Wat je moet weten over Anorexia nervosa

Anorexia nervosa is een eetstoornis gekenmerkt door zelfopgelegde uithongering. De patiënt heeft een obsessie om steeds magerder te worden, ver over de grens van wat aanvaardbaar is voor een goede gezondheid. In uitzonderlijke gevallen is deze ziekte uiteindelijk zelfs fataal.

De term Anorexia

In tegenstelling met wat veel mensen denken is Anorexia niet zomaar een ziekte van deze tijd. De ziekte werd voor de eerste maal beschreven door Richard Morton in 1689. Halfweg de eenentwintigste eeuw werd Anorexia Nervosa erkend als een psychiatrische stoornis. Mensen met Anorexia zijn op een irrationele, meedogenloze manier bezig met hun gewichtsverlies, ook al komt hierbij zichtbaar hun gezondheid in gedrang. Anorexia vloeit vaak voort vanuit een gewoon dieet, waarbij men steeds meer maaltijden gaat overslagen, de porties altijd maar gaat verkleinen of gebruik maakt van eetlustremmers. Veel patiënten weren systematisch alle vet en suiker uit hun dieet en overleven op soda en sla.

De diagnose

Men kan spreken van Anorexia Nervosa als er aan de meeste van de volgende voorwaarden is voldaan. De patiënt is nagenoeg gans de dag bezig met zijn of haar gewichtsverlies en weegt minder dan 85% van het gemiddelde gewicht van zijn of haar leeftijdsgenoten van dezelfde grootte en weigert terug te gaan naar het normaal aanvaarde gewicht. De patiënt heeft vaak schrik om ook maar een beetje gewicht bij te komen en heeft een vertekend zelfbeeld, waarbij men denkt dat men dikker is dan men in werkelijkheid is. Vrouwen hebben vaak reeds verschillende menstruatiecycli overgeslagen. Anorexiepatiënten kijken meer dan andere mensen in de spiegel, zijn obsessief bezig met hun kledingsmaten en praten vaak negatief over hun eigen uiterlijk. Soms steken bizarre eetgewoontes de kop op, zoals het kouwen van voedsel, waarna het wordt uitgespuugd. Vaak liegt men ook over zijn of haar werkelijke gewicht. Niet zelden gaat de ziekte ook gepaard met depressies en angststoornissen.
Er is enerzijds een gedeelte van de patiënten die obsessief bezig zijn met het beperken van de hoeveelheid calorieën die ze innemen. Eventueel gebruiken ze bovenop hun dieet allerhande eetlustremmers en zelfs kruidenextracten die afbraak van calorieën in het lichaam zouden moeten versnellen. Langs de andere kant heb je ook patiënten die minder op hun voeding letten, maar na het eten alles uitbraken of gebruik maken van laxeermiddelen.

De patiënt

Bij ongeveer 1% van de bevolking is Anorexia Nervosa vastgesteld, maar dat zijn uiteraard enkel de meest ernstige gevallen. Het allergrote deel van de patiënten is blank, komen uit een gezin met een degelijk tot zeer degelijk inkomen en is vrouwelijk. Slechts 1 op de 10 patiënten is een man. Bij de mannen is meer dan de helft homoseksueel. Het spreekt voor zich dat vooral mensen die door hun omgeving al of niet beroepsmatig beoordeeld worden op hun uiterlijk slachtoffer worden van deze ziekte. Men heeft Anorexia al kunnen vaststellen bij kinderen vanaf 7 jaar, maar meestal beginnen problemen zich te manifesteren rond de pubertijd. Hoe jonger de patiënt, hoe moeilijker het wordt van de ziekte te genezen.

De oorzaken

Anorexia Nervosa is een complexe aandoening met vaak meerdere oorzaken. Uit onderzoek blijkt dat je een aanleg voor deze ziekte kan hebben. Er is meer kans om slachtoffer van de ziekte te worden als er reeds iemand anders in de familie de ziekte heeft gehad. Maar uiteindelijk kunnen tal van biologische, psychologische, sociale en zelfs erfelijke factoren aan de grondslag liggen van de ziekte. Het spreekt voor zich dat de psychologische en sociale factoren veruit de belangrijkste zijn. Zo zijn mensen met bepaalde persoonlijke eigenschappen vatbaarder voor de ziekte. Mensen die erg perfectionistisch zijn of moeilijkheden hebben om te relativeren en daarom alles zwart-wit zien en mensen met een laag zelfbeeld zijn een belangrijke risicogroep.

Patiënten blijken ook gevoelig te zijn voor depressies en angststoornissen, al is men niet zeker of dit de oorzaak of net het gevolg is van de eetstoornis. Ook mensen uit een afgeschermde omgeving maken meer kans op de ziekte, net als mensen uit conflictgezinnen. Vaak is het uiteindelijk stress omtrent hoge levensverwachtingen die de ziekte op gang zetten. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij grote sportprestaties, het veranderen van school of liefdespartner of het aanbreken van de pubertijd.

De gevolgen

Uiteraard is gewichtsverlies een opvallend gevolg van Anorexia. Maar ook het verliezen van spiermassa, groeiachterstand, het uitblijven van de maandstonden, diarree, constipatie en maagpijn zijn typische symptomen waar je de ziekte aan kan herkennen. Patiënten kunnen door de ziekte last krijgen van schade aan de lever en de nieren en een onregelmatige hartslag. Er kunnen ook complicaties optreden aan het skelet zoals verlies van botmassa, een verhoogd risico op fracturen en tanden die zijn aangetast door maagzuur. Vrouwen kunnen onvruchtbaar worden. Patiënten vallen al wel eens flauw, hebben al wel eens last van haaruitval, een uitgedroogde huid en hebben vaak last van een lage bloedsuikerspiegel. Ook ontwikkeld men een verhoogd risico op infecties en kan men uiteindelijk zelfs in een coma belanden.

De behandeling

De manier waarop er behandeld wordt hangt af van de mate waarin de anorexia tot lichamelijk schade heeft geleid. vaak moet de medische behandeling nog aangevuld worden door een psychiatrische behandeling. Patiënten zijn vaak erg weigerachtig tegenover een behandeling, daar ze neiging hebben om de ziekte te ontkennen of af te zwakken.

Behandelingen bieden een programma van gestructureerde voedingspatronen, voedingsleer en een streng medisch toezicht. Anorexia is een chronische ziekte met een aanzienlijke kans op recidieven. Na het bereiken van een stabiel en gezond gewicht is er meestal nazorg nodig. Een diëtist is uiteraard een belangrijk persoon in het genezingsproces. Cognitieve gedragstherapie of CBT is bedoeld om een verandering van het gedrag van de patiënt te ontwikkelen. Psychodynamische therapie moet de patiënt helpen om de achterliggende oorzaak van de ziekte te achterhalen. Interpersoonlijke therapie kan de patiënt op korte termijn helpen om relationele problemen op te lossen. Ongeveer 50% van de patiënten zal uiteindelijk volledig herstellen van de ziekte. 20% blijft met ernstig ondergewicht sukkelen en nog eens 20% blijft altijd erg mager. Ongeveer een 10% zal uiteindelijk aan de ziekte, of complicaties ervan, sterven.