Donkere vingerknokkels: Oorzaken van hyperpigmentatie
Personen met een donkere huidskleur hebben vaker donkere huidvlekken op de knokkels, al krijgt iedereen mogelijk te maken met donkergekleurde knokkels. Dit is vaak te wijten aan hyperpigmentatie (verdonkering van huidskleur), wat optreedt wanneer de melanineproductie door de huid hoger is dan normaal. Meestal zijn donkere knokkels onschadelijk, al wijst dit soms op een onderliggende aandoening of een bijwerking van medicatie. Door het behandelen van de oorzaak van de donkere huidskleur (hyperpigmentatie), verdwijnt vaak de donkere kleur op de knokkels.
Acanthosis nigricans (verdikte en verharde huid)
Acanthosis nigricans is een onschadelijke en niet-besmettelijke
huidaandoening waarbij een patiënt een
donkerdere huidskleur heeft op kleine huidgebieden, zoals de (omgeving van de) knokkels. Ook krijgt de patiënt daar een dikkere en fluweelzachte huid. De huidziekte houdt maanden tot jaren aan en veroorzaakt eveneens een stinkende geur of een
jeukende huid. Buiten de vingerknokkels zijn mogelijk ook andere gebieden aangetast zoals:
- de ellebogen
- de knieën
- de navel
- de nek
- de oksels
- de vrouwelijke geslachtsorganen
- het gezicht
- het liesgebied
- onder de borsten
De ziekte duidt mogelijk ook op een onderliggend probleem zoals kanker of een hormonale onbalans door het polycysteus ovarium syndroom.

Sommige medicijnen veroorzaken mogelijk donkere huidsgebieden aan de vingerknokkels /
Bron: Stevepb, PixabayBijwerkingen van medicijnen en donkere knokkels
Enkele
medicijnen veroorzaken soms bijwerkingen aan de huid, waardoor donkere huidgebieden tot stand komen (zoals aan de knokkels). Dit gebeurt sneller bij volgende geneesmiddelen:
Medicatie veroorzaakt vaker hyperpigmentatie als een patiënt meer dan één type medicijn gebruikt. Als een medicijn de donkere vingerknokkels veroorzaakt, schrijft de arts een ander medicijn of een andere dosering voor.
Dermatomyositis (aandoening met huiduitslag en spierproblemen)
Dermatomyositis is een zeldzame ziekte die leidt tot
spierzwakte en een chronische
spierontsteking. In het beginstadium van de ziekte bemerkt de patiënt een vlekkerige blauwpaarse of rode
huiduitslag in huidgebieden die de
spieren bij de gewrichten bedekken, zoals de knokkels, de ellebogen, de hielen en de tenen.
Andere symptomen zijn onder meer:
Door een vroege opsporing is het mogelijk om de klachten van deze ongeneeslijke aandoening te verlichten en de progressie te remmen.
Prediabetes of diabetes mellitus (suikerziekte)
Soms duiden donkere vingerknobbeltjes op de aanwezigheid van
diabetes mellitus (suikerziekte).
Prediabetes betekent dat de bloedsuikerspiegel hoger is dan normaal (
hyperglykemie). Een vroegtijdige detectie en behandeling van prediabetes, voorkomt de volledige ontwikkeling van suikerziekte. De patiënt moet hiervoor veranderingen in de levensstijl doorvoeren.
Vitamine B12-tekort
Een donkere pigmentatie op de knokkels is mogelijk een teken van een
vitamine B12-tekort. Andere symptomen van een vitamine B12-tekort zijn:
Een andere voedingsstijl is nodig, waarbij de patiënt meer voedingsmiddelen met vitamine B12 moet consumeren om het tekort weg te werken. Vitamine B12 bevindt zich vooral in
eieren, gevogelte, melk, vis en vlees. Vegetariërs en veganisten nemen best vitamine B12-supplementen of verrijkte voedingsmiddelen zodat ze geen tekorten oplopen.
Ziekte van Addison (onvoldoende productie van cortisol en aldosteron)
Bij de
ziekte van Addison ontstaan lage cortisol- en aldosteronspiegels. Bij deze
auto-immuunziekte valt het lichaam namelijk per ongeluk de
bijnieren aan. Één van de eerste tekenen zijn gebieden met een donkere huidskleur bij
littekens en huidplooien, zoals de knokkels. Vaak ontstaan maanden of jaren later pas andere symptomen.
Andere symptomen van de ziekte van Addison zijn onder meer:
De behandeling bestaat uit hormoonvervangende therapie om cortisol en aldosteron in het lichaam aan te vullen.
Ziekte van Raynaud (donkere huidskleur aan knokkels van vingers of tenen)
Bij de
ziekte van Raynaud vernauwen de bloedvaten (
vasoconstrictie) in de
vingers of tenen als reactie op
stress of koude. Hierdoor wordt bloed in de vingers of tenen vastgehouden en ontstaat een blauwe verkleuring. Soms is de ziekte van Raynaud te wijten aan een andere aandoening, zoals
sclerodermie (opbouw van littekenweefsel in huid en organen) of
artritis (gewrichtsontsteking met
gewrichtspijn,
gezwollen gewrichten en
gewrichtsstijfheid).

Het aanbrengen van een zonnebrandmiddel is belangrijk om hyperpigmentatie zo veel mogelijk te voorkomen /
Bron: Dimitrisvetsikas1969, PixabayZelfzorgmaatregelen bij vingerknokkels met hyperpigmentatie
Vaker de handen wassen of bleekproducten gebruiken zijn geen goede adviezen voor het verkrijgen van een normale huidskleur wanneer de vingerknokkels donker gekleurd zijn. Deze middelen zorgen namelijk voor huidirritatie en verergeren het probleem. Om donkere knokkels op natuurlijke wijze te verwijderen, is het belangrijk om ze te scrubben, bevochtigen en beschermen tegen de
zon met een goed
zonnebrandmiddel. Het toepassen van crèmes of zalven met vitamine C, kojiczuur, niacinamide of ellaginezuur zijn eveneens nuttig. Als geen van deze oplossingen na een paar weken werkt, is het verstandig om een arts te bezoeken. Het bezoek van een arts is eveneens nodig wanneer hyperpigmentatie optreedt in combinatie met andere symptomen of wanneer de donkerverkleuring plots optreedt of verergert.
Lees verder