Bij chronische rugklachten kan psycholoog de oplossing zijn

Wie chronisch met hardnekkige lage rugklachten kampt, en bijvoorbeeld bij de afdeling revalidatie van een ziekenhuis terechtkomt, heeft grote kans van daaruit naar een psycholoog te worden doorverwezen. Uit onderzoek blijkt dat inzicht in, en werken aan de onderliggende eventuele psychische en emotionele oorzaken in veel gevallen bijdragen aan het herstel van de rugklachten.

Rugklachten volksziekte?

Rugklachten komen helaas bij veel mensen voor. Ongeveer 10% van de mensen ondervindt last van rugpijn. In de meeste gevallen gaan de klachten binnen zo’n 6 weken spontaan over, maar bij een klein percentage verdwijnen ze niet, of slechts tijdelijk. Van onze bevolking heeft 1% te maken met regelmatige of langdurige rugklachten. Dat betekent veel leed voor de patiënt, maar bovendien een grote kostenpost omdat er uiteraard vaak sprake is van werkverzuim en behandelkosten.

Psychische oorzaak

In veel gevallen zijn de rugklachten te wijten aan lichamelijke fysieke overbelasting, maar emotionele en psychische overbelasting kunnen eveneens aanleiding zijn tot het ontstaan van rugpijn. Door de emotionele c.q. psychische overbelasting ontstaat er ongemerkt een verhoogde spierspanning met als gevolg overbelasting van de rug. Slaap is niet altijd de oplossing, omdat zelfs dan de spierspanning te hoog kan zijn, en er dientengevolge dus geen herstel tijdens het rusten optreedt. Overbelasting als gevolg van psychische klachten is voor de patiënt meestal niet herkenbaar en niet te duiden. Gelukkig is het verschijnsel voor medici geen onbekend fenomeen en zal men er vaak wel alert op zijn.

Nieuw meetinstrument

Psychische factoren spelen een grote rol bij ongeveer de helft van de mensen die met lage rugklachten naar de afdeling revalidatie van het MCA in Alkmaar komen, om maar een ziekenhuis te noemen. Om vast te stellen of inderdaad sprake is van factoren als stress en depressiviteit en zo dus een schifting te maken van wie wel en wie niet baat zou kunnen hebben bij behandeling door een psycholoog werd in dit ziekenhuis een speciaal meetinstrument ontwikkeld, waarmee dit eenvoudig is aan te tonen. Reageert een patiënt positief op twee of meer eenvoudige testen dan is doorverwijzing naar een psycholoog zinvol.

Functionele beperkingen

De meetmethode waar het hier om gaat bestaat uit een paar korte testen waarmee wordt vastgesteld hoe iemand reageert op schijnbare of zeer lichte rugbelastingen. De patiënt krijgt ook een vragenlijst voorgelegd, waarmee in kaart wordt gebracht welke functionele beperkingen men ervaart. Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld problemen met traplopen, zitten en opstaan. Tevens dient de patiënt op een tekening aan te geven op welke plaatsten de pijn exact optreedt. Als blijkt dat iemand overmatige reacties vertoont bij de testen, veel beperkingen ervaart en op tal van plaatsen pijn aangeeft op de pijntekening, is dat een reden voor een uitgebreide lichamelijke analyse en zal de patiënt ook worden gezien door de psycholoog.

Patiënt en behandeling

Uiteraard dient de patiënt ook bereid te zijn, om psychische oorzaken als de reden van zijn/haar rugklachten te zien. Die moet de psychologische context die tot rugklachten kan leiden onder ogen durven zien. De algehele behandeling duurt doorgaans zo’n drie maanden, waarin de revalidatiearts regelmatig controleert of de behandeling afdoende werkt en de rugklachten daadwerkelijk verminderen.