Migraine en clusterhoofdpijn

Bijna iedereen heeft al wel eens last van hoofdpijn. Maar hoofdpijn staat niet gelijk aan migraine. Migraine en clusterhoofdpijn zijn sterk onderschatte ziektes, waar de wetenschap nog onvoldoende remedies heeft tegen gevonden.

Soorten hoofdpijn

Hoeveel mensen precies aan migraine lijden is een groot vraagstuk. Sommige schattingen spreken over 5% van de bevolking. Het grote probleem bij deze aandoening is dat men alle soorten hoofdpijn maar al te vaak op een hoopje smijt of verkeerd gaat benoemen. Dokters stellen vaak de verkeerde diagnose en de termen "migraine", "chronische hoofdpijn" en "clusterhoofdpijn" worden te pas en te onpas door elkaar gebruikt. Er zijn bijna twintig verschillende soorten hoofdpijn, maar er zijn maar drie veel voorkomende soorten die zich onderscheiden van de conventionele hoofdpijn, met name migraine, episodische clusterhoofdpijn en chronische clusterhoofdpijn. Het probleem bij al deze aandoeningen is dat er geen vergelijkbare ziekten bestaan bij dieren, hetgeen het onderzoek naar de ziekten en de ontwikkeling van mogelijke remedies tot nu toe heel traag hebben doen evolueren.

Migraine

Wat is migraine?

Mensen die aan migraine lijden hebben last van kloppende pijn aan één welbepaalde zijde of de voorkant van het hoofd. Men dient vaak elke vorm van activiteit te staken en licht te meiden om de pijn dragelijk te houden. Soms ervaart de patiënt misselijkheid en dient dan zelfs te braken. Een aanval kan slechts enkele uren duren, maar evengoed enkele dagen. In de meeste gevallen begint de hoofdpijn in de ochtend en het kondigt zich vaak op voorhand al aan door stemmingswisselingen, een gebrek aan eetlust, een koudegevoel en slaapproblemen. Het merendeel van de patiënten zijn vrouwen. Men kan hiervan last beginnen krijgen vanaf de tienerjaren. Het is erg zeldzaam dat men hier een heel leven lang last van blijft hebben. Vaak minderen de aanvallen met de jaren, soms komen ze na jaren ineens terug opzetten. Vaak ziet men de ziekte plots verdwijnen na een zwangerschap.

Met of zonder aura

Een vijfde van de migraine patiënten krijgt tijdens de aanvallen hallucinaties of auraverschijningen van enkele tientallen minuten. Men krijgt hierbij problemen met het zicht en ervaart vaak gekleurde lichtflitsen en flikkerende sterretjes. Sommige patiënten ervaren tijdelijk tintellingen op het lichaam of spraakstoornissen. Dit voedt natuurlijk het vermoeden dat de ziekte zijn oorsprong kent in het centrale zenuwstelsel. De precieze oorzaken van dit alles is echter nog onbekend, maar men gaat ervan uit dat er vernauwing van de bloedvaten optreedt en dat hierdoor de hersenen een minder goede doorbloeding krijgen.

Uitlokkers van migraine

Er zijn zaken die een aanval kunnen uitlokken en door patiënten met migraine best vermeden worden. Bekende voorbeelden hiervan zijn chocolade, kaas en alcohol. Bij vrouwen ziet men de migraine vaak opzetten vlak voor de menstruatie, hierbij is de verandering in de hormonenhuishouding de belangrijkste oorzaak. Ook stress veroorzaakt vaak aanvallen van migraine. Men krijgt dan vaak een aanval in de rustige periode na een stressperiode, bijvoorbeeld in het weekend. Migraine kan vaak terugkomen of slechts sporadisch en met een licht aangepaste levenswijze kan je de frequentie vaak verminderen.

