Acanthosis nigricans: Verdikte en verkleurde huid

Acanthosis nigricans: Verdikte en verkleurde huid Acanthosis nigricans (AN) is een huidaandoening waarbij de patiënt een abnormaal verhoogde kleuring (hyperpigmentatie) en verdikking (hyperkeratose) van de huid heeft. Dit vindt vooral plaats bij huidplooien, zoals in de nek en lies en onder de armen (oksels). De huidziekte bestaat in een goedaardige (benigne) en kwaadaardige (maligne) vorm. De aangeboren (erfelijke) vorm van de aandoening is meestal goedaardig, terwijl de kwaadaardige vorm optreedt bij volwassen patiënten. De behandeling is vooral gericht op het verminderen van de symptomen. De ziekte valt te voorkomen door het nastreven van een gezonde levensstijl en een goed gewicht.

Epidemiologie acanthosis nigricans

Acanthosis nigricans is een vrij veel voorkomende aandoening die zich op elke leeftijd kan presenteren. Veel goedaardige vormen ontwikkelen zich tijdens de kindertijd en puberteit, terwijl het ontstaan van kwaadaardige acanthosis nigricans meestal optreedt bij volwassenen ouder dan veertig jaar. Er zijn echter uitzonderingen op deze regel. De frequentie van acanthosis nigricans is niet precies bekend. De ziekte komt het meest voor bij patiënten van Afrikaanse afkomst. Mannen en vrouwen worden gelijk getroffen.

Oorzaken huidaandoening: Aangeboren of verworven

Aangeboren

Soms is de oorzaak erfelijk; de patiënt heeft de aandoening dan via een autosomaal dominant overervingspatroon van een ouder geërfd.

Volgende syndromen en aandoeningen gaan gepaard met de erfelijke vorm van acanthosis nigricans:

Verworven

Aandoeningen

De medisch gerelateerde factoren waardoor acanthosis nigricans tot uiting komt, omvatten diabetes en obesitas (zwaarlijvigheid). Bij deze aandoeningen ontstaat te veel insuline in de bloedstroom. Hierdoor vermenigvuldigen normale huidcellen zich. In deze cellen zit meer melanine bij patiënten met een donkere huidskleur. Dit resulteert in een donkere huidvlek die meer kleur heeft dan de omliggende huid. De huidaandoening is met andere woorden een voorspellende factor voor diabetes. Ook aandoeningen van de hypofyse, een laag gehalte aan schildklierhormonen en aandoeningen van de bijnieren, zoals de ziekte van Addison (onvoldoende productie van hormonen door bijnieren), zijn soms de oorzaak van deze huidziekte.

Kanker

Volgende soorten kanker gaan gepaard met de verworven vorm:

Medicatie

Bepaalde geneesmiddelen resulteren eveneens in de huidziekte. Enkele voorbeelden hiervan omvatten menselijke groeihormonen, orale anticonceptiva (via de mond ingenomen anticonceptiepil), schildkliermedicijnen en zelfs bepaalde bodybuilding-supplementen. Al deze geneesmiddelen veranderen het insulinegehalte.

Vormen: Goedaardige en kwaadaardige acanthosis nigricans

Goedaardige vorm

Goedaardige acanthosis nigricans treedt op als een primaire, geïsoleerde aandoening. Dit staat bekend als de erfelijke, goedaardige vorm. De symptomen zijn soms zichtbaar tijdens de geboorte, maar meestal komen deze pas tot uiting in de kindertijd of de puberteit. De huidveranderingen ontwikkelen zich langzaam om dan te verergeren in de adolescentie. Uiteindelijk stabiliseren of verbeteren zelfs de symptomen. Bij sommige getroffen patiënten zijn de symptomen slechts in beperkte mate aanwezig. Deze goedaardige vorm heeft geen invloed op de levensduur van de patiënt. De symptomen zijn meestal beperkt tot de huid. In veel gevallen kan een diagnose worden gesteld door een visuele inspectie van de huid. Medische behandeling is over het algemeen niet vereist. Het kan echter nuttig zijn om de aandoening te volgen en indien nodig de huidconditie te verbeteren.

Kwaadaardige vorm

De kwaadaardige vorm van acanthosis nigricans is veel zeldzamer en treedt meestal op bij volwassenen. Het gaat vaak gepaard met een onderliggende vorm van kanker. De symptomen van kwaadaardige acanthosis nigricans verschijnen vaak snel en verergeren snel. De aandoening gaat meestal vooraf aan het identificeren van kanker. Bij deze vorm is een snelle evaluatie en behandeling van de onderliggende ziekte noodzakelijk. Het is ook belangrijk om de huidziekte goed te monitoren en alle veranderingen te documenteren. De behandeling van de kwaadaardige vorm richt zich voornamelijk op de onderliggende kanker en kan medicijnen en chirurgie omvatten.

Symptomen acanthosis nigricans

De symptomen van acanthosis nigricans omvatten:
  • Donkere verkleuring van de huid, vooral in de plooien zoals onder de armen, in de liezen en op de achterkant van de nek.
  • Verdikking van de huid met een fluweelachtige textuur.
  • Vlekken die mogelijk jeuk kunnen veroorzaken, hoewel het meestal niet jeukt.
  • Soms een geurige afscheiding van de huidplooien.

In de meeste gevallen worden de symptomen geïdentificeerd door een visuele inspectie van de huid. Soms kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten.

Alarmsymptomen

Er zijn enkele symptomen waarbij acanthosis nigricans gepaard kan gaan met een ernstige onderliggende aandoening, zoals:
  • Plotselinge of ernstige verandering in huidsymptomen.
  • Symptomen die zich snel ontwikkelen of verergeren.
  • Aanwezigheid van andere symptomen zoals pijn, gewichtsverlies, ongewone bloedingen of knobbels.

