Jeukende huid zonder huiduitslag: Oorzaken van jeukklachten
Veel patiënten kampen met een jeukende huid die gepaard gaat met een huiduitslag. Niet altijd komt echter een huiduitslag tot stand bij patiënten die jeuk aan de huid ervaren. In de meeste gevallen zijn de oorzaken van een jeukende huid zonder uitslag onschuldig, zoals een insectenbeet of een droge huid. Af en toe leiden problemen met onder andere de zenuwen, de nieren en de lever tot jeukende sensaties aan de huid hetgeen niet gepaard gaat met een uitslag of huidveranderingen. De patiënt ervaart milde tot ernstige jeukende sensaties over zijn hele lichaam of op een bepaald lichaamsdeel. Maakt de patiënt zich zorgen, houdt de jeuk lang aan of is de jeuk extreem, dan is het verstandig om een arts te raadplegen. De meeste oorzaken van een huid die jeukt waarbij geen uitslag optreedt, zijn goed te behandelen.

Bijwerkingen van medicijnen leiden mogelijk tot een jeukende huid waarbij geen huiduitslag verschijnt /
Bron: Stevepb, PixabayBijwerking van bepaalde medicijnen
Het gebruik van
medicijnen veroorzaakt bij sommige patiënten een
jeukende huid, hetgeen al dan niet gepaard gaat met een
huiduitslag. Dit gebeurt voornamelijk bij bepaalde:
Ervaart een patiënt jeuk aan de huid waarvan hij vermoedt dat deze afkomstig is van medicatiegebruik, dan overlegt hij hierover met de arts omdat dan mogelijk andere medicijnen nodig zijn. Soms schrijft hij eveneens jeukverlichtende medicijnen voor.
Bloedarmoede met ijzertekort
IJzergebreksanemie (ferriprieve anemie) is een vorm van
bloedarmoede waarbij een tekort aan
ijzer in het bloed aanwezig is. IJzer houdt het bloed, de huid, het
haar, de
nagels, de organen en andere lichaamsfuncties gezond. Een ijzertekort ontstaat vaak bij vrouwen in de menstruatieperiode, personen die veganistisch of vegetarisch eten en patiënten die bloed verloren hebben door een verwonding. Ferriprieve anemie leidt mogelijk eveneens tot een jeukende huid zonder uitslag. Een gebrek aan ijzer in het bloed resulteert namelijk in dit symptoom. De patiënt neemt het best
ijzersupplementen en eet meer ijzerrijk voedsel bij dit type
bloedarmoede. Is het ijzertekort ernstig, dan is een intraveneuze (in een ader) toediening van ijzer nodig. Zeer sporadisch krijgen patiënten door de intraveneuze ijzertoediening wel meer jeuk.