Remedie tegen migraine

Met een aspirine zal je migraine niet kunnen bestrijden. Er bestaan wel twee redelijk goed werkende medicijnen tegen migraine, enerzijds sumatriptan, die ongeveer de helft van de patiënten van hun pijn zou kunnen verlossen en ergotamine dat al jarenlang op de markt is. Beide geneesmiddelen zijn echter erg zwaar en vertonen wel wat bijwerkingen van duizeligheid tot slaperigheid. Naast sumatriptan heb je nog meer zogenaamde triptanen. Andere zijn naratriptan en rizatriptan. Deze triptanen werken vooral in op de bloedvaten rond de hersenen.

Episodische clusterhoofdpijn

Mensen die aan spannings- of clusterhoofdpijn lijden voelen een drukkende pijn aan één of beide zijden van het hoofd en hebben vaak gespannen nek- en schouderspieren. Het komt veel minder voor dan migraine en is in tegenstelling tot migraine meer een mannenziekte. Tot 90% van de patiënten zijn mannen tussen de twintig en veertig jaar. De symptomen bij clusterhoofdpijn zijn zeer universeel en herkenbaar. Bijna alle patiënten kunnen spreken van een vaste frequentie waarbij de ziekte zich manifesteert. Men kan er bijna de klok op gelijk zetten. Bij episodische clusterhoofdpijn krijgt men een aanval eens om de paar dagen tot weken. Een patiënt die maandelijks een aanval krijgt zal ook werkelijk elke maand rond dezelfde periode een aanval krijgen. In tegenstelling tot migraine komt de pijn hier vooral in avond en nacht opzetten. Vaak is de ziekte seizoensgebonden. Er bestaat een theorie dat de hoofdpijn per jaar twee pieken kent, één twee weken na de langste dag van het jaar en één twee weken na de kortste dag van het jaar.

Chronische clusterhoofdpijn

Wat is chronische clusterhoofdpijn

Bij een kleine groep van de patiënten komt de pijn bijna dagelijks voor. Vaak betreft het een episodische clusterhoofdpijn die na verloop van tijd chronisch is geworden. Bij beide soorten clusterhoofdpijn ervaart men een intense drukkende pijn op de slaap, vaak heeft men ook pijn aan een oog die bovendien kan tranen. Men heeft een verstopte neus die kan lopen en men heeft een stijve nek en schouders. Men ervaart tevens een verhoogde bewegingsdrang, waardoor men moeite heeft om stil te liggen in bed. Vaak krijgt men ook een licht verhoging van de lichaamstemperatuur, waardoor men zich koortsig gaat voelen.

Uitlokkers van chronische clusterhoofdpijn

Net als bij migraine kan de hoofdpijn door bepaalde factoren extra uitgelokt worden. Ervaring heeft aangetoond dat men met een licht aangepaste levenswijze de chronologie van de aanvallen kan doorbreken. Alcohol blijkt een belangrijke uitlokker te zijn. Maar clusterhoofdpijn blijkt vooral te ontstaan tijdens een bepaalde fase in de slaap. Middagdutjes zouden dus ten allen tijde vermeden dienen te worden.

Remedie tegen clusterhoofdpijn

Mensen met clusterhoofdpijn kunnen niet geholpen worden door een pijnstiller op basis van paracetamol, zoals bij gewone hoofdpijn. Er bestaan speciale pillen op de markt, maar de resultaten hiervan zijn zelden bevredigend. Wat wel blijkt te helpen is de inname van zuivere zuurstof. Als patiënt kan je dan een zuurstoffles met masker naast je bed plaatsen. Bij 80% van de patiënten blijkt het binnen enkele minuten de pijn sterk te verminderen. Vaak is dit reeds voldoende om terug in te kunnen slapen. Je kan ook jezelf ook injecteren met Imigran, hetgeen zo mogelijk nog een bevredigender resultaat geeft. Het beste is om verschillende methoden gedurende een tijdje te proberen en daarna te bepalen welk middel het beste werkt. Vaak is dat dan een combinatie van verschillende middelen.