Tormentil, een wortel voor het bloeden

Tormentil, een wortel voor het bloeden Tormentil is een buitenbeentje in de plantenfamilie van de Ganzeriken, hij lijkt met z'n handvormig gedeelde bladeren op Vijfvingerkruid maar heeft viertallige bloemen. Tormentil groeit in heel Europa op vochtige grond in natte graslanden, heidevelden en venen en aan bosranden. Bij mooi weer kunnen insecten, vooral vliegen, de bloemen bestuiven, bij slecht weer blijven de bloemen gesloten en treedt er zelfbestuiving op.

Etymologie

De soortnaam "erecta" betekent rechtop, verwijst naar de groeiwijze, dus met opstijgende bloeiende stengels en niet wortelend op de stengelknopen zoals andere potentillasoorten. Tormentil komt van Latijnse "tormentilla, tormentum", dat kwelling, buikpijn, krampen betekent. De wortel van het kruid is goed tegen dergelijke kwalen. Dioscorides en Plinius noemden het Pentaphyllon en Quinquefolium omwille van de 5-tallige bladvorm. Met de diep-ingesneden steunblaadjes is het blad precies 7-tallig, vandaar ook de naam Heptaphyllon om het te onderscheiden van Potentilla reptans, het Vijfvingerkruid. Het blad vormt precies een mensenhand, vandaar ook de namen Manus Martis en Mercurius digitis.

Dodonaeus over tormentil

Dodonaeus schrijft over de "oorsaecke des naems: dit cruyt is genoemt Tormentilla omdat het poeyer van de wortel oft het water daer die in ghesoden is geweest de pijne van de tanden die ygentlijck torment in de Romaansche talen pleegt genoemt te wesen, verdrijven can." Hij schrijft ook dat het goed is tegen "quade ende pestighe kranckheden". Fuchsius noemde het Berckwortel en Hildegard von Bingen Birckwurz, omdat het kruid graag in berkenbosjes groeit. Engelse volksnamen zijn Septfoil, Bloodroot, English sarsaparilla.

De wortelstok kleurt roodachtig na doorsnijden, volgens de signatuurleer zou die dan ook werkzaam zijn tegen allerlei bloedingen. De boeren gebruikten het kruid vroeger trouwens tegen bloedpissen bij het vee.

In Midden-Europa diende de wortel van Tormentil als vervanger voor de alruinwortel, die in de Oude wereld en de Oriënt de belangrijkste toverplant was en zelfs tot op vandaag nog een mythische reputatie heeft. Deze verwisseling heeft alleen te maken met de grillig gevormde wortel van de beide planten. En niets met overeenkomstige kwaliteiten.

Inhoudstoffen van de wortel

De wortelstok, bekend als Radix of Rhizoma Tormentillae wordt verzameld van maart tot april. Catechinelooistoffen (tot 20%), triterpeenglycoside (tormentilline), flavonoïden, bitter chinorinezuur en een rood pigment zijn de voornaamste inhoudstoffen van deze bloedwortel.

Gebruik

Zoals bij de meeste looistofplanten, wordt de wortel gebruikt om alles wat in het lichaam te los zit weer vast te maken. Dat betekent dat hij bij verwondingen een bloedstelpende werking heeft, bij diarree stoppend werkt en ‘los’ of bloedend tandvlees weer vast kan maken. Misschien de meest hoopgevende toepassing is zijn gebruik bij colitis ulcerosa en de ziekte van Chrohn. Wordt nader onderzocht.

Literatuur

  • Bos MA, Vennat B, Meunier MT, Pouget MP, Pourrat A, Fialip J. Procyanidins from tormentil: antioxidant properties towards lipoperoxidation and anti-elastase activity. Biol Pharm Bull. 1996 Jan; 19(1): 146-8.
  • Wichtl M and NG Bisset (eds). 1994. Tormentillae rhizoma - Tormentil, Potentilla. In Herbal Drugs and Phyto-pharmaceuticals. (English translation by Norman Grainger Bisset). CRC Press, Stuttgart, pp. 499-501.
  • Potentilla, a review of its phytochemical and pharmacological profile. Michał Tomczyka, Department of Pharmacognosy, Faculty of Pharmacy, Medical University of Białystok, ul. Mickiewicza 2a, 15-089 Białystok, Poland
© 2009 - 2024 Herborist, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Gezondheid: De ziekte van Crohn en Colitis UlcerosaGezondheid: De ziekte van Crohn en Colitis UlcerosaDe ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa zijn aandoeningen die betrekking hebben op het spijsverteringskanaal. De darmwan…
De darmziekte collagene of microscopische colitisDe darmziekte collagene of microscopische colitisCollagene colitis (ook wel microscopische colitis of colitis collagenosa genoemd) is een weinig voorkomende ziekte die e…
Colitis ulcerosa; symptomen, oorzaken en behandelingColitis ulcerosa; symptomen, oorzaken en behandelingColitis ulcerosa is een auto-immuunziekte die chronisch is. Het kenmerkt zich door het optreden van regelmatig terugkere…
De geneeskracht van TormentilDe geneeskracht van TormentilDe duivel was boos op de tormentil want hij genas alle zieken. Hij beet daarom de wortel van de tormentil af; sindsdien…

Karwij, venkel en anijs tegen winderigheidKarwij, venkel en anijs tegen winderigheidDrie geneeskrachtige planten, die niet alleen botanisch tot dezelfde plantenfamilie, de Schermbloemigen behoren, maar oo…
Angst symptomen, verschijnselen en kenmerkenAngst symptomen, verschijnselen en kenmerkenVeel mensen hebben last van angst, angstgevoelens, angstaanvallen of een angststoornis. De een heeft last van een lichte…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Franz Eugen Köhler, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • KruidMail Tormentilla erecta. Opleiding Herboristen. Maurice Godefridi.
Herborist (762 artikelen)
Gepubliceerd: 09-07-2009
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.