Bij het waarnemen van deze alarmsymptomen is het belangrijk om onmiddellijk medisch advies te zoeken.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van acanthosis nigricans wordt vaak gesteld door een visuele inspectie van de huid. Bij twijfel of als er sprake is van kwaadaardige acanthosis nigricans, kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn:
  • Huidbiopsie: Verwijdering van een klein stukje huid om te onderzoeken onder een microscoop.
  • Bloedonderzoek: Om te controleren op mogelijke onderliggende aandoeningen zoals diabetes of hormoononevenwichtigheden.
  • Beeldvorming: In sommige gevallen kan beeldvorming noodzakelijk zijn om te zoeken naar onderliggende tumoren of andere afwijkingen.

Behandeling acanthosis nigricans

De behandeling van acanthosis nigricans is afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de symptomen. De behandeling kan omvatten:
  • Aanpassing van de levensstijl: Vermindering van gewicht bij obesitas en controle van diabetes.
  • Medicamenteuze behandeling: Gebruik van crèmes en zalfjes om de huid te verbeteren en te verzachten.
  • Behandeling van onderliggende aandoeningen: Behandeling van eventuele kanker of andere ziekten die mogelijk de oorzaak zijn.

In veel gevallen kan de behandeling gericht zijn op het verlichten van symptomen en het verbeteren van het uiterlijk van de huid.

Prognose acanthosis nigricans

De prognose van acanthosis nigricans hangt af van de oorzaak en de ernst van de aandoening. Goedaardige acanthosis nigricans heeft meestal een gunstige prognose met weinig gevolgen voor de gezondheid. De symptomen kunnen verbeteren met veranderingen in levensstijl en medische behandeling indien nodig.

Kwaadaardige acanthosis nigricans heeft een ernstigere prognose, afhankelijk van de aard en de ernst van de onderliggende kanker of aandoening. Vroege detectie en behandeling van de onderliggende oorzaak zijn cruciaal voor een betere prognose.

Complicaties

Complicaties van acanthosis nigricans kunnen zijn:
  • Psychosociale impact: Ontevredenheid over uiterlijk en invloed op zelfbeeld.
  • Infecties: Mogelijke infecties van de huid bij beschadigde gebieden.
  • Verspreiding van de aandoening: Bij ernstige gevallen kan de aandoening zich uitbreiden naar andere delen van het lichaam.

Preventie acanthosis nigricans

Preventie van acanthosis nigricans kan worden bereikt door:
  • Gezonde levensstijl: Het handhaven van een gezond gewicht en regelmatige lichaamsbeweging.
  • Controle van risicofactoren: Het monitoren van diabetes en andere aandoeningen die kunnen bijdragen aan acanthosis nigricans.
  • Vroege detectie: Regelmatige medische controles om eventuele vroege tekenen van aandoening of onderliggende ziekten te identificeren.

Het nastreven van een gezonde levensstijl en medische controles zijn belangrijk voor het voorkomen en beheren van acanthosis nigricans.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Acanthosis palmaris (huidziekte): Penshandpalmen door kankerAcanthosis palmaris (huidziekte): Penshandpalmen door kankerEen erg vreemde en zeldzame aandoening is de huidziekte "acanthosis palmaris". Hierbij heeft een patiënt handpalmen die…
Acanthosis nigricans: symptomen, oorzaak en behandelingAcanthosis nigricans: symptomen, oorzaak en behandelingAcanthosis nigricans is een zeldzame huidaandoening of huidziekte. Acanthosis Nigricans wordt gekenmerkt door hyperpigme…
Jeuk bilspleet of jeuk bilnaad: oorzaken en behandelingJeuk bilspleet of jeuk bilnaad: oorzaken en behandelingJeuk tussen bilspleet of bilnaad is een courante klacht. De bilnaad of bilspleet is de scheiding of spleet tussen beide…
Jeukende uitslag in nek en hals: symptomen en oorzakenJeukende uitslag in nek en hals: symptomen en oorzakenEr kunnen zich allerlei huidaandoeningen manifesteren in de hals en de nek(-regio). Dit kan gepaard gaan met een scala a…

Aambeien: pijn bij zitten en pijn bij poepen verlichtenAambeien: pijn bij zitten en pijn bij poepen verlichtenHoe kan je het beste pijn bij zitten en pijn bij poepen verlichten als gevolg van aambeien? De medische benaming van aam…
Birt-Hogg-Dubé syndroom: Tumoren op huid, in nieren & longenBirt-Hogg-Dubé syndroom: Tumoren op huid, in nieren & longenHet Birt-Hogg-Dubé syndroom is een erfelijke aandoening die gekenmerkt wordt door de ontwikkeling van goedaardige of kwa…
Bronnen en referenties
  • Background, http://emedicine.medscape.com/article/1102488-overview#showall, geraadpleegd op 5 juli 2016
  • Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/1102488-differential-dignoses#showall, geraadpleegd op 5 juli 2016
  • Acanthosis Nigricans, http://rarediseases.org/rare-diseases/acanthosis-nigricans/, geraadpleegd op 5 juli 2016
  • Acanthosis nigricans, http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/atxt/AcanthosisNigricans.htm, geraadpleegd op 5 juli 2016
  • Acanthosis nigricans, http://nl.healthline.com/health/acanthosis-nigricans, geraadpleegd op 5 juli 2016
  • Acanthosis nigricans, https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/acanthosis-nigricans/, geraadpleegd op 5 juli 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 09-09-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 6
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.