Aambeien: pijn bij zitten en pijn bij poepen verlichten

Hoe kan je het beste pijn bij zitten en pijn bij poepen verlichten als gevolg van aambeien? De medische benaming van aambeien is hemorroïden. Aambeien zijn zwellichamen die ervoor zorgen dat je anus lucht- en lekdicht afgesloten wordt. Als deze zwellichamen regelmatig onder hoge druk komen te staan, bijvoorbeeld door vaak hard te persen tijdens het poepen, kunnen ze opzetten of opzwellen. Er ontstaan dan gestuwde en verwijde bloedvaten onderin de endeldarm, net boven de anus, welke zijn te vergelijken met spataderen. Het gaat meestal om inwendige aambeien, maar soms stulpen ze naar buiten. Dat zijn zogeheten uitwendige aambeien. De belangrijkste oorzaak van aambeien is obstipatie. Aambeien kunnen jeuk, irritatie, pijn (pijn bij zitten en pijn bij poepen) en/of bloedingen rond de anus veroorzaken. Vooral als je moet poepen of zitten, kun je last hebben van deze klachten.

• Wat zijn aambeien?
• Aambeien in vogelvlucht
• Wat veroorzaakt aambeien?
• Obstipatie en persen tijdens het poepen
• Zwangerschap
• Verhoogde spiertonus en verzwakking van het bindweefsel
• Aambeien: hoe zelf pijn bij zitten en pijn bij poepen verlichten?
• Vezelrijke voeding
• Bewegen
• Ga poepen zodra je aandrang voelt
• Voorkom persen
• Zitbad
• Aambeienzalf
• Matig gebruik van bepaalde dranken en voedingsmiddelen
• Zitring bij aambeien
• Uitstulpingen terugduwen
• Wanneer de huisarts raadplegen bij aambeien?

Wat zijn aambeien?

Aambeien zijn uitgezakte zwellichamen nabij de anus. Zwellichamen zijn een sponsachtig netwerk van bloedvaatjes, bedekt door een dun slijmvlieslaagje, die ervoor zorgen dat je anus lucht- en lekdicht afgesloten wordt. Aambeien zijn feitelijk gezwollen bloedvaten. Er zijn inwendige en uitwendige aambeien. Er bestaan ook getromboseerde aambeien. In dat geval heeft zich in de verwijde vaten van de aambei een stolsel gevormd.

Aambeien in vogelvlucht

• Aambeien zijn opgezwollen of uitpuilende zwellichamen rondom de anus.
• Deze lastpakken ontstaan door verhoogde druk, zoals tijdens het persen bij het poepen of zwangerschap.
• Symptomen van aambeien zijn onder andere jeuk, pijn, bloeding en een branderig gevoel.
• Er zijn interne en externe aambeien.
• Aambeien komen vaak voor bij mensen van middelbare leeftijd en ouderen, maar kunnen op elke leeftijd potreden.
• Zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van aambeien. Dit komt door de druk die de baarmoeder uitoefent op de aderen in het bekkengebied.
• Als je lang staat zonder te lopen, neemt de druk in de bloedvaten toe en kan ook de druk in de aders boven de anus toenemen. Ook dit verhoogt het risico op aambeien.
• Obesitas (fors overgewicht) en een sedentaire levensstijl (veel zitten en weining bewegen) kunnen ook bijdragen aan het ontstaan van aambeien.
• Aambeien zijn niet besmettelijk en ze worden dan ook niet veroorzaakt door seksueel contact.
• Het dragen van strakke kleding rond het bekkengebied kan de bloedcirculatie belemmeren. Dit vergroot je risico op aambeien.
• Langdurige diarree kan leiden tot irritatie van de anus en het ontstaan van aambeien bevorderen.
• Stress kan het spijsverteringssysteem beïnvloeden en bijdragen aan het ontstaan of verergeren van aambeien.
• Dieet, vochtinname en lichaamsbeweging zijn zelfzorgmaatregelen die kunnen helpen om van deze lastpakken af te komen.
• Behandeling varieert van crèmes tot chirurgie.
• Aambeien zijn meestal niet ernstig en kunnen vanzelf verdwijnen.
• Raadpleeg een arts bij aanhoudende of verergerende klachten.

Wat veroorzaakt aambeien?

Obstipatie en persen tijdens het poepen

Deskundigen zijn anno 2024 verdeeld over de vraag wat precies aambeien veroorzaakt, maar waarschijnlijk spelen meerdere factoren en mechanismen bij het ontstaan ervan een rol. Aambeien worden geassocieerd met chronische obstipatie, persen tijdens het poepen, en langdurige zitten op het toilet, bijvoorbeeld om de krant te lezen. Deze factoren zijn van invloed op de bloedtoevoer naar de zwellichamen. De bloedvaten zwellen daardoor op. Aambeien zijn opgezwollen en uitgezakte zwellichamen.

Zwangerschap

Aambeien zie je vaak ook tijdens de zwangerschap. De toegenomen omvang van de baarmoeder zorgt voor extra druk op het weefsel binnen de anus. Dit vergroot de kans op het ontstaan van aambeien. Bovendien werken je darmen tijdens de zwangerschap wat trager. Dat komt door hormonale veranderingen en doordat je baarmoeder groter wordt en deze de darmen verdrukt.

