Te veel bloedplaatjes: symptomen, oorzaken en behandeling

Bloedplaatjes, je kan niet zonder. Maar het kan wel gebeuren dat je er te veel van hebt. Dit is een probleem en brengt risico's voor de gezondheid met zich mee. Daarom is het belangrijk dat het snel behandeld wordt. Normaal ligt het aantal bloedplaatjes tussen de 150 en 450 miljard per liter bloed. Komt het boven de 750 miljard dan is dit ernstig en moet het direct behandeld worden.

De rol van bloedplaatjes

Bloedplaatjes (in wetenschappelijke termen trombocyten is) worden aangemaakt in het beenmerg van het menselijk lichaam, zoals dat ook bij veel dieren gebeurd. Trombopoëtine is een van de vele soorten hormonen, en deze stimuleert de natuurlijke ontwikkeling van deze cellen die we reuscellen noemen. Een andere naam voor deze cellen is megakaryoblasten. Deze cellen ondergaan endomitose. Dit houdt in dat de kern van de cel zichzelf deelt, zonder dat hij groter wordt, wat je wel zou verwachten. De megakaryoblasten transformeren in zogenoemde megakaryocyten. Vanuit dit megakaryocyt worden de bloedplaatjes vervolgens aangemaakt. Uit één enkel megakaryocyt kunnen wel duizenden bloedplaatjes worden gevormden. Bloedplaatjes kun je dus in feite geen hele cellen meer noemen, het zijn slechts fragmentjes van cellen. Een bloedplaatje blijft in de bloedsomloop ongeveer acht tot tien dagen in leven voor hij zichzelf weer afbreekt en het proces opnieuw begint. Deze afbraak heeft plaats in de milt, de lever en ook in de longen.

Als de wand van een bloedvat op welke manier dan ook een beschadiging heeft opgelopen, dan gaan alle bloedplaatjes ook kapot op het moment dat ze die beschadiging passeren. Tijdens dit proces komt wat we noemen trombokinase vrij. Het vrijgekomen trombokinase wekt een lange keten van allerlei reacties op, met het resultaat dat er een klein of groot bloedstolsel ontstaat als een soort afsluitende bloedprop. Zo kan het gebeuren dat wanneer je een wondje hebt doordat je je huid ergens aan hebt opengehaald, deze niet maar door blijft gaan met bloeden, maar vrij eenvoudig te stelpen is. Hierna wordt fibrine aangemaakt uit fibrinogeen. Fibrine is een stof die een uitgebreid netwerk van draden begint aan te maken om de bloedprop zo stevig te maken dat er een korstje ontstaat.

Trombocytose: te veel bloedplaatjes

Het kan gebeuren dat bij het bloedprikken aan het licht komt dat er te veel bloedplaatjes in het bloed zitten. Dit kan een aantal verschillende oorzaken hebben. Een mens heeft in een normale situatie tussen de 150 en 450 miljard bloedplaatjes per liter bloed in het lichaam. Per persoon kan dit echter verschillen. Zit je over de 450 miljard dan hoeft dit niet perse een probleem te zijn. Tellingen boven de 750 zijn echter altijd gevaarlijk. Er zijn een paar belangrijke redenen.

De symptomen

Hoe merk je dat je te veel bloedplaatjes hebt? Er zijn een aantal symptomen te onderscheiden:

• Hoofdpijn
• Algehele zwakte
• Duizeligheid/ duizelingen
• Bloedcirculatie-stoornissen
• Koude en tintelende handen en voeten
• Brandend gevoel in de handen en voeten (wat vermindert bij de inname van aspirine)
• Blauwige neus
• Blauwe plekken
• Bloedend tandvlees
• Maag-darmbloedingen
• Opgezette milt en lever
• Spontane stolselvorming in de aders of slagaders (veneuze trombose/arteriële trombose)

De oorzaken

Als er te veel bloedplaatjes worden aangemaakt kan dit een aantal redenen hebben:

• Diverse infectieziekten
• Reumatoïde artritis
• Asplenie (niet functioneren van de milt)
• Complicaties na een zware chirurgische ingreep
• Verschillende vormen van kanker waaronder leukemie
• Myelofibrose
• IJzertekort (anemie)
• Sarcoïdose
• Overmatig medicijngebruik

De behandeling

Omdat een te veel aan bloedplaatjes ernstige gevolgen kan hebben is het van belang dit snel met medicatie te behandelen als het echt de limiet overschrijdt. Medicijnen om de vorming van bloedplaatjes in het beenmerg af te remmen zullen worden toegediend. Men gaat het vaak te lijf met diverse anti-stollingsmiddelen (anti-coagulantia, trombosemiddelen). Dit gaat dan om lage doseringen salicylaten, waar ook aspirine bij hoort. Ook is het mogelijk over te gaan tot tromboferese: de verwijdering van de bloedplaatjes uit bloed dat wordt afgenomen, om het vervolgens weer terug het lichaam in te brengen. Deze twee behandelingen kunnen ook in combinatie worden gebruikt.