermijden
  Vermijd alcoholgebruik / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.com
• Het toevoegen van badolie, bitterzout of colloïdale havermout aan een bad voor extra vocht.
• Gebruik elke dag een moisturizer, of meerdere keren per dag bij koud, guur en droog weer
• Ontspanningstechnieken bij stress.
• Vermijd het gebruik van alcohol en rook niet.
• Zorg ervoor dat je huid dagelijks zonlicht krijgt, maar bescherm je huid wel tegen de zon.
• Afvallen indien nodig.

Prognose en vooruitzichten

Psoriasis inversa kan in sommige gevallen moeilijk te behandelen zijn. Sommige eenvoudige levensstijlveranderingen en het gebruik van medicijnen kunnen echter helpen om de symptomen onder controle te krijgen. Het is belangrijk voor mensen met psoriasis inversa om contact te houden met hun huisarts. Dit is vooral belangrijk tijdens een opflakkering die niet verbeterd door het gebruik van de voorgeschreven medicijnen. Het kan ook nuttig zijn om een ​​dagboek van symptomen bij te houden om eventuele triggers te kunnen identificeren.

Preventie

Er is geen specifieke manier om psoriasis inversa te voorkomen, aangezien de oorzaak anno 2024 nog niet volledig begrepen wordt. Er zijn echter enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico op een uitbraak te verminderen:

• Vermijd irriterende stoffen op de huid, zoals zeep, lotions en parfums.
• Vermijd te veel zweten, vooral in de oksel- en liesgebieden.
• Vermijd wrijving en druk op de huid.
• Neem een goed hygiëne in acht en was de huid regelmatig met milde zeep. Daarna de zeep goed wegspoelen.
• Vermijd een overmaat aan stress, omdat dit kan leiden tot een uitbraak.

Noot:

1. http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/ptxt/PsoriasisInversa.htm

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Psoriasis op hoofd, hoofdhuid: behandeling (shampoo, zalf)
• Psoriasis vulgaris: symptomen, behandeling en voeding, dieet
• Psoriasis guttata: symptomen, oorzaak, behandeling, prognose