Verhoogde spiertonus en verzwakking van het bindweefsel

Ook blijken mensen met aambeien vaak een verhoogde tonus te hebben van het anale kanaal, ook in rust. De spiertonus of spierspanning is de spanningstoestand van een spier. Bij mensen met een verhoogde spiertonus in het anale kanaal, zijn de gladde spieren ter plaatse meer gespannen dan gemiddeld, ook in rusttoestand (dus zonder persen). Obstipatie of verstopping verhoogt nog eens deze druk. Bij obstipatie pers je namelijk door harde ontlasting harder en langer. As gevolg hiervan komt er veel druk op de zwellichamen te staan, waardoor deze opzwellen en tegen de sluitspier aandrukken. Tevens verzwakt het bindweefsel die de zwellichamen ondersteunt en op zijn plaats houdt met het voortschrijden der jaren. Dit vergroot de kans op aambeien naarmate je ouder wordt.[1]

Aambeien: hoe zelf pijn bij zitten en pijn bij poepen verlichten?

De klachten die gepaard gaan met aambeien kun je vaak drastisch verlichten met een aantal eenvoudige maatregelen.

Vezelrijke voeding

Eet meer vezels. Voeg meer vezels toe aan je dagelijkse voeding. Dit kan in de vorm van een vezelsupplementen en producten verrijkt met –al dan niet synthetische– voedingsvezels, maar je kunt ook meer vezelrijke voeding eten. Het Voedingscentrum adviseert om dagelijks zo’n 30 tot 40 gram vezels te eten. Deze zitten vooral in volkorenproducten, groenten, fruit en peulvruchten, zoals linzen, bonen en kikkererwten.

Samen met voldoende vocht, verzachten vezels je ontlasting waardoor het gemakkelijker uitgepoept kan worden. Het vermindert de druk op de aambeien. Wel moet je er voldoende bij drinken, aangezien vezels vocht absorberen. Sommige mensen ervaren dat het verhogen van je dagelijkse vezelinname aanvankelijk leidt tot een opgeblazen gevoel en winderigheid. Verhoog daarom langzaamaan de inname van voedingsvezels tot 30-40 gram per dag. Verhoog je vochtinname navenant.

Bewegen

Zorg voor dagelijkse middelzware inspanning gedurende 30 minuten. Dit omvat activiteiten zoals stevig wandelen en fietsen. Dit kan bijdragen aan een verbeterde darmfunctie. Dagelijks minimaal 30 minuten bewegen is sowieso een absolute must voor een goede gezondheid en gewicht.

Ga poepen zodra je aandrang voelt

Wanneer je de drang voelt om te poepen, houd het dan niet op maar ga direct naar het toilet. Wacht niet tot een meer geschikte tijd omdat je bijvoorbeeld een spannende film kijkt of aan het werk bent. Het ophouden van ontlasting zorgt voor een verhoogde druk.

Voorkom persen

Vermijd persen bij het poepen. Dit voorkomt klachten van uitzakkende aambeien.

Zitbad

Een zitbad is een warmwaterbad voor de billen en heupen. Het kan jeuk, irritatie en krampen van de kringspier verlichten. Apotheken verkopen soms kleine plastic kuipjes die passen over een wc-bril, of ga in een gewone badkuip zitten met een laagje water. De meeste deskundigen raden een 20-minuten zitbad aan na elke stoelgang en ten minste twee of drie keer per dag. Zorg ervoor dat je na het baden het anale gebied droog dept, niet wrijven of hard vegen. Je kunt ook gebruik maken van een föhn om het gebied droog te maken.

Aambeienzalf

Aambeizalf met een lokaal anestheticum kan tijdelijk de pijn verminderen. Er zijn uitsluitend op recept verkrijgbare middelen, maar er zijn ook zalven die je zelf kunt kopen bij apotheek of drogist, zoals Sperti, Dr. E.J. Swaab Aambeienzalf, Curanol zalf en HemoClin gel en spray. Naast zalven kunnen zetpillen de pijn en branderigheid doen verdwijnen.

Matig gebruik van bepaalde dranken en voedingsmiddelen

Gebruik matig koffie, thee, koolzuurhoudende dranken en suiker dan wel suikerhoudende producten. Deze voedingsmiddelen prikkelen de anus en kan ter plaatse jeuk en eczeem veroorzaken.

Zitring bij aambeien

Een zitring of aambeienkussen kan ook helpen de klachten te verminderen. Deze kussens zijn speciaal zijn ontworpen om de druk te verminderen. Ook kunnen ze helpen om terugkerende aambeien te voorkomen.

Uitstulpingen terugduwen

Soms kan de pijn die je ervaart verminderen als je uitstulpingen die door de anus naar buiten zakken voorzichtig terug naar binnen duwt. Ga aambeien niet manipuleren of proberen door te prikken!

Wanneer de huisarts raadplegen bij aambeien?

Geven de aambeien ondanks bovenstaande maatregelen hevige of aanhoudende klachten, raadpleeg dan de huisarts. Deze kan een zalf voorschrijven tegen jeuk en irritatie, een zalf om ontstekingen te remmen, of een zalf die ontspant en aldus de doorbloeding van het slijmvlies ter plaatse verbetert. Er zijn ook medicijnen om de ontlasting zachter te maken, zoals psylliumvezels, lactulose of bisacodyl. Mocht dat ook allemaal geen soelaas bieden, dan kan een operatieve ingreep in het ziekenhuis nodig zijn.

Noten:

1. Harvard Health Publishing. Hemorrhoids and what to do about them. https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/hemorrhoids_and_what_to_do_about_them (ingezien op 28-11-2021)

Lees verder

• Aambeien genezen & zelf behandelen met natuurlijke middelen
• Aambeien: bloed op ontlasting, jeuk anus en branderig gevoel
• Aambeien (hemorroïden): symptomen, oorzaken en behandeling
• Aambeienzalf: zalf bij aambeien (curanol en lidocaïne)