Het gebruik van een vochtinbrengend middel verzacht de huid /
Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Droge huid
Een
droge huid komt tot stand wanneer de huid vocht verliest. Vaak gaat een schilferige huid gepaard met droogheid van de huid. Ouderen kampen het vaakst met een droge huid, en dan vooral tijdens de koudere maanden.
Enkele tips verlichten de droge huid en voorkomen verdere uitdroging:
Hiv en jeukende huid zonder uitslag
Patiënten met
hiv hebben af en toe huidproblemen. Het immuunsysteem kan hierbij infecties niet meer goed bestrijden, waardoor sneller
huidaandoeningen ontstaan die gepaard gaan met jeuk.
Hiv-patiënten krijgen vaker te maken met een droge huid,
dermatitis (huidontsteking),
eczeem en
psoriasis. Ook het nemen van hiv-medicatie resulteert mogelijk in de jeukklachten. De arts behandelt de huidziekte en schrijft zo nodig
antihistaminica voor.
Fototherapie (behandeling via licht) is een andere inzetbare behandeling voor sommige hiv-patiënten.
Insectenbeten
Rond een
insectenbeet of insectensteek (
bedwantsen,
luizen,
muggen,
spinnen, …) ontstaat soms jeuk en irritatie. De behandeling hangt af van het type insect dat de beet veroorzaakte. Krabben aan het gebied verergert de jeuk dus moet de patiënt zeker vermijden.
Kanker
Hodgkin-lymfoom
Bij patiënten met
Hodgkin-lymfoom (
kanker van de bloedcellen) komt soms ook jeuk tot stand zonder dat hierbij een huiduitslag aanwezig is.
Andere symptomen van Hodgkin-lymfoom zijn onder andere:
De behandeling bestaat uit
chemotherapie,
radiotherapie en een
beenmergtransplantatie of stamceltransplantatie.
Huidkanker
Patiënten met
huidkanker ervaren niet altijd specifieke tekenen. In het beginstadium van een
melanoom of een andere vorm van huidkanker ontstaat af en toe jeuk aan een oud of nieuw huidletsel. Ook ontstaat mogelijk een nieuw of gewijzigd huidletsel. Een regelmatige huidcontrole is nodig. Patiënten raadplegen best een arts bij ongewone
moedervlekken of huidveranderingen. Bij twijfel neemt de arts een
huidbiopsie en stuurt hij dit naar een laboratorium voor verder onderzoek. De behandeling van huidkanker hangt af van het type, de locatie en het stadium van de kanker. De
kankerbehandeling veroorzaakt als bijwerking mogelijk eveneens jeuk aan de huid zonder een huiduitslag.
Leverziekte
Levercirrose,
hepatitis (leverontsteking) en andere
leverziekten leiden mogelijk tot jeuk aan de huid zonder huiduitslag. Dit gebeurt wellicht door een opbouw van overmatige gal in het lichaam. Vooral de
handpalmen en
voetzolen zijn aangetast. De jeukklachten verergeren door blootstelling aan warmte. Ook tijdens de nacht is de jeuk vaak erger. Andere typische klachten voor een leveraandoening omvatten
geelzucht, een
lichtgekleurde ontlasting en
donkere urine. De arts behandelt de aanwezige leverziekte en schrijft mogelijk medicijnen voor die de jeuk verlichten.
Nierziekte bij jeuk aan huid zonder huiduitslag
Ook
nierfalen of een onbehandelde
nieraandoening leidt tot jeukklachten zonder een uitslag. Vermoedelijk liggen meerdere factoren aan de basis voor dit symptoom. Een patiënt met nierproblemen contacteert best een arts wanneer hij last krijgt van een jeukende huid. Hij test de nierfunctie want mogelijk heeft de patiënt nierdialyse nodig. Verder schrijft een arts mogelijk medicatie voor om de jeuk aan de huid te verminderen.
Pancreasaandoeningen
Pancreaskanker of andere
pancreasaandoeningen veroorzaken mogelijk een huid die gepaard gaat met jeuk. Dit is het gevolg van
cholestase (galstuwing door vernauwing van galwegen) en
geelzucht. De arts behandelt de pancreasaandoening en schrijft medicatie voor, zodat de patiënt minder jeuk ervaart.
Psychische problemen
Bij een aantal
psychische problemen ontstaat een onevenwicht van chemicaliën in de
hersenen, waardoor patiënten kampen met een huid die jeukt. Dit gebeurt af en toe bij
angst en een
depressie. Psychotherapie, medicatie en/of veranderingen in de levensstijl behandelen deze psychische stoornissen waardoor ook de jeuk vermindert.
Schildklierziekten en huid die jeukt zonder uitslag
In de nek bevindt zich de schildklier. Deze klier zorgt voor de vrijgave van hormonen die verantwoordelijk zijn voor de groei en het
metabolisme. Door een
schildklieraandoening komt mogelijk jeuk aan de huid tot uiting waarbij geen huiduitslag aanwezig is. De lichaamscellen dus ook de huidcellen werken namelijk niet meer zo goed en drogen uit bij een schildklierziekte. In veel gevallen zijn schildklierziekten geassocieerd met de
ziekte van Graves, een
auto-immuunziekte. De arts schrijft antihistaminica voor om de jeuk te behandelen en behandelt verder ook de schildklierproblemen.
Zenuwaandoeningen
Dankzij zenuwen gaan berichten van de huid naar de hersenen. Door zenuwproblemen ontstaan diverse klachten zoals jeuk of
pijn op de huid zonder dat dit enige echte schade aan de huid veroorzaakt. Dit gebeurt bij diverse neurologische aandoeningen zoals onder andere een
beroerte,
suikerziekte (diabetes mellitus), een
beknelde zenuw (verwonding,
osteoporose,
overgewicht, …) en
postherpetische neuralgie (complicatie van
gordelroos met
zenuwpijnen).
Diabetes mellitus veroorzaakt diverse mogelijke huidproblemen. Jeuk is bijvoorbeeld het gevolg van
diabetische neuropathie (zenuwbeschadiging door suikerziekte). Ook ontstaat mogelijk jeuk aan de huid door verwondingen die de zenuwen aantasten of zenuwbeschadiging veroorzaken. De plaats waar de patiënt jeuk voelt, hangt af van de locatie van het letsel. De arts behandelt de onderliggende oorzaak van zenuwgerelateerde jeuk.

Een bloedonderzoek is soms noodzakelijk om de oorzaak van de jeukklachten te achterhalen /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
De arts wenst meestal eerst informatie over mogelijke factoren die leiden tot een jeukende huid waarbij een uitslag ontstaat, zoals bijvoorbeeld medicatiegebruik of een insectenbeet. Daarnaast wenst hij eventuele andere symptomen te kennen. Mogelijk zet hij bijkomende onderzoeken in om de oorzaak van de jeuk te achterhalen, zoals een
bloedonderzoek, een
urineonderzoek, een
echografie, een
röntgenfoto en andere
beeldvormende onderzoeken.